Ad Serenissimum Delphinum Carolus Ruaeus e soc. Iesu

 

Arma, tibi, Lodoice, sinit iam firmior aetas,

Arma ferunt Musae: blandis illae artibus olim

Te puerum solitae molles formare sub annos;

Bella modo aeratasque acies animasque superbas

5

Heroum veterum et magnae capita ultima Romae

Aeneamque illumque sacro tibi vertice Pindi

Deducunt alacres tuaque ultro ad limina sistunt.

Aspicis insignes lauro Parnasside vultus;

Horrentemque comam et rorantia tela cruore,

10

Bellatorum habitus? Non haec tibi nomina primum

Nota, nec insuetae percellunt lumina formae.

Iamdudum faciles oculos per saecula ducens

Et seriem et casus et fortia mente retractas

Facta virum, nec te tantum excitat aemulus ardor

15

Nitentem celeri laudum ad fastigia gressu.

Iussa etiam et Magni stimulant exempla Parentis.

Atque is, credo equidem, coepti te in talibus angit

Interdum timor Emathium qui Persidis olim

Victorem summos inter vexabat honores

20

Ne deesset factis vox olim digna canendis.

Forsan ut hic vatem Pelidae invidit Homerum,

Tu quoque postgenitis avidus transmittere nomen

Aeneae invideas Andini plectra Maronis

Maior et Aenea maiorque futurus Achille.

25

Ne tamen ille animum metus urgeat, aurea postquam

Flumina Castaliis fudit rex Maximus arvis

Fertilis in vates omnis se gleba resolvit,

Qualis in armatos tellus Cadmaea maniplos.

Iam chorus aequalis procerum, iam Gallica pubes

30

Romulidum numeris cantuque assuescit olorum

Auspice te, mox apti omnes tua dicere bella.

Totque tui quondam, quot erunt tua bella, Marones.

Ipse nemus linquens placidum ripasque beatas

Elysiae, Lethes, Francas Romanus in auras

35

Virgilius, vatum dux antistesque tuorum

Sponte venit: non ille modos et Franca per artem

Verba sonans, nostroque recens simulatus amictu

Sed gravis ut quondam et Latii Luparaea canore

Tecta replens litui, Versaliaque arva pererrans

40

Ausonia in trabea et Sarrano lucidus ostro.

Non tamen hoc habitu, non hoc se more ferentem

Dura palatinae carpent ludibria turbae.

Haec fuerint prius insano cum Gallia fastu

Sermonis Latii probro sibi verteret usum.

45

Ex quo autem invitae nutricis ab ubere raptus

Pieridum in gremio consuesti ducere somnos

Regalis puer et latiae ridere Minervae,

Redditus hinc nostris honor artibus, hinc duce vates

Virgilio penetrant aulas atque aurea Regum

50

Vlta sales per te et levium secura iocorum.

Quantus Taenarios fines Ephyraeaque tecta

Lesbius intravit vates, quem fluctibus atris

Merserat impia gens et surdi ad carmina nautae.

At Delphin blandi captus dulcedine cantus

55

Ionio e magno terris invexit amicis

Mirantem et toto celebrantem e litore munus.

Non aliter Lodoice tuo nunc munere prodit

Ille novam in lucem veteri conspectus honore

Virgilius: tantum radios sonitumque refringit

60

Audiri vulgo patiens patiensque videri:

Et recta vocum serie numerisque solutis

Digna rudes fingens olim ad modulamina vates.

Iuverit hoc alios: nihil hoc tibi simplice cultu,

Hac nihil arte opus est. Pleno dudum ore sonantem

65

Virgilium et magnos capis alto pectore sensus.

Ille suas tibi pandere opes, sua furta fateri

Saepe amat. Augusto qualis Priameia fata

Tartareamque domum et Tyrios narrabit amores

Cum spoliis Arabum gravis et Gangetide praeda

70

Baiarum hic fontes laetamque reviseret urbem

Victrices mulcens Andino Carmine curas.

Hunc sequere et factis et magni vatis amore

Vtraque digna tuis laus moribus utraque fatis.

Iamque adeo belli strepitus Martisque labores

75

Mitibus adiunxti studiis: te Dola frementem

Horruit ad muros ignesque ac tela minantem.

Nil tamen hac mites turbarunt praelia Musas.

Tu quoque cum magnis aetas matura triumphis

Mox aderit, sive Austriacam tremefeceris Arcton,

80

Seu magis Hesperiae penetrabis claustra Pyrenes

Musarum salibus duros asperge labores.

Martia nil mites turbabunt praelia Musae.