1. ad Fanniam Sventhocam

Fannia, formarum specimen regionis ad Arcton

      Algentis Borea perpetuaque nive,

Commodiore loco fueras dignissima nasci

      Et fieri terre prosperioris honor.

5

Debuerat Sparte vel te genuisse Micene

      Grata vel eterno Sidonis ora Iovi,

Aut tibi nascenti Cycladum regina natatrix

      Delos erat certo constituenda vado,

Si non Latone erranti stabilita fuisset

10

      Cum vetita ad partum cetera terra foret.

Illa quidem divos peperit fecunda gemellos

      Ne nox transiret ne sine luce dies.

Sed que nocturnis radiis, mea vita, niteres

      Vtilius mundo te peperisse fuit,

15

Tu neque fraterno caperes a lumine lumen,

      Illius per te lampade clara magis:

Tu neque nunc positis nunc sumptis cornibus usque

      Fulgeres aliter dissimilisque tibi

Nec viduata omnino sensim splendore lateres

20

      Alterni mundo luminis ora negans

Sed pleno et nitido radiares orbe perhenne

      Per mare per terras nocte iter omne regens.

Nec tantum est ortu geminorum clara deorum

      Delos, quam si illic unica nata fores

25

Vel si lege aliqua fatali barbara tellus

      Inclita natali debuit esse tuo,

Tempora te saltem quondam meliora tulissent,

      Cum peperit vatem Calliopea suum.

Ille tibi merito tribuisset carmine laudes;

30

      Ille dee nomen nec minus offitium,

Coniugis et care pre te contempnere mortem;

      Et potuit Stygias non adiisse domos

Quod si te illius forsan connubia iusta

      Fecissent socia parte iacere thori

35

Ac medio in cursu pariter vitamque fugamque

      Impia fregisset reptilis ira tuam,

Ter quater elusus postquam repetisset ab Orcho,

      Tartareas ultra se tenuisset aquas,

Ethereasque auras sine te sprevisset adire

40

      Et te flevisset fata vidente tua,

Sed tam formosis cavisset vipera suris

      Vulnera Letifero figere dente suo,

Calcares nudis pedibus secura dracones.

      Namque tuo innocuum virus honore foret

45

Gauderentque illi teneris se subdere plantis

      Et niveis talis oscula blanda darent.

Sic ille extremos felix mansisset ad annos

      Tuque etiam toto notior orbe fores.

Namque tuis ardens facibus non impia Lemni

50

      Vulnera, non furias femineumque nephas,

Non pueri Herculei casum, non improba fontis

      Numina, conspicuas unde patebat aquas,

Non iter insuetum pelagi primamque carinam,

      Non spolium aurate concinuisset ovis;

55

Sed simul ingenium cytharamque artemque canendi

      Iussisset titulis semper adesse tuis,

Atque suos recinens, aliorum oblitus amorum,

      Implesset gentes nomine ubique tuo.

Sed quoniam voluere dei sis gloria nostri

60

      Temporis et Getici numen honorque soli,

Qualescumque tibi dicam, mea Fannia, versus

      Sint tibi candoris pignora certa mei

Et lege non dura facie quecumque reponet

      Pervigil in laudes iam mea Musa tuas.

65

Materie, fateor, multo sum viribus impar,

      Et minor est humeris sarcina danda meis.

Sed quis rite queat superum laudare parentem?

      Aspicimus multos hoc voluisse tamen

Et sua facta cani mortali Iupiter ore.

 

2. ad Bassum

Liber eram nullosque mihi meditabar amores,

      Contentus casto vivere posse thoro:

Ast amor abrupit pacte mihi federa pacis

      Et iubet assueto reddere colla iugo.

5

Prima peregrinis faculis mea pectora doris

      Attigit et mentis sedit in arce mee,

Dura sed inceptas fregerunt sidera curas

      Et periit subito vix bene natus amor.

Candida nunc nostros vexabit Fannia sensus

10

      Servili que iterum conditione premet,

Sic ego non aliquo victurus tempore liber

      Preda pharetrati semper amoris ero.

Sive hanc nascenti legem dedit hora maligna

      Fitque meum molli sidere pectus iners;

15

Sive aliquid natura iubet me semper amare

      Inque tuis castris signa tenere, Venus;

Sive adamanteo fuso fatalia nentes

      Hanc curam filis implicuere meis:

Ardor inest menti tecum gerere arma, Cupido,

20

      Nec licet a signis me procul esse tuis.

Hinc mihi querende monstratur meta quietis,

      Hac mihi per populos fama petenda via.

Alter odoratam Cylicum festinet ad oram

      Vt referat plenas divite merce rates:

25

Quem mare, quem venti, quem celi torqueat ira

      Et cupiat nudus posse tenere solum;

Alter bella gerat, nomenque undante cruore

      Querat et ingentes quas tueatur opes;

Verba locent alii legesque in nocte revolvant

30

      Sollicitis linguam prostituantque suam,

Vt devota ferant miserorum dona reorum

      Et sint purpurea turba verenda toga;

Auribus iniustis alter servire tiranni

      Natus: at est sermo liber in ore meo.

35

Ergo ego, quod fatum seu vis natura paravit

      Letus iter toto tempore, Basse, teram:

Sintque, licet, regum sublimia gesta priorum

      Nostrorumque nihil deteriora ducum:

Delitias noctesque meas et prelia dicam

40

      Que me cum domina coget inire dolor.

Cumque meis Musis Romano Fannia curru

      Ibit per gentes conspicienda suas.

Nec dubito antiquas nostrasque anteire puellas,

      Cum legerint mores effigiemque mee.

45

Vnus et alter erit qui secum forte requirat

      Natane sit Getico tam bona forma solo;

Ast alii ingenii dicent me desidis esse,

      Quod nequeam curas evigilare graves.

Quorum ego iuditium possum contempnere, dum me

50

      Fannia Sarmaticis preferat una procis.

 

3. ad Glaucum Enetum

Nil ego tam duro speravi tempore letum,

      Nil fore credebam iam nisi triste mihi:

Vna sed arrisit mediis tamen hora procellis

      Et paulum fati substitit ira mei;

5

Nam cum fortuna dudum vexatus iniqua

      Naufragio vellem bracchia victa dare,

Sponte sua: "Properat - dixit mihi Fannia - letum,

      Desine tu vitam precipitare tuam,

Ante diem rugas inducit cura seniles,

10

      Ante diem canis inficit illa cutem.

Non tamen eternum fati variare tenorem

      Parcarumve potest illa movere colum.

Omnia perpetuo causantur ab ordine celi

      Atque homini quicquid contigit inde venit.

15

Caucasei quamvis fugias post culmina montis

      Illic a fatis inveniere tuis:

Sideribus celoque patent quicumque recessus,

      Et nihil in terris astra latere potest.

Non iuvat, adverso celo, tentare latebras,

20

      Nilque, illo dextro, non timuisse nocet.

Excute sollicitas trepidanti e pectore curas

      Nec sis ante miser quam tua fata velint".

Hec ait, et demptam propria de fronte coronam

      Imposuit capiti protinus illa meo;

25

Et cum serta daret pariter dedit oscula, dicens:

      "Hoc certum nostri pignus amoris habe".

Ignibus arentes stipulas tetigisse putares,

      Sulfureasque simul supposuisse faces,

Sic iecur et totum pectus mihi protinus arsit

30

      Sensit et ardores queque medulla meos.

Tum gravibus iussi subito discedere curis

      Et mediis mens est facta serena malis.

Tristitiam et iuges lacrimas miserasque querelas

      Deposui ac pondus pectoris omne mei.

35

Quid mihi - dicebam - patria tellure carere?

      Quid mea si Scythicum conteget ossa solum?

Est eadem, quocumque voces tu nomine, terra

      Cui dandum est pariter quicquid ubique viget.

Sollicitent alios communia busta parentum,

40

      Vt generis iungant ossibus ossa sui:

Me celi convexa tegant, iaceatque cadaver

      Sideribus quovis testibus orbe meum.

Exiguas mentes patrie confinia claudunt

      Natalisque tenent religione soli:

45

At velut una domus censetur fortibus orbis,

      Et celum magnus spiritus omne capit.

Quisquis ades, deprome merum: iam pocula curas

      Vincant et risum letitiamque parent!

Frangantur quocumque die, quocumque recessu,

50

      Fila mee vite, mors mihi levis erit,

Et si non celebris deducet pompa meorum

      Funera, me tumulo Fannia sola dabit.

Illa suo interea quicquid mihi fata relinquunt

      Staminis, ad vitam temperet arbitrio.

55

Et sibi me leto iubeat servire labore

      Ac teneat vite singula iura mee.

Felicem me sola potest nam reddere semper

      Et fieri cogar, si volet illa, miser.

Sed facilem mitemque iubet sperare corolla

60

      Quam mihi tam blanda fronte manuque dedit.

 

4. de corona a Fannia sibi data

Ite procul, lauri, celebres ornate triumphos

      Aoniosque viros Castaliumque chorum;

Cingite honoratas ceso Phitone pharetras

      Et date Phebee vivida serta lyre;

5

Flexipedes hedere Bacchea petorrita velent,

      Cumque suis foliis ambiat una caput;

Corniger aeria precingat tempora pinu

      Faunus et in ferule flore superbus eat;

Amphitrioniades silve fluvialis opacet

10

      Frondibus hirsutas et sine lege comas;

Pallada pacifere circumdet ramus olive

      Vnde etiam vati grata corona datur;

Littoreis mirtis Venus insignita capillos

      Inspargat templis flava piretra suis,

15

Gramine sed Mavors adamantina in ede columnas

      Ornet nativis non secus ac hederis.

Verbena cumuletur honos solemnibus aris

      Liminibusque sacris culminibusque simul;

Tarpeio sua salva Iovi sit quercus et inde

20

      Detur servati civis ab hoste decus.

Navali murique caput sub laude coronet

      Alter et in sertis obsidionis eat:

At mea Nayadum pulcherrima Fannia semper

      Vt nuper texat florea serta mihi.

25

Aspice ceu vario distinxit in ordine flores,

      Vnus ut alterius gratior esset ope:

Est, fateor, numerus mirandus mille colorum

      Sed magis artificis conspicienda manus.

Non opus hoc potuit rerum natura parare

30

      Sparserat at flores per loca multa suos;

Pars erat in pratis, sine lege sine ordine, serti

      Herebat duris altera nempe rubis,

Fannia sed nullo passim splendore iacentes

      Legit et etheree texuit arte manus.

35

Tale fuit sertum Venerem quo cinxit Apelles

      Taleque cum rapta est pulchra Lacena tulit.

Talis et incedit variata coloribus Iris

      Per nubes, Iuno, cum tua iussa vehit.

Sive manus doctos iuvat inspexisse labores

40

      Pulchrius hoc ullum non habet orbis opus;

Sive iuvat multos pariter comprehendere flores

      His modo quem possis iungere nullus erit.

Adde quod in terris nihil est fragrantius usquam,

      Ex multis mixtus tam sapit unus odor.

45

Huic Arabum cedat messis Cylicumque manipli

      Quicquid odoratum terra Sabea gerit.

Corycii non aura croci non innuba laurus

      Sic olet aut pomis arbor onusta suis.

Non Iovis huic ausim ditem conferre tyaram

50

      Sint ibi pro gemmis sidera multa licet.

Non dyadema tuum baccis auroque coruscum,

      Phebe, licet celi luceat inde decus.

Quid mihi cum magno regalis honore corone

      Sub qua curarum milia multa latent,

55

Dum caput in violis, melilotis atque iacintis

      Et caltis ornet Fannia sepe meum.

Floribus ornavit divum simulacra vetustas.

      Divitiis nostris gratior illa deis.

Inter mortales tunc passim numina mixta

60

      Carpebant uno lancis in orbe cibos

Stramineique thori, tecte palustribus ulvis

      Quam celum longe plus placuere case.

Sed postquam nostros aurum concessit in usus

      Et periit caste simplicitatis amor,

65

Deseruere hominum superi commertia seque

      Celestes intra continuere domos.

Grata deis florum mihi sint gratissima serta,

      Flore meas cingat Fannia sepe comas.

 

5. ad Fanniam superbientem

Quid furis, audaci nimium confisa iuventa,

      Fannia? Non semper quelibet herba viret

Que modo florebant biferi violaria Pesti:

      Vix bene transacto mense, perusta rigent.

5

Perpetuo nec nube carens stat lucidus aer,

      Nec semper plena lampade luna nitet.

Lilia vere novo, fruges estate leguntur,

      Poma dat autumnus, frigore torpet hiems.

Te quoque mutabit venturi temporis ordo,

10

      Non erit eternum tam bona forma tibi:

Paulatim color et facies etasque peribunt

      Per que nunc populo conspicienda venis,

Et cutis in rugas redigetur lassa seniles,

      Nam de te spolium quelibet hora rapit.

15

Tunc neque nocturnos miscebit rixa tumultus

      Ante fores turba conveniente tuas.

Nec dolor exclusi sonnos tibi rumpet amantis,

      Nec canet ad limen carmina blanda tuum;

Nullus erit qui ferre tuos tunc, Fannia, fastus

20

      Non neget, aut pro te qui velit esse miser:

Ipse ego, qui tantos infracta mente labores

      Substinui, credas, postmodo segnis ero.

Presertim si dura, tue sub flore iuvente,

      Nunc fueris nimium difficilisque mihi:

25

Nam quid erit de te quod tunc meminisse voluptas

      Sit mihi? Quid cuius penituisse negem?

Acta iuventutis senium tolerabile reddunt

      Et prosunt vita facta priore seni.

Sic canis, annosus nutritur honore iuvente,

30

      Si celer ante alios sollicitusque fuit.

Nec stabulo gravis exstat equus iam tempore fractus

      Cuius in Eleo pulvere palma fuit.

Tu quoque, dum tempus patitur, faciesque decora,

      Dum Veneri possunt vota placere tua:

35

Hoc age ne tandem tua sit deserta senectus

      Sitque aliquis tumulum qui fleat ante tuum.

Res invisa feras inter ratione carentes

      Fastus, et hinc volucres odimus ungue truces.

Turpius est homini quicquid fera turpiter audet,

40

      Ni frustra in nostro pectore sit ratio.

Conveniunt mores mites facilesque puellis

      Et forme ingenium par decet esse bone:

Est tibi quam vellet facies habuisse Lacena,

      Vel que mendacis tergore vecta bovis.

45

Quid tibi cum fastu? Quid per te, mente superba,

      Destruitur forme gratia tota tue?

Iam nunc, etatis memor ulterioris, amantis

      Luminibus placidis vulnera cerne tui,

Notaque per populos fieri quocumque labores

50

      Carmine, ne tumulo tota tegare tuo:

Sed tua post cineres funebres fama supersit,

      Et de te veniat murmur in ora diu.

Spernere sic rugas poteris faciemque senilem,

      Nam tibi qui nunc est tunc quoque candor erit.

55

Credibile est Helene tempus variasse figuram,

      Et faciem Antiope consenuisse reor:

Quo tamen Antiopes memorata est forma libello

      Non bona, quo turpis lecta Lacena loco?

Tu quoque, crede mihi, rari per compita vultus

60

      Exemplum in sera posteritate dabis;

Et cantata meo calamo spetiosa fereris,

      Nec tantum in Scythico conspiciere solo.

Auxoniis quecumque patent loca pervia Musis

      Implebit per me nominis aura tui:

65

Et ventura meis si qua est post fata libellis

      Fama, erit eternum nomen in orbe tuum.

 

6. ad Fanniam natali die

Hec est illa dies a qua, labentibus annis,

      Tu numeras evi tempora certa tui,

Annua redde deis solemni munera lance

      Et profer mentis nuntia verba bone.

5

Cinge comas violis et puras indue vestes,

      Terque caput vivi spargito fontis aqua.

Munda decent superos, digitos in flumine purga

      Tt mentis culpas diluat unda roga,

Inde coronato ponas in cespite thura

10

      Et farris micas et tria grana salis:

Mensoremque vocans annorum, porrige palmas

      Et dic a tanto verba probanda deo:

"Huc ades, intonso divum pulcherrime crine,

      Cuius inumbrabit nulla senecta genas;

15

Sive colis natale solum et de nomine Cynthi

      Accitus, facili suscipis aure preces;

Seu tibi fatidici magis apta vocabula templi

      Sacrifico et dici Delphicus ore cupis;

Seu Phrygie Tymbreta tenes, Sigeiaque arva,

20

      Pergamaque a cythare structa canore tue;

Castalio nitidos seu mergis rore capillos,

      Aurateque moves pollice fila lyre;

Seu vis Gangaridum domita regione vocari

      Liber, Achemenia seu placet ede coli,

25

Sive capistratos Hyrcano a litore gryphes

      Ducis, Hyperboree victor, Apollo, plage:

Te Phyton sensit dignum genitore tonante,

      Cum cessere armis squamea terga tuis.

Terrigenumque tuis spatiosa cadavera telis

30

      Fudisti, montes cum tulit Ossa duos;

Fulminaque Eolii fabri cessere pharetris,

      Teque pater tutus bella gerente fuit.

Morborum tibi cura subest, auctorque medendi

      Diceris, et mortis frangere posse iugum.

35

Herbarum tutela tua est; quocumque vocare

      Nomine te phas est, vel prece dexter ades,

Et refer hanc semper meliori lampade lucem,

      Prosper ab auspitio totus ut annus eat;

Hinc mihi signatur labentis temporis ordo,

40

      Ascendit certos hinc mea vita gradus.

Hac mea mater opem Lucine sensit amicam,

      Hac genitor templis munera luce dedit,

Gavisusque meo natali, accinit amicos

      Et tenuit leta pocula plena manu,

45

Solennique deos primum sermone precatus,

      Ante lares fusa parte priore bibit;

Tum reliquis libanda dedit, mappasque per herbam

      Stravit, honoratos apposuitque cibos.

Grandior, inde mei ritus imitata parentis

50

      Advexi templis annua dona tuis.

Et semper meliora dabo, tu conditor evi,

      Natales multos mensibus adde meis".

 

7. ad Gallum

Quid mihi, dum laudas urbane munera vite,

      Iampridem villas linquere, Galle, iubes?

Quid me non pateris care servire puelle,

      Turpe putans placito velle in amore mori?

5

Hic mea deducant felicia pensa sorores,

      Hic veniat numeris ultima meta meis,

Hic mihi pollicibus teneris occludat ocellos

      Fannia, cum solvet membra suprema dies.

Illa meum funus celebret, lachrimisque sepulcrum

10

      Spargat et algenti basia mesta ferat.

Sepe meum clamet nomen, crudelia dicat

      Sidera, mors cur non abstulit una duos.

Sed superest quicquid citra mea funera vite,

      Pace tua, liceat degere Bobritie,

15

Et, procul a strepitu vulgi, producere somnos

      In non sollicite simplicitate case.

Nunc cupidam sedare famem silvestribus escis,

      Nunc liquido arentem ponere fonte sitim;

Nec subeant, parvo contentum vivere, cure

20

      Quales sollicito pectore dives alit.

Cordaque non agitet furor ambitiosus honorum,

      Sitque procul livor non minus excrutians.

Observent alii progressus mane potentum

      Servili et captent sedulitate cibos:

25

Quos metus exanimet quotiens fit nubilus aer

      Et populi incertus nutat in ore favor.

Ast ego rura colam tenere coniunctus amice,

      Contemnens quicquid vulgus amare solet.

Insidiasque feris tantum laqueosque parare

30

      Non hominum quemquam fallere doctus ero:

Vna erit in vultu facies, color unus et unus

      Sermonis sensus, mens simul una mihi.

Et modo cantabo fontane ad murmura limphe

      Sollicitis cupidus qualia dictat amor;

35

Nunc in graminea recumbans tellure, puelle

      Contendam titulos enumerare mee;

Illud idem gelida faciam sub rupe, nec ulla

      Illius laudes prata silere sinam.

Corticibus quernis inscribam: "Fannia vincit

40

      Mortales forma ceu Venus alma deas".

Assistent nymphe, desertaque saxa canenti

      Alternis referent ultima verba sonis:

O quantum spectare iuvat cum mane recenti

      Accipiunt avidos roscida prata greges;

45

Seu, cum nocte, domum referentes ubera plena

      Dissimili redeunt in sua septa gradu!

Quam iuvat et festis dominam spectare diebus,

      Cum texit nivea florea serta manu!

Illa quidem haud gemmis, nec fulvo splendet ab auro:

50

      Nativis tantum conspicienda bonis;

Et superat candore nives, quas collibus altis

      Intactas semper Bistonis ora tenet.

Et modo diffundit, quales habuisse Dyone

      Pingitur, auratas per sua colla comas;

55

Nunc ligat in nodum, violasque interserit illis,

      Ceu solet ad Zefirum Flora venire suum.

Ah quotiens, nudis pedibus cum prata pererrat,

      Extimui ruris flumineosque deos!

Et mihi dicebam: "Cereris sic filia, flores

60

      Dum legit, inferni est facta rapina Iovis;

Et soror in pratis fuerat pulcherrima Cadmi

      Dictei quando est fraude petita bovis.

Me miserum! Falso ne te, mea Fannia, vultu

      Decipiat quisquam, sisque rapina deum!

65

Sit satis hanc homini faciem placuisse, Tonantem

      Nollet amatorem Parrhasis ursa suum;

Inachis, ut vidit crescentia cornua fronti,

      Indoluit se non displicuisse Iovi".

His ego traducam curis cum mensibus annos,

70

      Has referent noctes has mihi, Galle, dies.

Quis si pretulero civilis somnia vite,

      Si pateris verum dicere, turpis ero.

 

8. ad Fanniam

Ille ego, qui supplex totiens tibi, Fannia, veni,

      Et manibus totiens oscula blanda dedi,

Qui tibi blanditias et verba precantia dixi

      Atque tuos fastus ferre paratus eram,

5

Qui sine te vixi nulla contentus in hora,

      Sed semper mestus sollicitusque fui,

Qui tibi multa dedi, qui carmina plurima feci,

      Cui tua conspicuum lumina numen erant,

Iam dudum abrupto te linquere cogor amore,

10

      Et desiderii vota novare mei.

Hoc suadet tua vana fides et inania verba,

      Incerto semper pondere dicta mihi

A quibus elusus, temere dum credere pergo,

      Hactenus in triviis fabula nota fui.

15

Altera sed iam me teneat, cui lingua fidesque

      Certa sit, et pectus simplicitatis amans;

Virgineo nymphas que vultu provocet omnes,

      Inferior quavis nec sit habenda dea;

Que preferre suis etiam me possit ocellis,

20

      Que sibi nil usquam carius esse putet;

Que formosa mihi tantum velit esse, negetque

      Pre me vel magnum posse tenere Iovem;

Nec sinat in cassum dudum me poscere quicquam,

      Sed semper totas annuat ante preces.

25

In viduo et totiens ponat sua membra cubili

      Nox quotiens voto non erit apta meo.

Cum procul abfuero, nostros suspiret amores,

      Presentem cupiens usque fovere sinu.

Singula quid memorem? Que me tam fraude remota

30

      Diligat, implicita est quam tua lingua dolis.

Tunc ego, tam stabilis domine contentus amore,

      Illius in solo limine notus ero.

Nec me, ceu nuper per compita tota vagantem,

      Ridiculum dicet turba molesta caput.

35

Nam mihi lux quando tecum fuit una quieta?

      Quando non cause mille doloris erant?

Te modo rivali spectabam reddere nutus,

      Et modo nil simplex virgineumque loqui;

Nunc madidos inter media discumbere nocte

40

      Ac ferre admittit qualiascumque merum;

Nunc mihi suspectis donis ornare capillos

      Et nimium cupidis velle placere viris;

Vt sileam choree lasciva volumina, per que

      Quisque tuum potuit sollicitare latus!

45

Me quotiens ficta fecisti pellice tristem

      Et mentita meas perculit ira genas.

Multa licet dederim, numquam minus aspera facta es,

      Nec precibus potui te cohibere meis.

Ah, quotiens surdis optavi sensibus esse,

50

      Cum de te fuerat rumor in urbe malus!

Pace tua dixisse velim, si ferreus essem!

      Frangar, si cogas me mala tanta pati!

Ergo, habeas quemcumque velis, iam nullus in urbe

      Sollicitum cura me sciet esse tua.

 

9. ad somnum

Iam dudum invise noctis pars prima peracta est

      Nec procul alterius finis abesse potest:

Iam medium scandunt tardissima sidera celum

      Obliquisque meat Parhasis ursa rotis;

5

Iam genus humanum simul et genus omne ferarum,

      Iam labor atque cura diurna silet.

Me tamen assueti vexant in amore dolores

      Nec dare me sonno lumina mesta sinunt.

Pervigil in lecto iaceo, frustraque volutor

10

      Et mea compono corpora mille modis;

Nec iuvat in partem caput acclinare sinistram,

      Nec iuvat in dextrum procubuisse latus:

Durior equoreis scopulis mihi pluma videtur

      Stragulaque hamatis asperiora rubis

15

Et satius gelido posuisse in limine membra

      Ante fores domine suspicor esse mee.

Occurrunt animo torquentes pectora cure,

      Et puto quis nostro nunc sit amore potens,

Cui pateant furtim revoluto cardine valve,

20

      Vel si clausa suum ianua limen amat.

Credere nempe velim, sed durum est posse, quod illa

      Substineat viduo sola iacere thoro.

Sepe amor inviso suadet me surgere lecto,

      Duraque sollicita sumere tela manu;

25

Ac domine servare fores, spectare quis inde

      Exeat aut recipi voce pavente roget;

Sive aures tacitus patulis coniungere rimis

      Et captare intus murmura si qua forent.

Sanior interdum ratio sub pectore surgit

30

      Et levibus curis obvia tota venit

Ac studiis vigilare iubet melioribus, unde

      Conspicui possim nominis esse diu;

Inde iterum me cogit amor servire dolori

      Atque odio monitus utilitatis habet.

35

Sic vigilanda mihi spatiose tempora noctis

      Nec minima interea parte quietus ero.

Sepe, sed huc illuc versato corpore, tandem

      Inveniar vigilans exoriente die,

Ni tu, Somne, venis, divum placidissime, nam tu

40

      Solus opem misero nunc inferre potes,

Solus et exiguo spatio mihi reddere pacem,

      Ac pectus curis evacuare meum.

Sed placidus mitisque veni nullasque figuras

      Aut saltem letas ad mea visa feras:

45

Non mea rivales agitent insomnia leti,

      Non moveat lachrimas Fannia dura meas.

Sint procul irate tristissima iurgia lingue

      Et causam litis quicquid habere potest.

Sed culta comitante, subi mea tecta, puella

50

      Que secum pacem blanditiasque ferat.

Complexus varios nectat, det basia mille

      Et mecum letis ludat imaginibus;

Nec nisi Lucifero tandem veniente recedat

      Sic tamen ut dicat: sum reditura, vale!

55

Pro quo sepe tuos ornabit munere crines,

      Somne, papavereis texta corona rosis.

 

10. ad mortem

Vltima Parcarum, nostre miserere puelle!

      Sit tibi sat vite rumpere fila mee.

Quo tam formosi meruerunt crimine ocelli

      Ante diem Clarii luce carere dei?

5

Si tibi cura subest iuvenis prerumpere vitam

      Venturique ultro precipitare gradum,

Nec bene maturis discendere Manibus Orchum,

      En ego nullius te sequar invidia.

Non mihi confiteor durum descendere ad umbras,

10

      Fannia dum vivat post mea busta diu.

Sed quid seva paras? Ardemus febribus ambo

      Et prope iam vita cedit uterque sua.

Pallentes oculos illius morte propinqua

      Aspicio, quales aspicit ipsa meos;

15

Et dolor alterius, proprio magis, urget utrumque

      Ac gravior cuique est non sua morte sua.

Illa meis optat manibus post fata recondi

      Atque diu tumulo me superesse suo.

"Quam super inycies levis est mihi terra futura -

20

      Dicit - et exiguo pondere membra premet.

Vive ubicumque mei memor ac inscribe sepulchro

      Inditium nostri carmen amoris habens".

Contra ego: "Cumeos prestet tibi Iupiter annos,

      Fannia, sisque illi maxima cura diu.

25

Me sine quem dudum voluerunt fata perire,

      Quem pede non iusto Sors miseranda premit;

Cumque ego cognatis procul a regionibus absim,

      Tu mea deducas funera mesta velim,

Exequiis des thura meis, retrahasque feretrum,

30

      Meque diu efferri, voce manuque, vetes;

Et quater et totiens iteres mea nomina, cum te

      Solvet ab amplexu turba molesta meo;

Et mecum videare simul subitura sepulchrum

      Vivaque funereo marmore velle tegi.

35

Non mihi sunt Scythica cari tellure parentes,

      Non adsunt generis pignora certa mei,

Sed fato meliore solum natale frequentant

      Et procul a nostris sunt maneantque malis.

Dii faciant illa condant sua funera terra

40

      Cognatisque sonent plantibus exequie.

Non mihi funeree tanti sunt munera pompe,

      Vt doleam in Scythia non mihi adesse meos:

Sola patris matrisque vices implebis, amica,

      Ibis et effusis ante feretra comis,

45

Vt, qui te videant, fratrem meditentur ademptum

      Vnica vel nati funera flenda tui.

Et primam in gelidum iacies cum corpus harenam:

      "Ardorem - dices - contegit ista meum".

Nec mora, venturis nostros qui monstret amores,

50

      Versiculum bustis hunc super adde meis:

"Callimachus iacet hic peregrini cultor amoris,

      Fannia cui tumulum fecit et exequias".

Quin etiam inferiis coniunge precantia verba

      In me ne Stigii seviat ira canis

55

Infernusque meam traducat portitor umbram.

      Et cito tangatur ripa secunda mihi:

In loca Creteus duci felicia mandet

      Arbiter, et penis non metuenda suis;

Non iecur aspiciam renovari ad pabula diri

60

      Vulturis, ut Titii pena perhennis eat;

Non orbem immanem rapientem Ixiona circum;

      Non labi e collo, Sysiphe, saxa tuo;

Non Danai prolem fessam sub inanibus urnis;

      Non siccum medio semper in amne senem.

65

Inter felices animas numerumque piorum

      Sed sit in Elisiis sedibus una mihi.

Quo sanctus letusque tuos, mea Fannia, manes

      Post certum sperem tempus adesse mihi.

Sic puto cum caro Pilades certavit Horeste

70

      Ante aras ductus, Thaurica diva, tuas

Pro fido cum quisque mori pugnaret amico,

      Non secus ac esset vita tuenda sibi.

"Nuntius ad patriam - Piladi dicebat Horestes -

      Ibis" et aptabat pectora nuda neci;

75

Alter, ad astantem convertens verba ministram,

      Sic ait: "O templo digna litare pio!

Hic agis invito, scimus, sacra barbara cultro

      Et lachrimas, quotiens cogeris esse nocens.

Sed quia seva simul simul et communia nobis

80

      Fata inclementi constituere loco,

Nec tibi servatis fas est gaudere duobus,

      Alterutra quoniam diva pianda nece;

Invidiosa minus cadet hostia pectoris huius

      Si fluat infanda religione cruor.

85

Sed genere abstineas divum, ne nescia pecces:

      Hic Iovis immensi creditur esse nepos.

Nam memorant lusam cygni sub imagine Ledam

      Istius matrem post peperisse Iovi".

Palluit, audita genitricis sorte, sacerdos

90

      Et cultrum stupide deseruere manus

Moxque ait: "Illa eadem fuerat mihi mater, Horestes;

      En tua, ne timeas, Iphigenia soror!".

Nec mora subrepta statua sacrisque nephandis

      Fraterne accessit, sarcina grata, rati.

95

Vnanimes minime disiungi passa Dyana

      Et remanere sacris maluit orba suis.

Immatura metis quid mors? Tibi nascimur omnes;

      Falx tua, si cesset, sponte tamen cadimus:

Cur properes? Non est nobis occurrere magnis

100

      Passibus: exequemur non remeabile iter;

Quod si fata preces prohibent admittere iustas,

      Nec movet exemplo te dea tanta suo,

Concordique diu victuros federe amoris

      Mens tibi crudeli dissotiare manu!

105

Me potes, et cupio, media fraudare iuventa.

      Fanniole abrumpat sola senecta dies:

Forsitan illa meo poterit superesse sepulchro.

      Ast ego non dubito: si cadat ipsa, cadam!

Sed precor ut nostri prius occludantur ocelli,

110

      Seu comes in vita, seu mihi mortis erit".

 

11. ad Ioannem Miricam

Cum nuper dominam non expectatus adirem

      Visurus reditum ferret ut illa meum,

Inveni in lachrimas confuso crine solutam

      Et toto ornatus corpore nullus erat.

5

"Me miseram duro - dicebat - sidere natam",

      Marmorea tundens pectora eburna manu.

Tam tristi immodice conspectu territus, ergo

      Protinus a casu quo foret icta rogo!

Quid sibi singultu peterent suspiria plena,

10

      Cuius ad exequias talis itura foret.

Ad mea verba oculos subito cum verteret illa,

      Et lachrime et plantus se tenuere simul:

Tactaque Bassaridum tyrso velut una Liei

      Movit in amplexus corpora tota meos!

15

Atque ait: "O pereat qui te periisse ferebat,

      Callimache, et voluit nuntius esse mali!

Tu subiti tu causa mihi, mea vita, doloris

      Et pro te flendi tanta libido fuit!

Nam mihi te nuper rumor narraret ademptum

20

      Votaque celicolas non tetigisse mea.

Auditis quibus ipsa fui sine mente, nec ulla

      Servavit soliti vena tenoris iter;

Atque animi, tanquam secessu a corpore facto,

      Per curas sensus obstupuere diu.

25

Mox sine te quam fata darent mihi denique vitam

      Per varios cepit mens agitare metus.

Quid non invisum, quid non miserabile, quid non

      Flebile restaret tempus in omne mihi!

Quas vigilans curas, que somnia victa sopore,

30

      Quas noctes essem quosque habitura dies!

Omniaque in peius timor invertenda monebat,

      Et preter gemitus iam superesse nihil.

Sic sortem miserata meam viteque future

      Tristitiam, flebam tot mala teque simul". I

35

Quid mihi, Livor, ais? Non te tua Fannia pure

      Diligit estque aliis obsequiosa procis.

Non me tam misere defleret funere vero

      Aut desponsa recens, aut soror, aut genitrix,

Fannia quam falsi flebat rumore sepulchri.

40

      Quid faceret veri funeris ante rogum?

Vt puto, non homines, non celi numina possent

      Invidiam, Stigii non tolerare dei.

Hanc ego si geminis oculis preponere nolim

      Et plusquam vitam semper amare meam,

45

Scyllea fuero multo crudelior unda

      Vel tua que circum saxa Malea furit.

 

12. ad Lupercum invidum

Quid tibi cum nostra, scelerate Luperce, puella?

      Quid totiens a te crimina ficta refers?

Tu, licet illius studeas corrumpere famam,

      Non poteris, populo non adhibente fidem!

5

Noverunt omnes quam sit tibi dulce malignis

      Vocibus assidue carpere non meritos:

Exhorrentque trucis mendacia livida lingue

      Et capiti exoptant pessima queque tuo.

Invitis te tota cohors prospectat ocellis

10

      Et non est qui te vivere in urbe velit!

Nullus amicitiam tecum coniungere gaudet,

      Sed fugiunt omnes et tua verba timent!

Et si forte aliquis placido subriserit ore,

      Te fieri miserum mente silente cupit!

15

Tu tamen, ignarus quam sis invisus ubique,

      Omnibus in turbis posse placere putas!

Blandirisque illis coram quos dente maligno

      Qua potes, absentes dilacerare soles.

Sed si non penitus tibi mens rationis egena,

20

      Si pudor ingenuus staret in ore tuo,

In tenebris semper intra tua tecta lateres,

      Horrens criminibus publica plena tuis!

Moribus a nostris vel te procul ire iuvaret

      Quo nullum funus barbara terra tegit!

25

Sed consanguinei tumulanda cadavera mandunt

      Bustorumque vicem corpora viva gerunt!

Illic dira cibis saciaret mensa nephandis

      Quos tibi non puro rodere dente libet!

Cumque satis laudes laceraveris ante bonorum

30

      Inque illos dederis murmura multa mala,

Sacrilego tandem violares corpora dente

      Non secus ac famam carpere sis solitus.

 

13. in reuma Fannia dolente oculos

Quid minime credes posthac tibi, reuma, licere

      Cum vexes domine sidera bina mee?

Palladis aut Veneris turgentia lumina reddes

      A te nec coniunx tuta Tonantis erit:

5

Et facinus minus est oculos torquere dearum

      A superis vires nec cohibere suas,

Quam tam formose faciem violare puelle

      Ac forme humane detenuare decus.

Aspice turgidulos sanies ceu fecit ocellos,

10

      Vtque dolore gravi pupula queque rubet;

Nec dormire licet, radios nec cernere solis,

      Flammaque candele quantulacumque nocet;

Nec oculos tantum dolor urget, serpit in omne

      Iam caput et totum corpus ab inde dolet.

15

Dextra remittit opus versandi pollice fusi

      Et cadit a plena languida facta colo!

Nec iacuisse iuvat, nec mento subdere palmam,

      Nec caput in gremium deposuisse suum!

Sederit afficitur, surgit comitatur euntem

20

      Langor et est quevis hora quietis inops!

Quo scelere emeruit tam diras solvere penas?

      Quove potuit facto luminis esse rea?

Numina contempnunt alii regnumque deorum

      Illesisque oculis sidera clara vident!

25

Non est periuro cuiquam sic lumen ademptum

      Sacrilegusque sue conspicit acta manus!

Et saga horrendas maculas in lampade lune

      Dum videt hec dicit: "Nunc rubet arte mea!"

Est qui pulsavit faciem pectusque parentis,

30

      Orba tamen visu non habet ora suo.

Quid mea quid gravius commisit, reuma, puella

      Quo sibi non liceat cernere posse diem?

Illa quidem merita semper pietate parentes

      Et coluit summa religione deos!

35

Nec tulit in vulgus, sed nec sibi querere cura

      Vlla fuit sacris si qua tacenda latent!

Non Iovis uxorem lesit sermone procaci,

      Non oculos dixit Palladis esse malos,

Cumque ipsam Veneri multi preponere vellent

40

      Se tamen inferior iudice semper erat!

An quia vere oculos vicit splendore dearum,

      Invidie illarum prelia, reuma, geris?

Turpe sed est divis odio exardere puelle

      Mortalisve oris concupiisse decus.

45

Pulchrius hac fuerat facie celestia regna

      Ornare, e terris si removenda fuit!

Sed timuit fortasse virum regina deorum

      Quam spretam, forma sepe minore, ferunt!

At modo non homini nedum placitura Tonanti:

50

      Gratia nam periit quanta decoris erat!

Cumque ornare prius foret apta palatia divum,

      Vix est in parvo conspicienda lare.

Reuma, quid invisum facies? His livor ocellis

      Parcere, si nosset parcere, iure velit!

55

Si sapis, in facies vires converte seniles,

      Ora ferant dire turgidiora socrus!

Et quantum possis potius videatur in illis

      Quam iuvet in vultu crimen habere bono!

Et sine consuetis splendere nitoribus ora,

60

      In quibus exacuit spicula torvus Amor.

 

14. ad Fanniam

Quid, mihi si pacti potuisti temporis horam

      Spernere, iurabas: "Cras tua tecta petam?"

Non dare sollicito promissum tempus amanti

      Est velut humana tingere cede manus.

5

Pyramus est testis qui, dum Babilonia Tysbe

      Sera redit, proprio perculit ense latus.

Fregit et immerito Phillis sua colla capistro,

      Dum frustra expectat Demophoonta suum.

Ipse quoque aut laqueo potui vel cuspide vitam

10

      Ponere, dum differs tempore adesse dato.

Exoptata mihi iam dudum venerat hora

      Adventu et semper sancta futura tuo.

Iam male leticiam poteram cohibere meoque

      Grandior assueto pectore pulsus erat;

15

Et procul aspexi quotiens accedere currum,

      Dicebam: "Certe gaudia nostra vehit."

Sed quater et totiens vana spe lusus, inanis

      Leticie occepi frena tenere mee.

Et minus atque minus mecum gestire placebat,

20

      Ac mea nescio quo mens erat egra modo.

Non tamen ausus eram penitus deponere votum,

      Et verbis pondus credere abesse tuis:

Sed celer aerie conscendi culmina turris,

      Quaslibet ad partes prospicere unde licet;

25

Inde modo ad Boream quandoque intentus ad Austrum,

      Spectabam et gelidas sole cadente plagas.

Sed magis Eoas partes: namque inde patere

      Ad terram fertur crisea porta deis.

Ergo ego non alia meditabar parte venire

30

      Te, dea, quam superis qua via trita rotis.

Longius assueto cernebant lumina nostra,

      Conspectus fuerat tanta cupido tui.

Sed postquam occiduas Phebus descendit ad undas

      Cumque die spes est omnis adempta mihi,

35

Tum vero astrictus, gelido sub pectore sanguis

      Et pariter sensus obstupuere mei;

Ac velut Alpino signum de marmore factum,

      Frigidus ex toto truncus inersque fui!

Cumque queri de te vellem, pulcherrima rerum,

40

      Et lingue et vocis destitit offitium:

Omnia torpuerant in me nimioque dolore

      Herebam, veluti tactus ab igne Iovis.

Hoc fuit inter me tantum verumque cadaver

      Quod dolor in nobis quo caret illud erat.

45

Et modo mi ferrum suadebant tedia vite,

      Nunc dare me ex illo culmine precipitem.

Sed spes continuit vetuitque lacessere mortem,

      Et fuit in causas ingeniosa more.

Illa iugo meo colla prius submisit amoris

50

      Atque tuum iussit vivere ad arbitrium,

Illa inquit: "Fastus facile et periuria perfer,

      Vt semel accipias, sepe repulsus abi.

Non vox una solet mentes placare deorum,

      Assiduis precibus sed Iovis ira cadit;

55

Grandia non uno procumbunt robora ab ictu,

      Nec concussa semel litora frangit aqua.

Paulatim mansuescit equus frenumque receptat,

      Paulatimque boves ferre docentur onus.

Si quotiens male cedit amor moriatur amator,

60

      Iam pridem toto nullus in orbe foret.

Nulla puella suo tantum subservit amanti

      Quam bona quod non sint plura in amore mala.

Ille sed est felix, quicumque est cautus amator

      Gaudiaque et luctus dissimulare potest.

65

Tu quoque, quis prohibet? Quandoque in amore triumphes,

      Fac modo te stabilem sentiat illa virum:

Tangetur pietate tui ponetque rigorem

      Atque ultro amplexus expetet inde tuos".

Heu nimium suadere potens spes omnia, multum

70

      Que miseri votis concupiere suis!

Heu numquam expugnata satis, semperque renascens,

      Et mediis vivax ac male blanda malis.

Tu victos capere arma iubes, refugosque moraris,

      Tu dura inclusos obsidione foves!

75

Captivo superes, pauper tibi vivit et eger,

      Et tibi deceptus conserit agricola!

Te duce, fallaci credit sua fata carine

      Naufragii nuper qui revomebat aquas.

Te duce, sepe redit candenti in veste repulsa

80

      Nec prehensare manus desinit ambitio!

Et mihi tentatam male nuper adire puellam

      Rursus et ante pedes procubuisse placet.

Crimine quod nullo mea vis me perdere vita?

      Si non sit crimen quod patienter amo.

85

Sit satis immeritum semel elusisse, deosque

      Fac iterum testes candidiore fide.

Fallere sed rursus caveas, nam numina tuto

      Dicunt formosas ledere posse semel;

Bina sed ultrices plectunt periuria pene

 

15. ad Fanniam

Non potes, ut quondam, nostros eludere amores,

      Testaris frustra, Fannia, crede, deos:

Vidi ego, fateor mallem caruisse videndi

      Viribus, atque oculos non habuisse bonos;

5

Vidi ego ab alterius manibus tua pectora tangi,

      Et tenerum solvi, te patiente, sinum.

Ille tuas laudes scribat, tibi munera mittat,

      Ille tuo felix vivat amore velim;

Sed moneo credat qua sum deceptus ab arte

10

      Nec nimium verbis blanditiisque tuis.

Perfida, iurabas: "Tecum mihi vivere dulce.

      Si non sis, cupiam protinus ipsa mori!"

Ah quotiens nostro fallacia bracchia collo

      Imponens dixti: "Tu mihi solus amor!"

15

Hec ego te pura meditabar dicere voce,

      Deque tua plenam mente venire fidem:

Sed quod nocte facis cum, me presente, papillas

      Alterius tangi leta sinas manibus,

Confiteor, volui me non vidisse putare,

20

      Ac vulnus tacite dissimulare meum.

Sed dolor immodicus vires superavit amoris

      Fregit et iniusti vincula dura iugi!

Nunc calet ira recens: facile est mutare puellam

      Dum tuus in leso pectore friget amor.

25

Nam, si lentus ero, dolor hic a mente recedet,

      Ardori et vires, ceu solet, ira dabit!

Qualiscumque mihi fueris sis, Fannia, felix;

      Inveniam fame que velit esse bone.

Tu noctes lucesque dabis cuicumque placebit

30

      Inque tuo quivis fiat amore potens.

Munera quanta libet capias, ornesque capillos

      In violis mittit quas tibi turba procax,

Omnia condentur tecum tua dona sepulcro

      Deque nihilum morte superstes erit.

35

At quecumque meis fuerit cantata libellis

      Vivet, et ex ipso funere maior erit!

Non illi auratos variabunt tempora crines,

      Non trahet in rugas curva senecta genas;

Qualiscumque meis pingetur versibus, usque

40

      Durabit solitum dum teret annus iter.

 

16. ad Fanniam

Qui prius insontes herbas peccare coegit

      Et nocua trivit pocula seva manu,

Crimen ob id meruit subito descendere ad Orchum,

      Inventi pignus dignaque pena sui.

5

Non satis ad mortem ferrum morbosque putavit

      Plenaque fractarum litora tota ratum:

Addidit occultas truncandi stamina vires,

      Impius, ad manes et breve fecit iter.

Hinc totiens sontes aliena in prole noverce,

10

      Hinc est cur subito qui valuere cadunt,

Hinc timet uxorem senior divesque maritus,

      Hinc neque criminibus hospita mensa vacat.

Ponite fulmineos enses sine sanguinis ulla

      Invidia, nocuus quilibet esse potest.

15

Quod petitis gladio dabit unica gutta cicute;

      Qui sapit apponat hostibus apta suis,

Telaque et armatas acies in pocula mutet

      Et molem belli mensa parata gerat.

Scilicet hoc forsan tolerabile siquis in hostem

20

      Letifera succos exprimat arte malos.

Quid meruere illi quorum genitricis in alvo

      Natalem multo prevenit hora necis?

Hii numero maiore cadunt et iniqua parentum,

      Nondum perfecto corpore, facta luunt.

25

Quid facitis tenere, mitissima turba, puelle?

      In nosque nostras concitat ira manus?

Que fera Caucaseos saltus tam seva pererrat,

      Vt natis saltem non sit amica suis?

Ante diem fetum non ponit sponte leena,

30

      Nec festinata prole sit ursa nocens;

Hoc scelere Hircano numquam se litore tigris

      Inquinat, ad partum tempora iusta manens.

Vipera, quos genuit ne perdat, viscera rodi

      Substinet et fieri vult quoque morte parens.

35

Discite ab exemplo natos servare ferarum:

      Est rubor in vobis si minor esset amor.

Forsitan hanc tenuem culpam facinusque pusillum

      Creditis, et pene nullius esse reas!

Hoc scelus est hominem ferro iugulare cruento

40

      Et iusto infectas sanguine habere manus.

Et quamvis tarde, veniet tamen ira deorum,

      Queque in vos celum fulmina mittat habet!

Contempnant alie liceat; tu, Fannia, crede,

      Iratumque cave fulmen habere Iovis.

45

Quod si celicolum nullo terrore moveris

      Regnaque Plutonis nomina ficta putas,

Phasque piumque reor tamen hac ratione colendum

      Vt vivas claro nomine conspicua.

Actica quid Progne quondam sceleratius egit,

50

      Seva quid infidum Phasias ulta virum?

Vtraque per facinus pueros iugulavit adultos,

      Tu nondum natum perdere velle paras.

Et potuere illi forsan meruisse necari

      Quod facies dire nuntia mentis erat!

55

Perfidia et patrum tenero apparebat in evo

      Nequitieque dabant omina certa sue.

At tibi tota tui partus ignota figura,

      Cui tua, nec noscis, toxica dira pares.

Pone tibi ante oculos formam, quam posset habere

60

      Tam pulchra natus de genitrice puer;

Fingito lactentem niveis alludere mammis,

      In que tuos vultus tollere sepe manus

Ignotosque sibi conantem reddere nutus,

      Et qui subbleso murmure velle loqui:

65

Nonne eris orbata catulis tu sevior ursa

      Si dederis tali pocula plena necis?

Hoc facies, bibet ille tuo nunc gutture virus,

      Crimine quo debes ipsa perire cadet!

Ah miser infausti conceptus sideris hora!

70

      Mors tua per facinus non tua facta luet.

Et prius Elysios infernaque regna videbis

      Spirantum quam sis editus in numerum.

Non tibi sint tanti mentiti iura pudoris

      Virgineoque habitu, Fannia, ferre comas,

75

Vt timeas semper tam diri conscia facti

      Atque in te fulmen quodque venire putes.

Mortali maiore modo tibi nocte videndus

      Quem perimis, veniet visaque tetra feret.

Quascumque ad partes teneri flectentur ocelli,

80

      Aspicient illic criminis acta tui.

Non tibi leta dies, nec erit nox una quieta,

      Conscia sed Furie pectora semper agent.

 

17. ad Ioannem Miricam

Altera dum niveas aquilas ad regna volantes

      Aspicis, et magnos induere arma duces,

Prognatumque simul divo genitore vocatum

      Sceptra minus valida sumere avita manu,

5

Assuetus me torquet amor, prohibetque Camenas

      Magnificum quicquam pervigilare meas.

Sed modo blanditias domine, modo iurgia dictat,

      Interdum laudes illius enumerat.

Quod si tam dure sortis variabitur ordo

10

      Et veniet curis hora serena meis,

O que sublimi modulabor carmina plectro

      Que loca, quas gentes, prelia quanta canam!

Sponte sua in numeros properabit copia rerum

      Gestorumque vigor conseret ingenium.

15

Est aliquid supra mortalia facta nitentem

      Materiam scriptis enumerare suis!

Tunc bibit Aonio de fonte poeticus ardor

      Castaliumque sibi sentit adesse chorum,

Cum reges et bella canit, miscetque cohortes

20

      Cum tuba magnanimos ducit in agmen equos!

Ethereum veluti numen Casimirus et ipse

      Filius ante oculos tanta canentis erunt!

Certatimque suo vati titulisque favebunt

      Verbaque tam magnis laudibus equa dabunt!

25

Ast ego tantorum divum comitatus ab aura

      Exigua curram per freta magna rate!

Vndarumque minas vincam pariterque profundi

      Et cedent scopuli, cedet harena mihi!

Tum meliora homini quam par sit nosse retexam,

30

      Nec prius auditi carminis auctor ero!

Suggeret equa meis orsis preludia virtus

      Alberti ante annos maxima facta suos,

Celestisque sacrum decus indolis, ac nova toto

      Corpore et in solis gratia visa deis!

35

Dicam sponte sua prelustria regna coronam

      Illius in nitidis ponere velle comis!

Dicam: "Tantus erat Bacchus cum venit ad Indos

      Et puero gessit non adeunda puer!

Quid, timidi, menses numeratis? Clara parentum

40

      Ante diem virtus talibus esse solet.

Pro patre pugnavit Phebus puerilibus annis,

      De que gigantea cede trophea tulit!

Et puer Alcides geminos reptavit in angues

      Et docuit summi se genus esse Iovis!

45

Pirrus et ulturus prerepti vulnera patris

      Imbelli gessit maxima bella manu!

Auspitiis sic iste patris felicibus ibit

      Et capiet manibus sceptra parata suis.

At si forte aliquos temerarius error in arma

50

      Moverit, inceptum quo remorentur opus,

Vincentur victique dabunt pro crimine penas,

      Fractaque non iusti militis arma cadent!

At Casimiriades gemmis ornatus et auro

      Victrici intrabit Pannonia regna pede!

55

Accurrent illi pariter iuvenesque senesque

      Et multo sternet undique flore vias:

Ac plausus vocesque dabunt sua gaudia fassi

      Pectore leticie vix capiente modum.

Clamabunt: "Iam nos celum melioribus astris

60

      Aspicit, et prisci temporis acta refert:

Debita progenies iam regni frena tenebit

      Cuius in aspectu splendet avitus honor."

Et si plura mei permittet Fannia iuris

      Otia, ad antiquum provehar usque Rhemum:

65

Gradivumque atavos inter proavumque Quirinum

      Alberti in claro sanguine comperiam!

Quid furis? Iniusta arma moves, Germania, dicam;

      Crede, sui Mavors sanguinis ultor erit.

Interea ceptum peragit dum vita tenorem,

70

      Currat in asueto pulvere noster equus:

Inque meis carthis teneri scribantur amores,

      Et quicquid volucer ludere cogit amor.

 

18. ad Fanniam

Fannia, puellaris semper lepidissima turbe,

      Qua sine festa fuit non satis ulla dies:

Per te rebus erat iocundis gratia maior,

      Per te nil poterat triste manere diu.

5

Quod pastore greges orbi, navesque magistro,

      Quod sunt castra suo dispoliata duce,

Seu potius quod sunt comites absente Dyana,

      Vel sine Neptuni coniuge Nereydes;

Hoc sine te visas formosas mille recordor

10

      Seu fuerant choree sive agitanda pila:

Tecum ast una licet multarum prebuit instar.

      Et decuit vobis illud et illud agi!

Quinetiam arguti cytharedi dextera multo

      Te coram nervis dulcius applicuit,

15

Et leta assueto longe plus posse sonando

      Ponebat blandam non nisi adacta lyram!

Purius ac tota lucebat lampade Phebus

      Cum facie ornabas compita festa tua.

Tunc opere pretium solemnes visere saltus

20

      Virgineum regeret cum tum dextra chorum.

Tunc sapor egregius, tunc maxima gratia mensis

      Proxima convivis cum tua forma foret!

At nunc mesta domi latitas avieque propinqua

      Sordida sub trito pollice fila trahis!

25

Squalentesque artus simili vix veste recondis

      Quaque fluat temere nec tibi cura subest.

Auratos per colla sinis sine lege capillos

      Et magna incomptum parte latere sinum!

Est odio tibi festa dies, quam sepe solebas

30

      Optare, et multo plus loca sola placent.

Nil tibi cum violis quibus insignire capillos

      Precipua instabas sedulitate prius.

Crebra que prorumpunt suspiria pectore ab imo

      Ac furtim lachrimant, te prohibente, oculi.

35

Et si forte tuas nomen pervenit ad aures

      Virginis, es cera pallidiorque croco!

Sed quater et totiens simplex si credis amores

      Furtivos hominum tanta decere mala.

Te pudet illius decuit quod numina semper:

40

      Quod potes exemplo turpe negare deum?

Persea non aliter Danae genuisse putatur:

      Que tamen illius carmina laude carent?

Indicat Hermione Venerem non esse pudicam:

      Templa Paphos Veneri templa dicavit Erix!

45

Pallas Eritonium, quamvis luctata, creavit:

      Palladio vacuus nullus honore liber!

Nec regina deum Martis monstrare parentem

      Audet, adulterii conscia quippe, sui!

Quis tamen usque adeo duri fuit oris in orbe

50

      Quin sponsam castam diceret esse Iovis?

Quere quibus naves astris sua vela gubernent,

      Parrasie referent virginis acta tibi;

Quere: etiam amissa, borealia signa sorores

      Pleiades celum virginitate tenent.

55

Longa mora est hominum si prosequar omnia furta,

      Sit satis hoc numquam dedecuisse deas!

Turpius ergo tibi furtum si ducis amoris,

      Error te stulta credulitate rapit:

Ludere formosis licuit semperque licebit,

60

      Castaque vix numquam pessima forma manet!

Excute non letas tenero de pectore curas:

      Sit satis ad veniam penituisse tibi.

Est facinus tales non ponere in ordine crines

      Tamque bonas minime composuisse genas.

65

Linque colum nataque manu contexere flores.

      Desine servili carpere pensa modo:

Accipe consuetos cultus facieque serena

      Inter virgineos ludere perge choros!

Tu quoque felici venies ad sidera partu

70

      Formosis quando trita per astra via.

 

19. ad Fanniam

Ergo tibi tanti passis fuit ire capillis

      Flammeoloque caput subdere nolle tuum?

Impia quod gravido dederis medicamina ventri

      Et sis insonti sanguine facta nocens!

5

Nec nostre potuere preces hominumve deumve

      Cura nec ultrices te cohibere faces!

Et modo tam diri tibi conscia criminis audes

      Suspicere impavidis sidera luminibus

Nec trepidas nimbis quotiens occluditur ether

10

      Et rutilant manibus fulmina missa Iovis?

Quin etiam occulte tanta est fiducia culpe

      "Testibus - ut dicas - sum sine labe deis!"

Fictaque cuncta velis credi mala murmura vulgi

      Et tantum invidie te fateare ream!

15

Sed nequit ex nihilo volucris prorumpere fama

      Et partem veri fabula queque tenet;

Omnia si non sunt que de te, Fannia, narrant

      Est aliquid famam quod peperisse potest!

Sed quid iuranti possum tibi credere fetum

20

      Per facinus cum sis ausa necare tuum?

Quid non audebit que diris pocula succis

      Miscuit inque suo ventre resolvit onus?

At nunc casta cupis et religiosa videri

      Et Iovis ad nomen fingis in ore metum!

25

Sed rectore aliquo mundum si stare putasses

      Qui regat arbitrio cuncta creata suo,

Premia qui reddat meritis, qui crimina plectat

      Et cunctis equa lance rependat opus;

Ausa fores numquam quicquam committere tale

30

      Illius ut semper tela timenda forent!

Sed nihil ulterius forsan quam funera credis

      Cumque ipso solvi corpore cuncta putas.

Sed loca sunt densa semper caligine plena

      Et formidata non adeunda via,

35

Que neque sol radiis nec cornibus emula Phebe

      Aspicit, et faciem noctis inertis habent;

Illic perpetuo torpet sine viribus aer,

      Et mesto squalent cuncta adoperta situ;

Illic dira Fames Luctusque Dolorque Timorque.

40

      Et sero tingens conscius ora Pudor!

Illic ardentes febres et pallida tabes

      Morborumque aliud stat genus omen simul

Inter que miseri sontes post funera clausi

      Coguntur penas sed sine fine dare!

45

Illuc te postquam minime revocabile duci

      Vindicis inferni iusserit arbitrium,

Accurret Medea tibi Progneque cruenta

      Et dicent: "Nostrum vincis, iniqua, nephas!"

Te quoque mulctabit quam nos graviore flagello

50

      Eacus in penas ingeniosus erit!

Horrificique subinde trahent ad manis opacum

      Quo frustra est sceleris penituisse sui!

Nec cessaturis penis cruciabere, dicens:

      "Pocula non puero sed mihi dira bibi".

 

20. ad Ioannem Miricam

Scire, Mirica, velim quid agat modo Fannia rerum

      Aut repetat secum, dum procul ipse moror!

Sed mihi vera refer nec vana redde tumentem

      Leticia, dum vis dicere grata mihi!

5

Num sine me neglecta domi lacerisque capillis

      Assidet et mesto pollice fila trahit?

Num tempus quodcumque putat discedere tarde

      Intentisque horas computat articulis?

Nec mora subductis quotquot fluxere diebus,

10

      Metitur reditus quam meus absit adhuc;

Vel si consueto vitio delusus amantum

      Esse puto quicquid mens malesana cupit!

Nec gerit illa mei curam, nec templa frequentat

      Pro reditu ad superos ambitiosa meo!

15

Cumque ego, sive dies mortalia corpora vexat,

      Seu nox iocundo pressa sopore fovet,

Nil aliis mecumque loquar I nil mente revolvam

      Illius preter nomen et effigiem!

Et quecumque usquam fecit dixitve perinde

20

      Ante oculos maneant ceu modo gesta forent.

Ipsa nihil de me secum sed leta frequentat

      Publica lascivis inseriturque choris;

Atque procis aliis cupiens formosa videri

      Componit speculo conciliante comas;

25

Purpureoque simul croceo vel flore coronat

      Ceu fuerit tunicis ille vel ille color!

Nec studio leviore ornat frontemque genasque

      Indicium forme quam subitura Venus!

Et Iovis accita ad mensam quanto ordine Pallas

30

      Incedit tanta promovet arte pedes;

Precupidisque immixta libens conviva recumbit

      Quo sit iussa loco, tempore, lege, modo;

Magnaque nocturno delibat pocula ludo

      Quaque bibit prebet parte bibenda aliis!

35

Nec minus e manibus gaudenti fronte Procorum

      Accipit et leto devorat ore cibos.

Aut canit in girum ducta de more chorea,

      Vel salit et plausus voce manuque movet!

Denique blanda nimis dum vult simul omnibus esse

40

      Fortassis de me non bona verba refert.

Hoc ego si credam latus hoc rescindere ferro

      Non morer, ac requiem querere mortis ope;

Aut ultra Hyrcanum pelagus glaciesque perhennes

      Terrarum extremis vivere marginibus,

45

Quo nec sevus amor nec amate cura puelle

      Alato possint accelerare pede!

Illic ignotis errarem solus in arvis

      Nature cupiens iura novare mee.

Herba cibum lectumque daret, fontesque bibenda

50

      Pocula, et aptarem tegmina nulla mihi!

Sed nudus quocumque loco me vesper adiret

      Cantarem: "Ad durum, Somne, cubile veni!"

Proque domus parvo tecto, laquearia celi

      Preberent thalamos hospitiumque mihi!

55

Sed Deus omnipotens tantos perferre labores

      Me vetet, et solito vivere more sinat!

Primaque mente tua sim semper, Fannia, cura

      Vt mihi te preter nulla puella placet.

 

21. ad somnum

Quid me nocturnis infestas, Somne, figuris?

      Non tibi me tota luce dolere satis?

Est data nox homini ceu portus et hora quietis

      Ne nimius solvat corpora fessa labor.

5

Me miserum, graviora pati sub nocte silenti

      Cogor, et aspicio plura dolenda mihi;

Namque animum simulachra meum direque figure

      Vexant, et quicquid somnia tetra ferunt:

Et modo transfigi cerno mea pectora ferro,

10

      Indita nunc manibus vincula dira meis;

Interdum gemitus miserasque emittere voces;

      Interdum videor pallidus esse fuga;

Sepe madent oculi lachrimisque abrumpitur altus

      Somnus et est verus fletus in ore meo!

15

Cominus armatos quoque adducor inermis

      Deque meo passim membra cruore rubent!

Sed quod precipue torquet mihi, sepe videtur

      Ardori nostro Fannia verba dare.

Hoc, precor, onnipotens avertat Iupiter omen

20

      Et faciat pura me colat illa fide.

Vera licet veniant quecumque insonnia, dempto

      Hoc uno, infracto pectore ferre queo.

Sed quid me visis horrendis, Somne, fatigas

      Cum placidus possis et bonus esse mihi?

25

Cur mea non afflas meliori tempora cornu

      Et mihi que cupiam nocte videre paras?

Fac placidam mitemque mihi spectare puellam

      Iurantemque meo velle in amore mori!

Oscula det nobis numero vincentia frondes

30

      Et sit in amplexus prompta venire meos!

Sit liceat fallax, illam tu finge fidelem,

      Sit mihi fas vana credulitate frui!

Hoc si, Somne, facis, tibi farre et thure litabo,

      Inque tuis aris hostia nigra cadet.

 

22. ad Fanniam

Fama erat egregium iuvenem, mea Fannia, nuper

      Coniugii dextram iure dedisse tibi!

Gaudebam et palmis pariter cum mente levatis

      Omnia felici facta precabar ave!

5

Connubiique deos supplex in vota vocabam

      Vt fierent faciles ad sua sacra tibi!

Presertim, Lucina, tibi custodia partus

      Protinus ingenti munera lance dedi!

Et fumavit onix Arabum de messe Lyeo,

10

      Vt foret a pateris ira furorque procul!

Candentemque bovem regi oblaturus Olimpi,

      Optabam ut fausto congrederere die

Paxque coronatas mensas lectumque iugalem

      Sterneret, et pacis semper amica fides;

15

Vtque carens nimbis nox et tranquilla veniret,

      Que mox deliciis sancta futura tuis;

Sex geminaque manu Charitum famulatus adesset

      Ante thorum vestes cum positura fores!

Ac velut aspicerem solenni fronde mariti

20

      Et tua iamdudum tempora cincta simul,

"Huc, Hymenee, veni - clamabam pectore toto -

      Et sacris itera previa verba tuis

Virgineaque procul pellens a mente timorem,

      Tam nitido ac ipsa est sidere iunge viro!

25

Iam taceas solers aliena expendere turba

      Inque tuis stulte desidiosa nimis.

Invitusque modum statuas tibi denique, Livor,

      In quo te iactes, iam nihil esse vides!

Fannia legitimo coram parebit amori

30

      Et populo amplexus conspiciente dabit.

Nec timor obsistet legum, nec cura parentum,

      Nec fame furtim decipienda fides.

Quicquid amor multo studio celare iubebat

      Iam licet, et laus est quod fuit ante pudor".

35

Hec ego dum meditor, subito nova fama creata est

      Indigno pactam teque ait esse viro.

Tunc fuit in toto sudor mihi frigidus ore,

      Et mens et vires succumbuere simul;

Ac velut aspicerem crudelis vulneris ictu

40

      Danda sepulture corpora trunca patris,

In faciem sevire manus crinesque coegit

      Pectoraque infandus dilacerare dolor;

Et miserum quater et totiens me denique dixi

      Ac natum duri sideris auspitio!

45

Quid furis aut quis te, mea Fannia, concitat error?

      Quo properas et te precipitare paras?

Nondum plus equo nivee tumuere papille,

      Nec prohibent turbis ludere virgineis:

Nondum par oneri venter, sobolique ferende,

50

      Non etas curis quas habet ampla domus!

Necdum preteriit sumendi flammea tempus,

      Et magis effusis te decet ire comis!

Advehit ad prelum maturas villicus uvas,

      Pomaque ab arboribus non nisi cocta legit!

55

Nascenti statuere locum tibi fata diemque

      Quo te per sponsi limina ducat Hymen!

Quid nondum plenis siliquis nec tempore iusto

      In spicas falcem mittis inepta tuas?

Luxuriare sinas adolentis germina culmi,

60

      Horrea quo laxet postmodo plena seges.

Vel si tanta urget thalami te cura iugalis

      Et non legitimo tempore teda placet,

Te saltem coniunge viro cui gentis avite

      Sit decus et virtus altera nobilitas,

65

Quem, vite ac morum specimen, te coniuge dignum

      Reddant, qui amplexus par sit adire tuos.

Non nisi delecto danda est hec forma marito,

      Non nisi cui pariter numina cuncta favent!

Vsque adeone tui nulla est tibi cura pudoris

70

      Vt possis tali te sociare viro?

Collaque nativa squalentia sorde lacertis

      Complecti, quales vellet habere Venus?

Atque hyrtis maculare genis redolentia plane

      Ora metit quicquid dives odoris Arabs?

75

Non sinat hoc quicumque regit terrena deorum,

      Non videant tantum tempora nostra nephas;

Sed potius leto populus se flore coronet

      Et spargant pueris compita tota nuces,

Nobilibus pompis meliori nupta marito

80

      Cum perges meriti parte locanda thori.

Illa quidem festo quovis mihi sanctior esset

      Natalique meo charior una dies!

Aspicerem ingenti spetiosas agmine tecum

      Et melior cunctis quam tua forma foret!

85

Quis tenor incessus, laterumque gratia dum se

      Magna Iovis coniunx qua solet arte movent.

Quis torquis vestisque simul, quo flore corona,

      Qua crinis fusus, qua foret implicitus.

Omniaque aurata Phebo testudine carmen

90

      Dictante ad thalami limina concinerem!

Coniugioque annos multos et lite carentes

      Optarem ac pulchra prole nitere domum.

 

23. ad Fanniam

Impia quid totiens dicis mihi, Fannia: "Per te,

      Per te facta necis sum rea, Callimache?"

Non ego te docui pueros in ventre necare

      Non tibi que biberes pocula dira dedi!

5

Quin etiam, te si qua deum pia cura teneret,

      Hortabar: "Puras semper habeto manus!"

Tu tamen, ut furia trivialibus acta susurris,

      Fecisti monitis pondus abesse meis.

Nunc scelere admisso cum mens te conscia torquet

10

      Ingemis et toto pectore mesta paves!

Auctoremque tue me vis pretendere culpe

      Tamquam aliquid nutu feceris ante meo.

Sed mihi - tu testis et si quod in ethere numen -

      Tale peregisti me prohibente nephas.

15

Nam quid ego optassem placitorum pignus amorum

      Perdere et indigna me maculare nece!

Consiliis innixa tuis tu crimen adisti

      Et facta es nullo sollicitante nocens.

Nunc lachrimas lacerisque comis peccasse fateris

20

      Et melius succis abstinuisse malis!

Ipse tuas vellem solari posse querelas

      Et "Levis est facti - dicere - culpa tui"!

Nulla sed invenies tragicis maiora libellis

      Crimina, sol versos a quibus egit equos;

25

Et leviore odio sunt Colchidis acta parentis

      Digna, nec iratos tam meruere deos!

Perfidia in pueros agitata est illa mariti

      Et facta est illo pene iubente nocens!

Tu, nullo cogente, nephas scelerata parasti,

30

      Sed ficta ut posses virginitate frui!

At satius fuerat nodo cohibere capillos,

      Et te virgineo subripuisse gregi!

Invenies multas tenerum violasse pudorem

      Nec si forte velis quot numerare queas!

35

In quibus effecit maturus fetus honesta

      Crimina et a partu nobile nomen habent!

Que natis aconita suis in ventre pararint

      Secula cuncta duas tres ne tulisse reor!

In quarum numero pueris, scelerata, necatis

40

      Infame exemplum tu quoque semper eris.

 

24. ad Fanniam

Extrahe sacrilegam dura mihi forcipe linguam

      Vulturibusque illam, Fannia, pone cibum;

Aut furibunda meos oculos incurrito dextra,

      Et pete sanguineo ter quater ungue genas!

5

Sic merui, patiar cum fecerit Ira nocentem;

      Exige tu penas quas mea vita velis!

Impius immensi lapidis sub mole laborat

      Sysiphus ausus erat quod reticenda loqui!

Et mea vulgavit temeraria lingua silenda

10

      Et semper tacita mente premenda mihi!

Nec mea Sysiphio torquentur pondere colla

      Vt purget facinus debita pena meum!

Sed levis est nimium saxi mihi pena caduci

      Admissi gravius culpa luenda mei!

15

Dira Prometheo volucris de pectore surgat

      Transferat inque meum rostra cruenta iecur!

Raptetur celeri caput hoc Ixionis orbe

      Et pertusa meas degravet urna manus;

Tantaleamque sitim patiatur lingua sub undis,

20

      Illa fuit culpe prima ministra mee;

Et siquid Rhadamantus habet violentius, in me

      Archanis subito concitet e tenebris!

Advolet ante oculos ultricum turba dearum

      Et tortis in me sibilet usque comis!

25

Horrendisque agitet semper sub nocte figuris

      Et faciat plenos ire timore dies!

Me miserum videat Phebus, Phebique gemella,

      Sitque eque invisum tempus utrumque mihi.

Quo dolor exarsit quam me furor egit in iram!

30

      Hoc tu qua culpa demeruisse potes?

Debueram tacitus virgas tolerare cruentas

      Et cedi corpus voce silente pati!

Debueram Siculi perferre incendia thauri

      Et sevum quicquid tortor iniquus habet!

35

Stultus, Horesteis furiis maioribus actus

      Aut quibus exarsit dextera, Colchi, tua,

In vulgus secreta tuli, dixique tacenda

      Tortoris nullo verbere agente trucis!

In penas tu lenta venis paterisque nephandum

40

      Post scelus hoc oculos astra videre meos!

Nec meritam iusto linguam mihi dente recidis

      Cum tua lascivo currit in ora ioco.

Ergo ego sub cura quondam afficiebar inani

      Cum rebar charum non satis esse tibi!

45

Non nisi verus amor tantam dimittere culpam

      Posset, et ultrices sic cohibere manus.

Non ego iam vulgo narranti, Fannia, credam

      Non oculis de te crimina visa meis!

Iam genio poteris totis servire diebus

50

      Nam me casta satis iudice semper eris!

Qui volet alterius te dicat amore teneri,

      Contentamque uno te neget esse viro:

Obsistam certa ratione et semper amoris

      Hanc veniam dicam pignus habere tui.

 

25. ad Ioveanum Longinum

Algentis, Longine, decus telluris ab Arcto

      Et generis clari gloria prima tui,

Quem nasci voluere dei, quo terra Gelonis

      Proxima non uno vate superba foret;

5

Orphea Calliope prius hac regione creavit

      Quo nemo Aonias altius hausit aquas!

Castalius quem collis amet diveque sorores

      Nutrierint multo nectare Pierio,

Te nunc aspiciunt post secula multa secundum

10

      Horrida Parrasii sideris arva gelu;

Sed non te Getice quercus lapidesque secuntur

      Dum canis aut cursus flumina tota tenent;

Non latus agna lupo iungit, non cerva leoni,

      Non iram ponunt sevitiamque fere!

15

Sed genus humanum facundo ducitur ore

      Et trahis egregios ad tua dicta viros!

Concilia heroum regumque ducumque remulces

      Est, reor, hoc satius quam placuisse feris!

Diceris eloquio populos retinere furentes

20

      Et gladios trucibus demere posse viris

Nec minus accipiunt segnes, si iusseris, arma

      Quique fuit timidus prelia fortis init!

Et nihil est quod te quisquam suadente recuset,

      Ingenio servit gratia tanta tuo!

25

Nec mirum: Aonidum non tantum turba canenti

      Dat vires etiam sed Iove nata dea.

Ergo ego Eritreis videor nunc mittere gemmas

      Littoribus scribam qui tibi versiculos.

Ridiculum officium certe est et inutile utrimque

30

      Florenti prato gramina si dederis,

Aut lapides scopulis, aut densis vallibus umbras,

      Mensibus estivis aut folia arboribus.

Occeano sed quis magno minus indiget unda ?

      Ille tamen parvi suscipit amnis aquas!

35

Tu quoque carminibus Tracem licet Orphea vincas

      Iliadosque tibi nobile cedat opus,

Perlege Callimachi tenuis tibi quicquid harundo

      Scribit, quo vultu leta videre soles!

Ipse quidem vellem fratris solamen adempti

40

      Versibus altisonis dicere posse tibi,

Ac memori illius titulos laudesque libello

      Condere, et a sera posteritate legi;

A proavis numerare genus clarosque referre

      Quot peperit soboles ordine vestra viros;

45

Qua frater pietate deos sanctosque parentes,

      Qua coluit iunctos inferiore gradu,

Qua fide amicitias tenuit quam largus in omnes

      Et patrie quantum nominis addiderit,

Dicere pro meritis cupio! Sed vela phaseli

50

      Exigui minime flamina magna ferunt;

Materia ingenium vincit nequeoque lacertis

      Tanti oneris pondus tollere debilibus.

Tu melius seu forte velis sermone pedestri

      Seu numeris, per te cuncta referre potes!

55

Est tibi magnificis maior facundia ceptis,

      Largaque procurrunt flumina ab ore tuo.

O quater et quotiens numero comprehendere non est

      Felicem, cuius gesta referre velis!

Trunca igitur facile est rursus tibi nectere fila

60

      Et vite fratris tempora longa dare!

Ast ego, qui duco steriles in littore sulcos

      Et nulla omnino falce metenda sero,

Sed que sol subito tenera comburat in herba

      Nec sinat in spicas grana venire suas:

65

Non profecturum fecunda in iugera semen

      Si iaciam, quis me crimen habere neget?

Aut etiam temere videar me mittere in altum

      Cum clavo et remis sit mea nuda ratis!

Atque ideo celebris quo sit mea Fannia carmen

70

      Est satis arguta concinuisse lyra.

Et cum non possim quanto decet ore doloris

      Ingentes stimulos attenuare tui,

Nec fratris nec laude tua vigilare referta

      Carmina, nec tanta dicere digna domo,

75

Hec mea quis posset fieri tibi plana voluntas

      Communi afflictus vulnere vix cecini!

Fraternumque quibus possis signare sepulchrum

      Non uno versus mitto tenore tibi:

Tu mentem non carmen ama, munusque libenter

80

      Accipe, quodcumque est quod mea musa dedit.

 

26. ad Fanniam

Sepe ego demorso digito mihi, Fannia, dixi:

      "Nequitie tandem supprime frena tue!

Aut ego currentis convertam vela carine

      Ac novus in nostra puppe sedebit amor!"

5

Sepe etiam superos testes in verba vocavi

      Et volui fracto liber abire iugo.

Post modo non potui spatium durare diei;

      Ad tua sed vinctum iura remisit amor!

Hinc tibi fit nostri fiducia tanta doloris

10

      Vt sine te nusquam vivere posse putes!

Sed tota, mihi crede, via rationis aberras,

      Vinus non est unica cura mali!

Vidi ego peonias herbas contempnere morbum

      Vtile quem ferro subsecuisse fuit.

15

Quamque tenere minus restis valet una carinam

      Anchora si iacitur, sepe secunda tenet.

Me miserum quam multa tuli patientius equo:

      Admiror vires ad mala tanta meas.

Non arat iniusto suppressus pondere thaurus,

20

      Immodica et validum sarcina frangit equum.

Ipse tamen vires hominum 'superantia multum

      Pondera non fracto pectore substinui:

Sed quod fecit amor quondam mihi robur inesse

      Qualibet incepit parte valere minus.

25

Viribus ipsa tamen confisa prioribus erras,

      Et que clam quondam teste vidente facis!

Cauta prius, memini, sic tu peccare solebas

      Vt posses saltem cuncta negare mihi!

Et mala suspitio quotiens me exurere cepit

30

      Finxisti lachrimas tristis in ore tuo!

Nunc si forte adigit temere convellere crines

      Vel caput aut pectus concutere ira meum,

Dissimulas tacitoque, puto, sub pectore dicis:

      "Nil agis, hanc iram denique vincet amor".

35

Meque ultro, supplex veniam petiturus, adibis

      Quem tibi nunc credis pectoris esse satis!

Sed totiens stulte iam sum deceptus ab hamo

      Quod didici cautis vivere luminibus,

Et fraudes vitare procul, laqueosque cavere

40

      Qui nostros totiens circumiere pedes!

Quod nequit herba malum succusque auferre saluber

      Sentiat hoc ignes telaque acuta licet!

Experiar quemcumque modum, quamcumque medelam

      Vt possim iuris pectus habere mei!

45

Nam satius doluisse semel membrumque secasse

      Quam si paulatim corpora langor edat.

Sit licet hoc durum, vires sibi colliget ira

      Facta tua enumerans cuncta dolenda sibi!

Ponet et ante oculos quotiens mihi dura fuisti

50

      Et quotiens aliis obsequiosa viris!

Quanta tibi dederim, quam blandus sepe rogarim,

      Et quam non fueris semper amica mihi.

Et si Caucaseas opus est accedere rupes,

      Non renuam, cedat dum mihi cura tui!

55

Quinetiam siquis Lethes inferna pererrat

      Inveniam, ut de te non memor esse queam!

Omnia perpetiar levioraque cuncta putabo

      Quam totiens de te nocte dieque queri.

 

27. ad Venerem

Accipe, diva Venus, volitantis mater amoris,

      Iam, precor, emeriti militis arma tui!

Et mihi militie si munera letus obivi,

      Multaque substinui vulnera multa dedi,

5

Si templis figenda tuis mea tela reporto

      Et iam deleto victor ab hoste vocor,

Da requiem, pretiumque feri certaminis oro

      Imponas capiti myrtea serta meo!

En tibi militie cuncta instrumenta resigno

10

      Et pono ante aras conspicienda tuas:

Pendeat hic alto vestis peregrina tigillo

      Queque tegit Getico penula more caput,

In quibus ad dominam vix cognoscendus adibam,

      Vt melius possent furta latere mea!

15

Et prope figatur laterum custodia mucro,

      Per quem nocturno tempore tutus eram.

Parte alia aurato stet clavis adultera loro,

      Preclusas tacite docta aperire fores

Sollicitosque canum cohibentia carmina rittus

20

      Et pariter somni pocula plena gravis.

Hic paries habeat flores mollesque coronas

      Et quicquid capiti misit amica meo!

Hec fuerant nostri prius ornamenta cubilis

      Cingebantque meos usque videnda thoros!

25

Blanditias teneras submissaque verba rogantis

      Hic placet ante tuos deposuisse pedes.

Et quod amatori non frustra impune putatur

      Periuri hic etiam stet genus omne simul!

Sed quos precipue cupio tibi posse placere

30

      Versiculos gremio suscipe, diva, meos;

In quibus aspicies, fuerim quam verus amator

      Inque tuis castris quam mala multa tuli!

Illic invenies vigilate tempora noctis

      Consumpta in laudes sepe fuisse tuas!

35

Sed tibi quere alium qui, te suadente, per urbem

      Auctor lascivi carminis esse velit!

Namque ego, tam levibus depulsis pectore curis,

      Iamdudum a studio nobiliore vocor!

Et placet huic mundi spectare quis imperet arci,

40

      Et qua tam variam struxerit arte domum;

Eolus an Siculo ventos emittat ab antro

      Atque illos cum vult monte tenere premat;

Fulmina num cudant Lipareo folle Cyclopes

      Quoque ignis fiat mollis in igne modo;

45

Quis tonet et pluvias quare prenuntiet Iris,

      Quo fonte in nubes unda perhennis eat;

An proprio radios habeat de lumine Phebe,

      Vel si fraterno tacta nitore micat;

Vnde vagis stellis sit tanta potentia septem

50

      Ex illis quodvis ut moveatur opus;

Cur mare non pellunt extra sua littora venti

      In fines semper sed redit unda suos;

Que ratio in partes distinxit quatuor annum

      Cum mage perpetuum ver placuisse queat!

55

Atque alia archanis quecumque recessibus abdit

      Natura ex causis noscere promptus ero.

Tu modo quod superest vite concede precanti

      Vt liber possim degere iure meo!

 

28. de lachrimis Fannie

Quod stillat Syrie mirre de cortice in arvis,

      Quodque Arabo gignit thurea virga solo;

Quod Phetonteo prognate in funere silve

      Fraternum gemitu defluit in tumulum;

5

Erata quod turre latens Acrisia virgo

      Effluere aurato vidit ad imbre sibi;

Hoc quibus aspersit lachrime nunc ora fuerunt

      Fannia, cum dixi: "Lux mea cara, vale!

Tu mihi solamen miseranda in sorte fuisti,

10

      Per te magna meis sarcina dempta malis,

Per te ego non sensi patria tellure carere

      Et glacies inter vivere Sarmaticas!

Per te tota mihi facilis iactura meorum

      Natali et placuit barbara terra magis.

15

Ergo ego vitali donec versabor in aura

      Confitear vitam munere habere tuo!

Et si quid possunt nostre preconia muse

      Diceris grato chara fuisse viro!

Nec mea lingua tuos usquam reticebit honores

20

      Dum meus in terris spiritus ossa reget!

Tu quoque Callimachum quandoque in mente voluta,

      Si tibi quid nostro dulce in amore fuit".

Hic tacui, ast illi iam dudum ex ore cadendo

      Implerat totos lucida gutta sinus.

25

Mortales primum gemitus lachrimasque putavi

      Et volui sicca tergere ab ore manu!

Sed liquide fuerant cristalli in pectore gutte

      Gemmarumque imber fluxerat in gremium.

Sic lachrimare deas meditor, si numina luctus

30

      Tangit, si meror pectora sancta subit!

At me sive dolor, seu maior flere vetabat

      Vis aliqua et sensus corpore nullus erat!

Cumque iterare "Vale - vellem - mea Fannia", lingua

      In mediis prorsus faucibus obstupuit.

 

29. ad Fanniam

Opposita quamvis procul in regione Canopo

      Vrbs teneat primum Cracoviana decus,

Multaque contineat mentes motura videntur

      Hospitibusque suis apta placere nimis.

5

Non me celicolum certantes montibus edes

      Turribus admotis pene sub astra movent;

Non arx Tarpeie vincens Capitolia rupis,

      Auratisque nitens curia culminibus;

Non privatorum sublimia tecta penatum.

10

      Augusta et populo menia tanta suo.

Egra sed absentem mea mens te respicit usque

      Et de te tacito pectore multa refert,

Nec desiderio nostro succurrere quicquam

      Substinet aut curam detenuare tui.

15

Omnia mi sordent preterquam vivere tecum

      Atque frui facie luminibusque tuis.

Nunc miser experior fuerint que gaudia per te

      Atque voluptatum copia quanta mihi!

Heu sine te quales patior, mea Fannia, noctes,

20

      Heu quales cogor nunc tolerare dies!

Non locus aut tempus non res valet ulla quietum

      Reddere, non minima parte levare mali!

Quicquid prospicio quicquid defertur ad aures

      Dat lachrimis vires materiamque meis!

25

Illa mihi minime tristissima tempora solum

      Illa umbram exigue pacis habere solent,

In quibus ante oculos, veluti modo facta, reponit

      Mens mea que tecum leta fuere mihi!

Sarmaticus Thiras ceu Tusco gratior Elsa

30

      Axiacusque Arno visus amabilior,

Vtque nives glaciesque magis calcare libebat

      Et loca iuncta antris e quibus exit hiems,

Quam prope perpetui veris violaria amenum

      Florentinorum quanta habet imperium!

35

Nam tuus ex animo patrium exturbarat amorem

      Preque tuo invisum fecerat omne solum.

Tu mihi mater eras, tu fratrum turba meorum,

      Tu pater et quicquid terra paterna habuit!

Divitias pre te poteram contempnere Crassi,

40

      Nobile et Attalica quicquid in ede fuit!

Abstulerit fortuna mihi licet omnia secum

      Dicebam: "Miserum te tamen esse nego!"

Plus est quod dederit quam quod male fida recepit,

      Hactenus insultans si mihi seva fuit!

45

Et me cum cara sinit hic agitare puella,

      Oblitum rerum quas rude vulgus amat,

Fecerat illa quidem, sed non sua commoda novit

      Mens casum placide nescia ferre meum!

Sed gravis illius cespes decumbat in ossa

50

      Et non felici pondere terra tegat,

Qui genus humanum, silvis et rure beatum,

      Inclusit septis oppidulisque prius

Edocuitque domos gelide contempnere rupis

      Et "Pudor est nullos - dixit -habere lares"!

55

Inde auri pretium natum, tellusque resecta

      Limitibus certis paruit agricolis,

Et sibi non notas vidit timuitque carinas

      Nereus atque imis condidit ora fretis.

In bellum coiere manus, atque omnibus olim

60

      Publica materiam terra dedit scelerum.

Tunc inopis ditisque prius non nota per orbem

      Nomina ceperunt pondus habere suum.

Distinxitque illos aurum, pars pessima rerum,

      Quos natura simul iusserat esse pares.

65

Cumque suos numeros impleret cana senectus

      Mortis et in terris unica causa foret,

Incubuere vie properandi ad tartara mille

      Quas mare, quas tellus, quas dedit ira nocens.

Nec satis est ferrum, pestis, dolor, ignis, egestas,

70

      Et causam quicquid mortis habere potest;

Quinetiam leges quibus est phas iusque necare

      Per populos passim divitis archa tulit!

Quo properare paras, auri furiosa cupido?

      Vomere sit terram sollicitare satis.

75

Quid furis et Stygia fossas agis altius unda

      Aurata ut populus te colat in tunica?

Tutius Arthoas hyemes villosa repellet

      Pellicula et stimulos detrahet invidie!

Quod satis est ultro pariet fecundus agellus;

80

      Quid tibi quod voluit terra latere cupis?

O, ego quam vellem natum me moribus illis

      Cum pudor in parva non fuit esse casa;

Cum dare castaneas licuit nuculasque puellis

      Et corna et lactis pocula plena novi;

85

Cum, siquis potuit cum nido afferre palumbos,

      Mercedem doni basia mille tulit;

Et fuerat dives tenerum qui mitteret edum

      Limina qui domine luderet ante sue.

Tempore si tali natus, mea vita, fuissem

90

      Non sine te tristis sollicitusque forem.

Sed quocumque orbis latitares margine tecum

      Implerem vite tradita fata mee!

Nunc ego luxuriam secli damnare maligni

      Cogor et alterius non bene facta queri,

95

Devoveoque patrem qui me, cui vivere in agro

      Vtile erat, sterili perdidit in studio!

Ingenuasque artes puerum didicisse coegit

      Et dixit: "Veniet nomen in ora tuum.

Hinc tibi divitie vivo, mihi crede, dabuntur;

100

      Hinc tibi, post funus, fama perhennis erit".

Pace tua, genitor, liceat dixisse: "Quid auram

      Nominis eterni, quid mihi dicis opes?

Est modicis contenta satis natura minusque

      Affectat cuius possidet archa minus.

105

Nec mihi venture tanta est post fata cupido

      Laudis, dum vivo, quod miser esse velim.

Quid mihi si referent de me placitura nepotes,

      Cum possit vite penituisse mee?

Quam satius fuerat Cererem coluisse magistram

110

      Et thauros pando supposuisse iugo!

Nil nisi Castalias undas laurumque poetis

      Pyeridum quevis quod dare possit habet.

Ista iuvent alios ventosaque murmura fame,

      At mihi pro lauro det sua farra Ceres.

115

Depositisque sator vitis mihi vina cothurnis

      Exprimat et prelis instet utraque manu.

Audiat adversa faunus de rupe canentem

      Cum redigam pastos, nocte iubente, boves!

Parcite, vos capti vite civilis amore,

120

      Rusticula oblector simplicitate magis.

Nec si forte velim possum contempnere villas

      Cum mea iampridem rura puella colat".

Hec ego sive dies instet seu tempora noctis

      Non intermissa, Fannia, voce queror.

125

Et citius quondam visus decurrere mensis

      Quam nuper spatium quod capit una dies.

Et puto, si quando facient me fata beatum

      Et tua forte iterum visere tecta dabunt,

Non me cura mee patrie, non cura parentum,

130

      Non quicquid totus nobile mundus habet,

Abstrahet, aut tantos adiget me nosse dolores

      Te sine nunc quantos, Fannia, substineo.

Sed quam iocundo peragam tua iussa labore

      Te que meam dominam dicere letus ero;

135

Tunc servire mihi nulla mercede placebit,

      Tunc cupiam famuli nomen onusque tui:

Sive velis pecudes pastum producere mane,

      Arripiet primo sole sinistra pedum,

Dextraque vimineas crates a limine septi

140

      Tollet, ut accipiant roscida prata greges;

Vomere fecundas seu me proscindere glebas

      Iusseris et sulcos spargere seminibus,

Triptholemo melius studium me noscere aratri

      Et Cereris dices semina iacta manu;

145

Vtilibus ramos nocuos mihi falce secandos

      Dixeris, ac umbra poma levanda gravi,

Vertumno arboreos cultus didicisse magistro

      Cogeris docte dicere ab arte manus;

Te mandante libens truncas a fulmine quercus

150

      In collo referam nocte vocante domum.

Denique quicquid erit per quod mea cura probari

      Possit et optatis utilis esse tuis,

Solus erit iussisse labor tibi, Fannia, meque

      Vteris voto perficiente tuo.

155

Sed mea dum tristi rapiuntur vela procella

      Et solitis versor fluctibus in populo,

Sis memor absentis meque intra pectora serva,

      Sim procul a facie luminibusque licet.

 

30. ad Ponticum

Quid me non merite titulos celebrasse puelle

      Dicis et indignum substinuisse iugum?

Et nasci potuisse negas aquilonis in ora

      Carminibus faciem que foret equa meis?

5

Tu Phrygias quamvis referas formasque Pelasgas

      Et quicquid rarum quelibet ora tulit,

Pulchrior est aliis tantum collata puellis

      Fannia, quam superas, Phebe, sororis equos;

Nec nocturna secus vincuntur sidera sole,

10

      Ac radios condunt adveniente die,

Quam formosarum latitat decor omnis in ore

      Cum venit ad festos Fannia culta dies!

Tunc patet incessu quantum sit proxima divis,

      Quantus et ethereo splendet in ore decor.

15

Aspiciunt iuvenes et nunc se denique natos

      Gaudent cum terris tam bona forma data est;

Atque aliquis priscas ausus contempnere formas

      Sic memorat: "Vincis, Fannia, furta Iovis"!

Iudice sub Phrigio, Iuno Pallasque Venusque

20

      Sponte reservassent aurea dona tibi!

Dii te perpetuum terre patiantur honorem

      Nec celum malint ore nitere tuo.

Te levius soles vexent gelideque pruine

      Ne rigeat duro frigore tacta cutis.

25

Non tua difficilis deformet membra senectus

      Sed tibi sit Clarii more iuventa dei.

I nunc et "Talis non est tua Fannia - dicas -

      Versiculis qualis dicitur esse tuis!"

Non est illa meo, fateor, sed digna Maronis

30

      Que fieret populis carmine nota magis!

Vel si Castalias quisquam bibit altius undas,

      Ille Sventhocam scribere debuerat.

 

31. epythalamium Fannie ac Musei

Iam dudum occiduo prenuntia noctis ab orbe

Stella micat, quam mane diem predicere credunt,

Grataque lascivis redeunt taciturna puellis

Tempora, solliciti quibus exagitantur amantes

5

Spemque metumque inter, timidosque ad limina passus

Ingeminant quo ducit amor captantque, paventi

Pectore, custodis stertentis fallere curam!

Iam nova legitimos thalamos intrare parata

Sponsa, maritalis quibus insita cura cubilis

10

Et genus humanum semper reparare novella

Progenie ac rapidas mortes evincere. Divi,

Huc, precor, auspitio felici ducite gressum!

Tuque prior genialis ades custodia lecti

Muneribus, Lucina, tuis, en previus ibit

15

Discutietque umbram faculis a nocte Lyeus:

Iam licet, o pueri tenereque hymenea puelle

Dicere, et alternis hymeneia carmina ferre

Vocibus in celum laudesque iterare marite.

Cingite solenni flaventes flore capillos,

20

Auleis ornate domum, frondesque virentes

Spargite et ingentem posti pretexite divam!

Nam si vera refert superum que narrat amores

Fama et furta Iovis qui, nunc conversus in aurum

Virginis Achrisie turres intravit aenas,

25

Nunc Ledam cigni falsa sub imagine lusit,

Nunc mentita tulit Tyria regione iuvenci

Cornua Agenoree manibus tractanda puelle:

Est timor hec thalamis ne preripiatur ab illo.

Huic neque quas agilem videt exercere palestram

30

Taygetus conferre queat, non innuba talem

Silvarum regina leves gestare pharetras

Dixerit; huic cedunt quas cominus ire sinistris

Peltatis, agmenque sequi pugnamque securi

Miscere Alcydes Parthei sensit ad undas!

35

Virgineus tenet ora rubor, candorque nivalis;

Intextumque comis aurum splendore capilli

Exuperant; sileantur, amor, tua lumina, vosque

O Carithes, moneo, cedatis corpore toto!

Non ego te superos digitis excellere, Bacche,

40

Inficiar, sed, pace tua dixisse licebit,

Ista tuos vincit; gressuque incedit ad aras

Argivas quo Iuno solet. Quater ille beatus

Cuius in amplexus talis deducitur uxor!

Etherea qualem si nactus Iupiter aula

45

Esset ad humanos numquam vertisset amores

Lumina, nec totiens indignis numine formis

Assumptis sine rege suo liquisset Olimpum!

Quos modo narravi superi reliquique potestas

Est quibus, alitibus faciant felicibus intres

50

Coniugio memoranda tuo post secula multa

Limina et intrantis comitetur, Fannia, gressus

Casta fides sociique tenax concordia lecti!

Parcaque Phryxei totum tibi velleris aurum

Destinet ac fuso vitam non terminet uno!

55

Tu fecunda tibi similem da, Fannia, prolem,

Ne si forte tuam variabunt tempora formam

Sidus ab arctoo subreptum cardine gentes

Sarmatice Daceque simul Geticeque querantur;

Sed faciem possint oculosque agnoscere matris

60

Prole tua multosque simul coalescere ad uno

Stipite letentur. Sed quid vos gaudia, matres,

Exoptata diu differtis? Spargite lectum

Floribus et multo pariter confundite amomo!

Sit satis ad thalami secreta cubilia nuptam

65

Perduxisse novam verbisque monentibus omnem

Pectore de toto noctis pepulisse timorem!

Cetera nutricis peraget custodia fida!

Reddite vos epulis et curas pellite vino;

Insonni peragenda ioco nox ista; quid ultra

70

Quid choree cessant, quid tibia muta quiescit?

Surgite et incircum dextras innectite dextris.

Incipiat sic una prius: "Nocturna labori

Tempora dant requiem, dant gaudia tempora noctis".

Inde alie repetant quicquid cantaverit illa

75

Et noctis laudes iterent, tum prima sequatur:

"Nox reficit flores et gramina sole perusta,

Nox alit herentes quocumque in stipite fructus,

Nox sata rorifera crescentia nutrit in umbra,

Nocte boum requiescit opus, nox arma recondit

80

Rustica et a sulcis dat corpora fessa quieti.

Nox regit errantes immoto sidere nautas,

Illa viatores reficit, ligat illa sopore

Innumeras hominum curas, nox iungit amantes,

Nox hominum genitrix: igitur nocturna labori

85

Tempora dant requiem, dant gaudia tempora noctis".

Hec quater et totiens postquam repetisse canendo

Sat fuerit, renovate choros saltuque citato

Currite et in girum pariter versate lacertos.

Postmodo felices noctes optate marite

90

Ac letos quoscumque dies. Opus ecce peregit

Iam mea musa suum, vos nunc procurrite vestrum.

 

32. ad Cupidinem

Quod bene cognosci iubeat sibi quemque Cupido

      Scriptum Phebea carmen in ede fuit!

Inde ego iam dudum monitus tua castra reliqui

      Et nequeo sortis non memor esse mee.

5

Quid fallax iterum blando me cernis ocello

      Tectaque iocundo porrigis era cibo?

Non mea sors qualis fuerat, cum Fannia totis

      In triviis per me fabula nota fuit!

Non animus vacuus, non tempora leta quiesve

10

      A quibus exortus confoveatur amor.

Seve, laboranti quid iungis pondera collo,

      Quod sine te torquet vix tolerabile onus?

Ecce, iubes levibus traducam tempora curis

      Publica sed vacuo res vetat esse mihi!

15

Tu minimum dormire cupis suadesque puelle

      Cum forma laudes evigilare mee;

At labor insonnes noctes transire diurnus

      Non sinit et plena membra quiete fovet.

Quid, nisi militia, est tenere servire puelle

20

      Et bellum nulla conditione vacans?

Invigilat miserumque latus per limina torquet

      Et patitur longe frigora noctis amans;

Excubat ante fores domine nocturnaque miscet

      Prelia, rivales inscius usque pati;

25

Custodes vigilesque canes cautosque maritos

      Fallit in amplexus cum volet ire sue!

Ista decent fortes quos nulla pericula tangunt,

      Docta malis etas sed mea queque timet:

Quid tibi cum trepido quem noctis terreat umbra

30

      Et leviter frondes discolor aura movens?

Parce, precor, iam me fugientia tempora reddunt

      Indignum castris militiaque tua.

Sed cur plus solito Phyrne formosa videri

      Incipit, est que illi cura placere mihi?

35

Cur modo inornatus populoque coloribus equus

      Cultior ac dispar omnibus ire paro?

Cur nequeo, impatiens, solitis incumbere rebus

      Ac opere in medio languida dextra cadit?

Cur fit ut apposita crescant fastidia mensa

40

      Invisusque meo torpeat ore cibus?

Cur modo grata mihi fugio consortia? Quare

      Gratior in solis nunc mihi vita locis?

Cur medios agitant suspiria fortia sonnos

      Et furtim ex oculis labitur unda meis?

45

Quid sibi vult facies totiens laudata puelle

      Et mores et que non nisi nosset amans?

Principium veteris video noscoque doloris;

      Sic ego Fanniole captus amore fui!

Illa sed eterne contenta cupidine fame,

50

      Aoniis fuerat digna placere viris!

Inter avaritie mores sed temporis huius

      Vix sperare licet dissimile ingenium.

O, mihi quas iterum turbas gemitusque parari

      Concipio et vite tedia quanta mee!

55

Non mihi iam somnos non cura relinquet ocellos,

      Spesque erit in tanto sedula alumna malo!

En mea conditio duro miserabilis hosti:

      Quam fortuna gravis tam gravis urget amor!

Fortune ratio suadet parere, sed ardor,

60

      Vt reor, in nobis imperiosus erit.

Atque iterum tua castra sequar, pharetrate Cupido,

      Militis ergo precor sit tibi cura tui.

 

33. ad Ioannem Rytifianum

Rytifiane, decus porrecte gentis ad Arcton,

      Cuius in ingenio publica nixa salus,

Hactenus invicti fortunam respice regni

      A te que supplex iure precatur opem.

5

Magnanimeque petit dextre virtute levari

      Cum velut inflexo poplite pene cadat.

Iampridem novit dubiis agitata periclis

      Quid valeas armis quid ratione potes.

Et quantum de te possit sperare fatentur

10

      Temporis exacti splendida facta tui;

Sed nunc consilio magis et virtute iuvanda

      Preteritis instant cum graviora mala,

Intumet Occeanus violentaque bella minatur

      Hinc tibi perpetue federa pacis erant,

15

Illinc Danubii non mitior unda tumescit

      Imminet et nostris ambitiosa malis.

Nec leviora istis Scythici parat ira tumultus

      Et nostra hostili iam tenet arva pede.

Ante alios regi merito tua proxima cervix

20

      Per quam tam vastum substineatur onus.

Concipe consuetos animos, et pectore forti

      Qua magis infestus proruit amnis eas.

Auspitioque tuo desint trepidare minores

      Et servent patrie remque decusque sue.

25

Vidi ego quod fuerat pridem medicabile vulnus

      Post modo sanandum nullius artis ope;

Et novus exigua restinguitur ignis ab unda,

      Spernit et ingentes multiplicatus aquas.

Nondum vulneribus serum est adhibere medentem,

30

      Flammaque non multa sparsa quiescet aqua.

Tu modo consilio forti nutantibus adsis,

      Et dudum errantis dirige navis iter.

Fracta erat adversis Romana potentia rebus

      Et potuit Peno subdere colla duci.

35

Sed Fabius, victis aliis formidine, multa

      Restituit patrie rapta decora sue.

Fecerat hoc ipsum Gallorum cede Camillus

      Et novus exusta conditor urbe fuit.

Tu quoque, qui cunctos merito precellis honore

40

      Nec cedis Fabio pectore non animo,

Quicquid agant alii patriis occurre periclis

      Parque tuis animis aggrediaris opus.

Servator patrie toto celebraberis orbe,

      Inferiorque tua laude Camillus erit.

 

34. ad Ioannem Ostrorogum

Dum mentem huc illuc diversa pericula raptant,

      Fluctuat ad Boream proxima quis regio,

Pyerium mihi cessat opus, nec ut ante puelle

      Nomen ubique mee personat in triviis.

5

Sed stultus retro qui vertere flumina nitar

      Aut strepitum undisonis demere littoribus!

Quid mihi si Martis reliqui exagitentur ab hasta

      Dum Veneris peccet nil mea cura face?

Assueta ergo mihi repetatur harundine carmen

10

      Quod probet intonsus liber et alma Ceres.

Nec Roxana adeo doleat cessasse parumper,

      Quam rediisse suam gaudeat ad cytharam!

Illa, ubi Fanniole Lachesis truncavit amores,

      Et Phyrne alterius nupta novella fuit,

15

Lumina sidereis oculis mea cepit, et inde

      Accessit numeris tertia cura meis.

Nec mirum quia compta deas, incompta puellas,

      Incessu, facie, luminibus superat!

Cedite pallentes non firmo e pectore cure:

20

      Pertinet ad vires nil nisi lene meas!

Iam nivibus primis etas aspersa senecte,

      Iam vigor extinctus qui fuit ante mihi!

Emerita cervice boves cessare videmus

      Nec si forte velint ducere aratra queunt!

25

Et quem Tyrrenus cathaphractum ad bella ciebat

      Clangor equum recreant otia lenta senem.

Ingenio fervente simul cum flore iuvente

      Suffeci ad curas pervigilare graves.

Spiritus invalido sed iam cum corpore languet:

30

      Non solum membris pigra senecta venit!

Debiliore colo superest quodcumque trahendum

      Staminis, urbano sit procul a strepitu.

Occiduique cui cursus sine lite sine ulla

      Transeat effeto corpore tristitia.

35

Iam iam mors aderit fessi quoque munera nostri

      Spirituli arbitrio suppositura suo.

Dulcibus interea curis et amore secundo

      Iam prope deficiens substineatur onus.

O, faveas, Scythice longe pulcherrima gentis:

40

      Exemplum forme tu quoque nobile eris!

Nec tua te tantum regio celebrabit, at orbis

      Quantuscumque patet liber in Occeanum.

Diceris Grecis formosior atque Latinis:

      Nam tibi quam similem barbara terra tulit?

45

Et siquid nostris dabitur post fata libellis,

      Perpetuo nomen vivet in orbe tuum!

 

35. deploratio Marci Achademici

Que tua tam sevo clauserunt tempora fine

      Sidera vel cuius numinis ira facit

Vt pius ac evi specimen presentis ad umbras

      Turpiter immerita cede coactus eas?

5

Hinc liquet occulti metuenda potentia fati,

      Hinc adamanteus temporis, ordo patet;

Non benefacta tibi celo valuere sinistro,

      Ast aliis dextro non nocuere mala;

Ante diem multo moreris dignissimus evo

10

      Et vivunt dudum qui meruere mori.

Quis putet hec ulla fieri ratione deorum

      Numinibusque aliquid fortius esse neget?

Non licet Eratum superis variare sororum

      Stamen, et eterne flectere legis iter.

15

Non potuit Bacchus scelus hoc avertere Chio

      Ne rea tam iusti sanguinis acta foret!

Non Phebus comitesque novem valuere tueri

      Te, modo Castalio flent tua fata iugo

Mutaque morte tua Cyrre penetralia lugent

20

      Altius et lachrimis sancta redundat aqua.

Heu quid, Marce, tibi misero fuit utile mortem

      Dum fugis a patria cedere sede procul

Inque peregrina mutato nomine terra

      Vivere plebeie conditione domus?

25

Quodque tuis Ponti virtutibus ira pepercit,

      Nec tulit ingenium perdere terra tuum.

Criminibus falsis si ferrea fata volebant

      Prima iuventutis frangere fila tue,

O quam natali melius tellure iaceres

30

      Iunctaque cognatis ossibus ossa forent.

Illic exequias gemine potuere sorores

      Ducere diffusis per sua colla comis

Et, consanguinea pompa comitante, parentes

      Clamassent nomen terque quaterque tuum!

35

Nunc genitrix frustra devota ad littora Chii

      Spectabit dicens: "Terra nephasta mihi!"

Et pater in vacuum distendens brachia celum

      "O, ego non felix - dicet ad astra - parens!"

Indeploratus gelida tu stabis harena,

40

      Nuda nec officium sentiet umbra pium.

At saltem quoniam cognatis fletibus expers

      Debuerat vite meta venire tue,

Iunctus in immerita socius tibi morte fuissem

      Et tua flevissem tu mea fata simul

45

Et quos etatis paritas studiique ligarat

      Vnius integeret cespitis herba duos!

Vel si vincebam numeris tua tempora saltem

      Pollice clausissem lumen utrumque tibi,

Fontanaque tuum purgassem corpus in unda

50

      Reddendum matri purius omnigene.

Non tua Phebea caruissent funera fronde,

      Et premerent curvam mortua colla lyram.

Membraque suppositis iacuissent molliter herbis

      Quas Venus et Bacchus per sua sacra volunt.

55

Et quocumque tibi posuissem cespite bustum,

      "Tam pia - dixissem - "leviter ora premas!"

Quosque tua abscedens mens semper conscia recti

      Edidit extremo murmure versiculos,

Si non marmoreum potuissem ponere saxum

60

      Cottilis exprimeret grandibus urna notis:

"Marcus Achademicus Romane stirpis alumnus

      Hic recubat cineri iunctus, Homere, tuo,

Qui nisi vis primam truncasset iniqua iuventam

      Fulxisset fama proximus ut tumulo".

65

Nunc quia me forsan superi ad peiora reservant,

      Nec licuit corpus composuisse tuum,

Quod miseranda sinit tantum fortuna doloris

      Accipe Callimachi pignora certa tui.

Ipse quidem vivit, sed functis invidet urna

70

      Nec perit ut possit sepius esse miser.

 

36. pro Regina Beatrice ad Mathiam Hungarie regem

Quando erit ut vere posito cum casside telo

      Pacatus venias ora manusque mihi?

Quando ego, secuto tandem secura marito

      Haud trepido somnos pectore concipiam?

5

Nuper ab occiduis felici Marte relata

      Victor in Eoos vertere signa paras!

Ast ego dicebam: "Superatis Cesaris armis

      O, ego iam felix, hic meus annus erit!

Pace fruar pariterque viro, nec ut ante dolebo

10

      Pene nova in viduo sponsa relicta thoro.

Iam mihi continget cum vero nomine fructus

      Coniugii, et felix non sine iure ferar.

Quique Beatricem nuper dixere beatam

      Nomine non vano dicere me poterunt.

15

Ecce alium flendus mihi rumor nuntiat hostem

      Horrendum immensis viribus atque opibus

Et qui non solum mortalibus inferat arma,

      Verum etiam supera provocet arce deum;

Cogeris et rursus viduo me linquere lecto

20

      Nutantem ancipiti speque metuque simul;

Et maiore iterum nixu concurris ad arma,

      Victrices nuper que posuere manus.

Non me fama ducis, non me numerosa iuventus

      Pectoribusve magis terga timenda movent;

25

Non modus armorum, non belli causa, genusve,

      Non quicquid vero murmura maius habent;

Cognita nempe mihi virtus tua cognita dudum

      Fortuna et Martis prospera facta tui.

Quidve manu valeas que tantum vincere novit

30

      Testantur laudis tot monumenta tue.

Sed neque consilio minor es cum viribus omnes

      Exuperes quot sunt quotque fuere duces.

Hec mihi te reducem spondent pariterque triumphum,

      His modo Vindelice succubuere manus.

35

Sed mihi vix tanti dirum superasse tyrannum

      Invisumque deo te domuisse genus,

Vt placeat gelido dum vincis vivere lecto,

      Teque meum 'interea numen abesse velim:

Non tamen aspernor titulos laudemque paratam;

40

      Crescat et emeritum tollat ad astra caput!

Quique hominum tutela prius certissima dictus

      Dicaris columne non minus esse Dei.

Subsistat que tuis humeris velut ante parentis

      Religio cuius tu modo sola salus.

45

Eveniet, vinces, onerataque colla cathenis

      Precedet currus barbara turba tuos.

Id quoque Danubius regni deus incola nostri

      Fatidico ut perhibent carmine concinuit:

"Turce, acies converte retro temerariaque arma:

50

      Adverso profers impia signa Deo.

Vinceris pater ante tuus ceu victus avusque

      Incepti et penas ambitiose dabis;

Rex aderit cuius tantum victoria castris

      Cognita, cumque ipso conditor orbis erit.

55

Hic te fulminibus, gladio petet ille corusco

      Igne tue ac ferro diripientur opes.

Et quanta in tumido violentia flumine ripis

      Ipse quoque effusus per tua castra ferar".

Sint rata que numen cecinit fluviale precamur,

60

      Iusta sub auspicio quo prius arma cape!

Et subitum referas petulanti ex hoste triumphum

      Servateque decus religionis habe!

Nec quisquam velit inde tuam vexare quietem,

      Phas tibi sit mecum post modo pace frui.

65

Quod si me belli regio predocta tulisset

      Termodoontiacis qualis obitur aquis,

Non ego te sinerem sine me fera bella subire

      Militie fierem sed comes usque tue.

Arma tibi pugnam subeunti atque oscula dando

70

      Te facerem monitu cautius ire meo.

Et tibi precurrens qua consertissimus hostis

      Preberem facilem post mea terga viam.

Ac secura mei clipeo tua pectora tantum

      Protegerem, nam te sospite sospes ego.

75

Sed quia me menti tellus magis apta colende

      Ac pacis studiis ingeniosa tulit,

Quod superest palmamque tibi reditumque precabor

      Omnibus ad superos ambitiosa locis.

Tu memor absentis pugnes, properesque reverti

80

      Sic ut tam sospes quam cito adesse velis".

 

37. in laudem Beate Virginis

O genitrix sobolesque Dei coniunxque sororque,

      O queat his siquid iunctius esse Deo!

Sed genitrix et virgo simul sed filia nulla

      Matre sata et nullo sanguine vincta soror.

5

Sed sine coniugio coniunx, tibi nempe cohacta

      Natura ordinibus cedere ubique suis;

Namque hominem humani generas sine seminis usu,

      Deque homine exoritur te pariente Deus.

Nec tua virginitas fetu temerata, sed aucta est

10

      Purior a puro facta puerperio;

Tu non mortalem quamvis moritura creasti,

      Eternum quamvis ipsa caduca fores.

Tu pauper rerum dominum, tu subdita regem,

      Tu parva immensum, tu modo nata senem;

15

Denique de genita genitor prognatus et orbis

      Conditor, est per te redditus orbis opus.

Se pariens unum dictu mirabile corpus

      Humani es generis maxima facta parens.

Credulaque ambitio quidquid corruperat Eve

20

      In melius renovas perpetuumque facis;

Nempe quod eiectis reditum veniamque repulsis

      Spem reddis miseris exulibusque domum;

Afflictis ostendis opem, fessisque levamen,

      Letitiam mestis, auxiliumque reis;

25

Das vitam in mortem prolapsis, dasque salutem

      Damnatis, per te gratia nostra redit;

Tu ad patriam eternam accessus columneque caduci

      Orbis, tu nostrum celicolumque decus;

Tu numquam occiduum sidus per devia mundi

30

      Celestis monstras ad bona regis iter.

Esque eadem ductrix, via, porta et meta salutis,

      Et de te finis principiumque boni.

Tu miserata hominum morbos sevosque labores,

      Damnaque clementi suscipis aure preces.

35

Ad te igitur supplex venio mitissima divum,

      Ad te sublimes porrigo in astra manus.

Da mihi quis possim vires me tollere in altum

      Fortune abiectis post mea terga minis.

Da mihi calcato perituri turbine mundi

40

      Sublimi ethereas visere mente domos.

Nil sperem, metuamve nihil, quod vulgus inane

      Incitet, et placeat nil nisi perpetuum.

Elue preteritas noxas, abigasque futuras,

      Inque meum veluti mens nova pectus eat,

45

Que tantum se digna petat, miretur ametque,

      In terra et maius se sciat esse nihil.

Atque suis contenta bonis reliqua omnia tanquam

      Sarcinulas viles despicienda putet;

Cum vero reditura sua ad primordia pondus

50

      Exanime humanum linquere constituet,

Tum mihi precipue, tum tota assiste, metumque

      Mortis ab infirmo pectore pelle, rogo.

Tum doceas vite ingressus non terminus ut sit

      Cum mens terreno devolat ex onere;

55

Tum subeat quanti rerum mundique creator

      Condidit humanum restituitque genus.

Ceu non mortalis voluit mortale subire

      Corpus, ceu servum miscuit et dominum.

Vt quod non poterat natura inhibente beata

60

      Pro nostra posset morte subinde mori

Quoque modo fieret quicquid natura negabat

      Invenit pietas ingeniosa dei;

Et velut ante oculos animo repetente figura

      Que tu, que natus pertulit inde tuus;

65

Discipuli insidias, laqueum plagasque nocentum,

      Examen falsum iuditiumque simul;

Ridiculum sceptrum et vestem spinasque cruentas,

      In cruce fel, sortes, vulnera, probra, necem;

Pluraque quis totum genus est mortale redemptum

70

      Substinuitque Deus ne pateretur homo!

Nec permitte tui nati periisse labores

      Sanguinis illius namque sumus precium.

 

38. contra invidos

Credite, mortales: genitrix sanctissima Christi

      Est verum miseris presidium et columen;

Nec contenta semel nobis peperisse salutem

      Supplicibus quotiens rite vocatur adest;

5

Illius ad numen solida spe mittite vota:

      Audiet et cassas non sinet ire preces.

Me certe ingenti fortune turbine raptum

      Non tulit, ut dixi: "Te precor, affer opem";

Ac propere inclusum dense caligine nubis

10

      Per medias tutum reddidit insidias;

Et mihi seu dixit seu visa est dicere: "Frustra

      Incutit ingentes ista procella minas.

Non est cur metuas quicquam tibi nemque nocere

      Nemo potest, dum tu vixeris innocuus;

15

Assuetoque calens sancte virtutis amore

      In voto humanis nobiliora geres;

Nec de te fuerit testis tibi sanctior ullus

      Quam mens recta tui conscia consilii;

Non frustra laudum carmen cecinisse mearum

20

      Et mihi te te totum sponte dicasse putes;

Ipsa tuis adero rebus, rursusque reponam

      In solidum, si quid vis mala concuciet".

Quid furis invidie turba exagitata flagellis?

      Quid stulte oppugnas quod superare nequis?

25

Altius evexit rerum me cura bonarum

      Quam cui iacta tua tela timenda manu.

Assistitque mihi contra te Virginis alme

      Numen, et incursus frangit ubique tuos.

Inferiora petas et que sibi nulla sacravit

30

      Virtus, que nullo numine tuta manent.

Fortune tibi regna patent, timearis in illis,

      Ilic te iactes et videare potens.

At siquis sortis contempto fine caduce

      Altius aspirans et meliora sequens,

35

Tristia, leta simul metuenda optandaque vulgi

      Despicit, et similis vivit in orbe deo,

Illum sacrilego si queras ledere nixu

      In vanum per te spicula missa cadent.

Nam sacer et nullo penitus violabilis ictu

40

      Fortune posuit sub pede regna suo.

Plusquam posse datum quid demens cornua tollis?

      Non ideo attinges non adeunda tibi;

In vanum tua tela acuis, me cognita dudum

      Humana in tutum seposuere locum;

45

Hon ego sum, sed imago mea est quam cernis in illam.

      Quid mihi si vires experiare tuas?

Dum mens sana mihi nullique obnoxia fraudi,

      Integra dum virtus innocueque manus,

Insultes licet usque minax et mente maligna

50

      Ceu victrix capias gaudia quanta libet,

Ipse bonis animi puri invictique beatus

      Ridebo, et letus te et tua despitiam.

 

39. in Lucinam Viennensem puellam

Mathie nuper post funus condita Mavors

      Senserat Australes induere arma iterum,

Dumque suo quis bella paret sine numine querit,

      In te conversis, pulchra Vienna, oculis,

5

Forte mee intuitus formamque habitumque puelle

      Obstupuit, credens esse suam Venerem

Et boreale timens frigus ne lederet artus

      Assuetos Paphya degere temperie,

Dixisset: "Quid me gelidum sectaris ad Hystrum?

10

      Tutius ipse ad aquas te petam Acidalias".

Risit Amor fassus mortalem, protinus ergo,

      Mutato sensu, sic deus alter ait:

"Quid mihi cum Cypro, patria tellure creantur

      Si mihi que forma te, Venus, exuperant?"

 

40. ad Fanniam Sventhocam

Iam dudum, mea Fanniella, quisquis

Algentum colit arva Sarmatarum

Et Tyram bibit Istulamque quisquis,

Aut ripas habitat Catharabonis,

5

Te sidus vocat arctici Liburni,

Et te fulgidulos habere ocellos

Et te candidula valere forma

Et te roscidulo colore dicit.

Crines aureolos tuos recenset

10

Et nares eboris labella collum

Pectus ac humeros, manus, lacertos;

Et quicquid tegit hinc et inde vestis

A summo capitis pedes ad imos,

Hoc est non rigido placere vati,

15

Hoc est versiculis cani iocosis.

I nunc divitiis potentiores

Et prefer calamis meis amores:

Est multis opibus beata Phyllis,

Sed solis patruis sororibusque

20

Nota; te gelido sub axe natam

Cognoscent medio die tepentes,

Et quisquis riget occidente sole

Et quisquis radios videt recentes.

 

41. de suavio Fannie

Dum mea bracchiolis circumdat colla tenellis

      Fannilla et confert lumina luminibus,

Paulatim vitreus ros circumfundit ocellos

      Qualis abortiva cernitur in lachrima

5

Et suspiriolum medio de pectore surgit,

      Inditium mentis dans mihi sauciole.

Pollice tum niveo digitoque a pollice primo

      Oris pene tremens inferiora capit

Meque trahens illo modice parceque labello

10

      Protinus aureolum dat mihi basiolum;

Nec mora luminibus penitus marcentibus ipsa

      Deficit atque meum concidit in gremium.

 

42. ad Iulium Picenum

Iam satis splendens olei lucerna

Trivit et somno caruere noctes,

Dum vigil curas veterum repostas

Pelle revolvis.

5

Quid manus cessas ferulis negare?

Semper auditor docilisque durum

Audies, Iuli, rigida magistrum

Voce boantem?

Reddat accepti gravidos maniplos

10

Seminis tellus, sterili nec ultra

Sudet in campo validus trahenda

Sub iuga thaurus.

Increpant caste tacitum sorores,

Cynthius tardo tibi vellit aurem,

15

Incipe ingenti fluvioque carmen

Currat ab ore.

Audiat solis geminum cubile

Quicquid arguta cythara sonabis,

Teque inaudito tumuli lapillis

20

Eripe cantu.

 

43. ad Paulum Osmianum

Hac reor Erigonem decepit Bacchus in uva,

      Si tamen hec uvas inter habenda mihi.

Nam nec Hymetus habet similes, nec Massica vitis,

      Sic sapit, et croceo tosta colore nitet.

5

Cecropios das, Paule, favos dicisque racemos

      Cerea cum claudat dulcia mella cutis.

 

44. ad Heduiginam

Quale aries senio, macie, scabieque situque

      Luridus, in putri tergore vellus habet;

Inter vermiculos morboso e vertice tales

      Erumpunt crines, Heduigina, tuo:

5

Stulta tamen fusis tanquam placitura capillis

      Que tibi submittam poscere serta soles,

Ista capillate sed sunt mittenda Calinne

      Reticulum moneo si sapis ipsa petas.

 

45. ad eandem

Quid tibi cum violis et cinnama olentibus herbis?

      Pix facit ad crines, sulphur, amurca tuos:

Quod medico indigeat plus namque in vertice longe est

      Ornari quam quod debeat aut cupiat:

5

Quippe ibi quod numero multo inferiore capilli,

      Quam cruste areole, stigmata, vermiculi.

 

46. in Callinam

Non fert tot Boreas nives, nec Auster

Tot imbres, neque flosculos tot Eurus,

Quot cunnum vicibus Calinna vendit.

Quis lucris, preciisque nundinisque

5

Tantis, non putet esse ditiorem

Cresis omnibus, Attalisque cunctis?

Cum Codro miserabili ac egeno

Pauper sit magis atque araneosa.

Sed cunnum licet usque et usque vendat

10

Plus habet tamen usque et usque cunni

A tot quam si emeret quot ipsa vendit.

 

47. ad Aufidum Achademicum

Quid me potentum spernere limina

Et plebis auras non sinis, Aufide?

Quid rursus Ascreum per antrum

Verba iubes sociare nervis?

5

O, quam paterno rure beatius

Glebas Sabellis vertere sarculis,

Thauros fatigatos in umbra

Seu gelido recreare rivo,

Et rore campos spargere ductili

10

Frugesque lappis et lolio obsitas

Purgare molirique fraudes

Alitibus nocuis per agros;

Vultu diurni noscere sideris

Imbres et austros, signaque prescie

15

Cornicis, et mergos notare

Alciones, fulicas gruesque,

Aut falce ramos carpere inutiles,

Gemmasque truncis iungere non suis

Ignota quo miretur inde

20

Poma sibi genuisse malus:

His rara centum vina laboribus

Condantur urnis et gravet horreum

Fecunda messis rusticoque

Vsque mihi tepeat culina.

25

Nam quid favores, quid populi mihi

Laudes, Camene, si gelidis sciens

Monstror lacernis et secundo

Cum siliquis caret archa pane?

Regum poete cura potentium.

30

Quondam lapillos et maris Indici

Vincebat argutus libellus

Et cythare pretium canore.

Nunc choa vulgo gratior improbo

Dives monilis fulgor et aurei;

35

Vix unus immensum per orbem

Laude cales viridis corone.

 

48. in Trasinnam

Vnius usus erat, sed erant tibi lumina bina,

      Nunc ope cum medica lumen utrumque videt.

Quatuor accepit medicus fecitque videres:

      Sic oculus nummis quatuor emptus adest.

 

49. ad sodales

Quid me flebilibus putatis actum

Fatis Auxonio carere celo?

Non ut me patria domo vagantem

Extorrem, profugum, indignum teneret

5

Irata est mihi siderum potestas;

Sed sic instituit pater deorum

Vt me basiolis suis bearet

Et vivum faceret subire celum

Per me Fannia nobilis futura

10

Et plusquam Scythicis legenda in oris.

 

50. de suavio Fannie

Fannilla aureolum nunc dedit osculum,

Non quale ingenue porrigit indolis

Nutricibus materterisque

Ora puer subito recellens;

5

Aut quale emerito sumit ab hospite

Post noctem meretrix, cum dolet improbum

Vexasse per ludum cubile

Seque domi tenuisse mallet;

Sed quale ingeminat fervor amantium

10

Cum mota est penitus sensibus intimis

Lumbosque decurrit libido

Fine suo properans resolvi;

Cum labria coeunt labra patentibus

Luctaturque simul clausus anhelitus,

15

Cum lingua mellitam salivam

Denticulis agitata sudat.

O qui flos dulcis ab ultimis

Archanis teneri pectoris excitus,

Dum nos inheremus patenti

20

Ore, meas subiit medullas!

Nectar, vel supero nectare dulcius

Tellus siquid habet, guture pervio

Stillavit in me sauciumque

Spiritulum recreavit inde.

25

Verum si aureolo longius osculo

Hesissem, laqueo tracta cupidinis

Migrare ad illam derelicto

Me gelido mea mens parabat!

 

51. ad Paulum Marsum

Marse, non semper tonitru minaci

Territat gentes deus et corusco

Fulminum iactu, piceave celum

Nube recondit.

5

Sutiles tyrsos hederasque Bacchus

Ponit interdum, clypeumque Pallas;

Ferrea et Mavors aliquando solvit

Casside crines;

Sepe vocales digito fatigat

10

Cynthius nervos positis sagittis:

Dexteram solus volucer Cupido

Semper obarmat.

Ille, dum nidum superare pennis

Nitor et retro nebulis relictis

15

Tollor in celum gemina videndus

Solis ab aula,

Compede utrasque ex adamante suras

Circuens duro laqueoque collum,

Spiritum fregit vetuitque grandes

20

Dicere versus;

Et iubet Musis vigilem iocosis

Fannie per quas nimis obstinatum

Pectus et fastus animi protervi

Vincere possim.

25

Tu canas classis Venete triumphos,

Calcidis seu vis scopulos rubentes,

Sanguine Argoo satiante Turcho

Hectoris umbras.

Nulla te quando levior remordet

30

Cura et heroas agitare turmas

Spiritus liber valet et deorum

Scandere sedes.

 

52. de papilla Fannie

Dii, qualem modo lusitans papillam

Tractavi manibus licentiosis!

O quam candidula est venustula eque

Quam molli et modico tumore surgit!

5

Si spectes ebur, indicium videtur!

Si tangas velut anserina pluma

Subsidit digitis, subinde turget!

O me ter quater octies beatum

Cui tam candidulam tenellulamque

10

Tam bellam quoque contigit papillam

Tractando totiens repressitare!

Quodsi fas erit osculis subinde

Lascivis furere atque morsicare

Per rudum semel alteram vel ambas

15

Sedisse in solio Iovis putabo.

 

53. in eum qui nive collum Fannie percusserat

Illa manus cari faciem violare parentis

      Et dare non meritis dira venena potest,

Ante diem gravidi pondus dissolvere ventris

      Et rapere ante pios pendula vota deos,

5

Que nive concreta violavit, Fannia, collum

      Quod sibi sacrarunt gratia, forma, Venus.

 

54. in nivem eandem

In terra ne victa suo candore iaceret

      Irruit in collum nix violenta tuum;

Verbere purpureum subito traxere ruborem

      Colla rosis qualem iuncta ligustra parant,

5

Invida sic auxit, voluit dum ledere formam

      Nix tibi et indoluit verbere lesa suo.

 

55. ad Ioannem Miricam

Lusca est Fanniole, Mirica, custos.

Sed tantum videt unica lucerna

Quantum non Mareotice iuvente

Immissus vigil usque quaque custos

5

Centenis oculis videbat Argus.

Illum Mercurius canore plectri

Letheo et gravida sopore virga

Permulsit simul et simul profundo

In sonno posuit bovique dixit:

10

"Invitis oculis soror Tonantis

Te numen Phariis videbit arvis

Cum sistris tibi serviet Canopus

Et centum pariter litabit aris".

O quam nunc viridi dracone cinctam

15

Vellem Mercurii, Mirica, virgam,

Non ut multiplices sopore ocellos

Implerem: satis unico videntem

Custodem mihi Fannie sopire.

 

56. de passere Fannie

Quot fletus moriens Catullianus

Tot risus ciat et iocos subinde

Vivens passerulus mee puelle.

Nam cum sit solitus sua valente

5

Hera per varios modos canore

Concentus premere ac levare vocis,

Mecumque ex cavea libens iocari,

At parvo digitos fricare rostro,

Nunc caput minime hinc et inde versat

10

Non egram dominam canens salutat,

Sed mestus cavea silet, quiescit,

Illinc non pedibus nec ore pendens,

Torquetur domine dolore passer

Meretque immeritum notasse febrem

15

Vultum qui rosee dee quadrigas

Vincebat rutilo prius colore;

Crudeles superos miser vocaret

Si linguis volucrum daretur usus

Quo possent hominum referre voces,

20

Tam bella domina nephas carere

Ducit passerulus morique mavult

Et tegi pariter sepulchro in uno.

 

57. epytaphium Ioannis Rithifianei Claudi

Quid spectas neque lachrimas, viator,

Privatum velut intuens sepulchrum?

Arctoi columen parensque regni

Et vindex tumulo quiescit isto;

5

Cuius post obitum silere leges

Amisso velut ore sunt cohacte;

Nec est quem vocet alma pax patronum

Quem sumpto aut posito ense Mars honoret;

Hinc virtus precio carere cepit

10

Et passim scelera ambulare multa;

Vis crevit simul et libido habendi,

Discessit pietas fidesque longe,

Tam multis lachrimas malis negare

Si prefers propera procul recede.

 

58. ad Petrum de Bnyno Episcopum Vladislaviensem
de eodem contra invidos

Iam vides, postquam numero deorum

Claudus accessit, scelerate livor,

Quid queat navis mediis in undis

Orba magistro.

5

Seviunt omnes sine lege venti

Et cient ignes tonitru minaci;

Equor in nubes tumet aut dehiscens

Versat harenas.

Tu rudis terre, maris atque celi,

10

Hesitas, nec quem superum vocare

Substines, ne te merito perire

Grande reclamet;

Quippe quod celo dederant ab ipso

Vindicem et rerum columen tuarum

15

Quo minas omnes moderante clavum

Spernere posses.

Ille per Scyllam canibus timendam,

Perque Zancleam potuit Caribdim,

Sive per Syrtes borea furente

20

Tutus abire;

Non tibi ponti metuenda monstra,

Non hiems celi neque inhospitalis

Litoris cautes ubi temperabat

Claudus habenas;

25

Tu bona ignorans tibi commodata

Vnicum spresti decus illud orbis,

Nunc gemis quoniam merito laboras

Mille periclis.

 

59. ad eundem de eodem

Non minus constans puerilis ira,

Non quies ponti redeunte vere,

Non fides celi subito sereni

Mense Novembri,

5

Quam levis vulgi favor et voluntas.

Quippe quod semper novitate gaudens

Non idem sentit, probat, improbatve

Fortiter unquam;

Tollit in celum subito tumultu,

10

Deprimit rursus relevatque eosdem,

Vult simul non vult agiturque tanquam

Turbine pulvis;

Non amat presens ubi certa virtus

Fulxit, absentem stolide requirit:

15

Testis est Claudus tuus ante tempus

Raptus ab orbe.

Ille transgressus super omne priscum

Laudis exemplum, male euntis evi

Lumen, in terris radiare multos

20

Debuit annos;

At modo exutus tenebrosa claustra

In quibus vivax animus sopitur,

Spectat ex alto pariter per omnes

Cum Iove terras;

25

Cumque se rebus trepidis vocari

Nunc videt tandem meliusque nosci

Ridet et palma fruitur peracti

Fortiter evi.

 

60. ad eundem de eodem

Non efficaci niteris impetu

Solus relictus, non sine compare

Sulcabis, inculto nec arvo

Sponte sua seges ipsa crescet.

5

Quid cura pectus vexat inutilis?

Non si carentes quotquot eunt trahas

Noctes sopore, aut luce tota

In pluteum meditere nixus.

Quis possit ordo queve necessitas

10

Tot res labantes sistere, et impetum

Frenare in obliquum ruentum?

Per facinus queat inveniri?

Algentis ore cardine ab arctico

Claudus sepulchro conditur, hercules,

15

Quem fata terris destinarant

Ceu genium Iovis excolendum.

Illo laborum compare tu iugum

Equo trahebas ordine et utili,

Tunc arva florebant abunde

20

Multiplicem paritura messem.

Serva beatum pectus, et excute

Curas inanes; occidit, occidit,

Qui fortis insanas procellas

Ante fuit cohibere tecum.

 

61. ad Fanniam

Da mihi septem basiationes,

Da centum totidemque, Fanniella;

Da mille undecies, columba quales

Conserto solet implicare rostro;

5

Lascivis mihi morsicanda prebe

Dentibus labra et invicem remorde;

Et lingua humidula oriensque quicquid

Producit redolente, lusitemus,

Donec spiritulus meus, relicto

10

Invisi sibi corporis recessu,

In pectus veniat tuum per ora

Et vivas animis subinde binis:

Namque te magis appetit negatque

Mecum spiritus iste mansitare.

 

62. ad Ioannem Miricam

Quincia Piceni misit mihi palmitis uvas

      Et poma Herculeo digna labore peti,

His et castaneas, quales Amarillis amabat,

      Iunxit et e Tusco stipite lecta pira

5

Et saturas Vmbro iam dudum lacte mariscas

      Pomaque quis nomen Punica terra dedit;

Omnia vimineo pariter velata canistro

      Dixit et autunni munera parva sui.

Ast ego: "Non tanti sunt autunnalia dona;

10

      Autunnum totum continet hic calatus".

 

63. ad Nicolaum Mergum

In latus faciem Perilla torquet,

Vno respiciens procos ocello.

"Cur - queris - quoniam Perilla lusca est?"

 

64. ad Pollienam anum

Ter centum tibi, Polliena, ruge,

Dentes quatuor, undecim capilli

Bis bini cinerum immemor mariti

Iungis te tamen integris puellis.

5

Collum et sardonici rotundiores

Ornant, ac digiti obligantur auro;

Et multum toga luculenta vestit

Crescentes humeros, pedesque pictus

Arctat calceus omnibus sed istis

10

Vix solo potes Appio placere,

Quem vidit puerum puer Quirinus.

 

65. in picturam Fannie

Quid petis a picta deceptus imagine verba?

      Non datur artifici fingere vocis iter.

Interiore deus sed si me parte parasset,

      Artis opus posset reddere verba tibi.

 

66. in cervam pictam

Tam similem vive cerve me pinxit Apelles,

      Vt similis vivens sit sibi cerva minus.

 

67. ad Fanniam

Nondum, Fanna, satis recurvus hamus

Infixus mihi saucio palato,

Escas tu tamen amoves dolosas

Et nudum sinis hinc et hinc metallum.

5

O quam simpliciter putas disertum

Piscem fallere, nunc harundo mendax

Cibis debuit omnibus gravari

Vt cautos oculos dolus lateret

Ac es ventriculum meum subiret,

10

Nullis artibus inde retrahendum.

Sed cum retia libere volucri

Ostendas minime implicabit alas!

Non est forma satis sine arte, crede;

Illa nam monet et capit, sed ista

15

Captos laqueo continet perenni.

 

68. in vaccam eneam

Arte sua cernens fabricatam ex ere iuvencam

      Constitit et genitam credidit esse Miron.

Atque ait: "Huic similem vitulam celasse recordor,

      Plus habet hec, mugit, nam mea muta fuit".

 

69. in eandem

Fugerat in sacris subito mactanda iuvenca

      Me videt et clamat: "Ferte - minister - opem

Inque meum pavidus disponens vincula collum

      Me ligat et frustra sepe rudente trahit".

5

Viribus at postquam sensit concedere nullis,

      Fessus ait: "Fallit lumina nostra Miron".

 

70. ad Ioannem Miricam

Venalis modo potionis esca

Atque illix mea Fanniella fiet.

O quid non facies, libido habendi!

Quam non prostitues, cupido lucri!

5

Nunc illa ebriolos sedebit inter

Et buccam violas, roseta, lauros

Spirantem dabit osculis madentum.

O quam luminibus carere vellem

Ne turpe hoc facinus videre possem!

10

Nam quis ferreus hinc et inde tantum

Indigno ut queat esse par dolori,

Cum cernet rosei nitoris ora,

Et plena ambrosii labella odoris,

Turgentum ebriola infici saliva,

15

Et quantum, reor, aureis papillis

Non parcent digiti procaciores!

Sed cum iam furet ebriosa turba

Scelestis manibus sinum resolvet

In quo nunc Veneris puer moratur.

20

Illi sint superi inferique semper

Infensi, precor, ebriis puellas

Qui primus teneras boneque forme

Commisit quasi potionis escam.

 

71. in turdum captum pilo equine caude

Dum vorat algentes hederosa in rupe corimbos

      Nec densa laqueum fronde latere videt;

Pendula preda caput seta irretivit equina

      Et moriens mesto gutture turdus ait:

5

"Extimui demens operose fila puelle,

      Sed cauda en laqueum nevit equina mihi".

 

72. in leonem qui cum laqueum incidisset se interemit

Rex erat in laqueo nemorum, qui ferre capistrum

      Turpe putans, fregit nobile dente latus,

Et: "Nondum ferulis domini tremefactus, in auras

      Dum licet hic liber, spiritus - inquit - eat".

5

Hinc rigidi vulnus taceat sua Roma Catonis

      Fugerit hostiles cum leo morte manus.

 

73. ad Osmianum de Cassina ebriosa

Cassine labra quisquis osculatur

Corruptas bibet, Osmiane, feces;

Et quantas vomit ebrius vorabit

Offas, nam sapiunt idem quod ora

5

Cassine madido putes in utre

Non in corpore spiritum morari.

Sic vindemia quicquid omnis usquam

Implevit redolet; nec est quod inde

Mireris, minus haurit arcus unde

10

Cum siccas rigat hinc et inde terras

Quam vini bibat illa pransitando;

Intus viscera non habet sed ignem,

Aut tota est, puto, spongiis referta.

 

74. in marmoreum equum Praxitelis

Praxitelis fueram celis animatus et aura

      Testis erat motis per mea colla iubis.

Os dabat hinnitus, feriebat et ungula terras

      Ad pugnam fortes ere ciente viros.

5

Tempus edax animam rapuit gelidumque reliquit,

      Et sum marmoreum nunc sine mente caput.

 

75. in marmoreum equum Fidie

Quid frenare paras deceptus imagine saxum?

      Phidiacum hoc opus est, spiritus omnis abest.

Ars oculos fallit, manibus natura patebit:

      Visus equus, marmor postmodo tactus ero.

 

76. in Licirnam aucupem submersum

Dum mergis laqueos struit Licornas,

Vt mergos avido voraret ore,

Mergis in liquidum natavit esca.

 

77. ad Fabium Ambustum

Nugarum studiose congregator,

Quas vinum mihi dictat et Cupido

Inter non tetrice choros Minerve,

Quid gratus tibi debeam tuisque

5

Membranis miniis et umbilicis

Quis cultus meus ambulat libellus

Inter manciolas tenerrimarum

Novi, et versiculis meis rependam.

Scribam quod neque negligentiorum

10

Rubigo neque deleat vetustas:

Non est Callimachi perennis ore

Sed cura Fabii libellus iste.

 

78. ad Phillidem seni nuptam

Arctoe Veneris decus,

Cui Phyllis coleris tam bene coniugi,

Cui plume senii cutem

Rugosam variant, cui latus impotens

5

Et ferro, statua, nive

Lumbus frigidior, nec dare mortuis

Amplexus fugis artubus?

At frustra Veneri Cyrus idoneus

Et vultu roseo nitens

10

Postes nocte tuos floribus implicat,

Frustra marmoreis caput

Vexat liminibus, dum querimoniis

Nocturnis adimit tibi

Sonnos et lachrimis robora ianue

15

Molliri miser auctumat.

Sed non usque iecur senciet illius

Ignitas faculas Paphi

Regina et patiens iam minus et minus

Fastus crede tui, iugo

20

Collum non meritum subtrahet eneo.

At tu dum sterili bovi

Submittes tenere tergora buccule,

Etas effugiet pede

Alato, soboles et nova pascuis

25

Ludet nulla tuis, domos

Qua cernas Stygias leta superstite.

 

79. in Carinum pannosum

Est tibi cornicis vestis cariosior alis

      Qualibet et cerni pelle vetusta magis.

Cuius fila reor Paridis traxisse parentem

      Et densata tua, Penelopea, manu.

5

Illa potest fures patula contemnere in archa,

      Tutior, et media luce iacere via

Ac tinee murique cibum blacteque negare,

      Vix involvendis piscibus apta satis.

Candidiore loco telas suspendit Aragne

10

      Mundius et fetens vult habitare cimex

Hanc super unda timet piceo descendere nimbo

      Sordida gramineum ne petat inde solum.

Actamen aurifero narraris ditior amne.

      Non credam, iurent terque quaterque licet.

 

80. ad Glaucum Enetum

Miraris quod nocte fuit quam turbidus aer

      Et quasi missurus Deucalionis aquas,

Mane serenato surgens aurora cubili

      Tranquillo rediit et sine nube die:

5

Fanniole dedit id precibus regnator Olimpi

      Et facta est illa clara petente dies.

Nam properare domum versis me credit habenis

      Et prope letitie tempus adesse sue.

Sed si forte sui spes eludetur amoris

10

      Meque domo nimium cernet abesse diu,

Expetet a superis irata tonitrua, nimbos,

      Et cum grandinibus tela trisulca nives.

 

81. ad Ioannem Miricam

Cum curis vacuus Meandrianas

Intrassem modo termulas domosque,

Inveni Berecinthie sororem

Aspectu miserabili iacentem,

5

Que testes superos vocabat omnes

Et siquos habet inferos Avernus

In se non fore sponte parricidam

Sed cogi manibus piare culpam

Qua rumor populi urit immerentem.

10

Tam tristi ast ego territus susurro

Accessi propius puella dicens:

"Formarum Scythie perenne sidus

Quid te tam misero dolore torques,

Et celum lachrimabili querela

15

Comples; iam satis et super nitentes

Dum ploras oculi misella turgent;

Vive vel tibi vel benigna ventri!

Nil infans potuit mali mereri

Vt cumque interitu putes luendum

20

Abiecti facinus pudoris a te;

Vno quid perimis duos sub ictu?"

 

82. de Licorna ad Iovianum

Dum dominam tota suspirat mente relictam,

      Nec satis attente frena regenda tenet,

Iunctus equo misere cecidit, Ioviane, Licornas

      Et potuit vitam claudere fine malo:

5

Sed postquam dura corpus tellure levavit

      Et sensit nulla debilitate premi,

Sic ait: "Absentis valeas iam cura puelle

      Ne perdas salvum quem cupis esse diu!"

 

83. ad Annam Moluscam

Palles et gelidum per ossa currit

Frigus, et tacito dolore tecum

Consternata iaces, memorque culpe

Admisse tremor irruit per artus

5

O, virgo quotiens vocaris, Anna!

Misces te tamen integris puellis

Et veste alveolum occulis recincta;

Sed iam non procul ut tumore pleno

Aut partu fatearis esse vanum

10

Quemvis qui putet esse te pudicam;

Nec iam sedulitas dolosa matris

Aut astus tibi proderit sororis;

Impure populo tue patebunt

Noctes ac uteri acta criminosi.

15

Diceris scelus, impudica, mecha,

Et castas lateris tui pudebit;

Quocumque advenies erit bonarum

Ingens ac subita usque solitudo.

Ipse quin etiam subinde dicam:

20

"Negasti satis, Anna; iam licenter

Dic factum nisi credis ostetricem

A te quod petitur tacere posse ".

 

84. in Catienam

Cum sis divitiis secunda nulli

Et forma prior omnibus per urbem,

Pigmei puero minutiorem

Et longe magis undique ulcerosum

5

Quam leves scabie canes vetusta

Cuius vermiculis cicatricosum

Et calvum caput hinc et hinc scatescit

Ac merdas sapit osculum recentes:

Duxisti, male continens, maritum,

10

Quem fama Archadicis renuntiarat

Iumentis tibi mentulationem!

Nunc sit qui dubitet libidinoso

Pruritu mediocriter calentem

Te posse in scrobe funerum ministros

15

Amplecti, et lanionibus cruentis

Gratis perpetuas locare noctes!

Fullones male, Catiena, olentes

Et peius cute morsicata olentes

Cerdones, olidosque stercoratis

20

Agris ruricolas vocare ocellos

Agnos, passerulos columbulosque

Et siquid popularius libido

Invenit, potes, ac sinu tenere,

Et blandis simul osculis fovere.

25

Talem ducere vaccimulga nollet,

Talem nollet habere scrofipastrix,

Et siqua est magis indecens, magisque

Pannosa et gregis hyrcuosa sorde,

Quem censu quasi regio maritum

30

Emisti tibi nollet ipsa gratis.

 

85. ad Fericillum

Praxitelis docta phialas incude politas

      Et que Phidiacum cimbia finxit opus,

Sed vacua apponis tanquam visenda subinde

      Ad cenam quotiens me, Fericille, vocas.

5

Nescio convivas dentes an lumina poscat,

      Seu tua quid dives pascere mensa velit.

Ponitur hec oculis cyathis oneranda Myronis:

      Non amat exuriens tam pretiosa fames.

 

86. ad Annam Moluscam

Ad cenam quotiens vocaris, Anna,

Impleto stomacho illico recedis,

Conductus velut artifex locato

Qui nihil superadderet labori.

5

Erras si tibi forte farciande

Tam lautas epulas putas parari;

Non ut ventriculum impleas, comesque

Adsistas comedentibus vocaris.

Sunt nobis satis et super parati

10

Qui quicquid coquitur vorare possunt.

Sed tu cum nivea simul sorore

Acciris, facie ut venustiore

Ornetis magis hinc et inde mensam;

Et tandem dapibus procul remotis

15

In ioco maneatis et lepore,

Et curas quibus angimur levetis

Iocunda lepidaque comitate.

 

87. ad Camillum de Mauro molli

Arguit indocti tonsoris stygmata Maurus

      Psilotroque genas unguiculisque colit.

Nec satis id, cautis volsellis merita recurrit,

      Ne quis inevulsus restet in ore pilus.

5

Munditie tribuant alii licet ista, Camille.

      Nescio quid certe mens mea turpe putat.

 

88. ad Pomponium Letum

Pomponi, pater eruditionum

Non harum modo, sed quot arx Minerve

Aut septem domini edidere colles;

Sic sis cura diu omnium deorum

5

Et te Pierides vocent parentem,

Vt misso studio severiorum

Nugas illepidas ineptulasque

Quas scripsi calamo licentioso,

Non duris nimium leges ocellis!

10

Etatem teneram decent Camene

Molles, ac Veneres Cupidinesque,

Certis post modo mensibus sed actis

Vultus Pyeris induet severos

Et scribet Curiis Catonibusque.

 

89. de Licorna decepto a Monaco

Formosam, teneram, integram, pudicam

Et mammis facieque delicatam

Promisit modo Monacus Licorne,

Sed noctis dedit abditam tenebris

5

Rugosam, tremulam, aridam, procacem,

Stillantem cyathos capaciores

Vncis naribus et libidinosis.

Cuius ut fluere usque in umbilicum

Putres, flaccidulasque pendulasque

10

Mammas senserat, ac olere pectus

Quod coniunx olet hispide capelle,

Et rugis uterum novem plicatum,

Sic inquit taciturniter Licornas:

"Istius quoque Sylvia vidente

15

Possem suppliciter rogare noctem,

Nam pene satis esse indicaret

Me voti fieri mei potentem".

 

90. ad se ipsum

Vicinis male nota proximisque,

Plebeio iacuisset in sepulchro

Nulli Fannia nobilis per orbem,

Ni tu blandiculis tuis Camenis

5

Illius faceres perenne nomen.

 

91. in eum qui nive Fanniam percusserat

In proprios oculos dextram convertat Erinis

      Perculit astricta que tua colla nive.

 

92. de Fannia

Basia dat gratis, vendit mea Fannia potum:

      Hac nisi delirans nullus in urbe bibet.

 

93. ad Sophroniam anum

Est tibi rugoso larvalis pallor in ore,

      Et superas mortes ariditate cutis;

Dens niger et rarus et tristis anhelitus, oris.

      Et fluit e naso stilla pudenda tuo,

5

Crinis et ipse brevis corvi quoque fuscior alis

      Quem nollet capiti Thesiphone esse suo.

Tu tamen unguentis rugas extendis aniles

      Et facies empto fusca colore rubet;

Non audes ieiuna loqui victaque capillos

10

      Occulis, et renovas dropace sepe cutem

Virgineosque choros inter cultissima ludis

      Ac studio forme posse placere putas;

Sed cum culta magis, cum feceris omnia per que

      Vis credi vulgo conspicienda nimis;

15

Omnia quesite ridens miracula forme

      Destruis esque illis quam sine turpis eras;

Namque cadavereos monstrat gingiva molares

      Per quos Titoni crederis esse parens.

 

94. de eadem

Non fis ornatus splendore, Sophronia, pulchra:

      Ornatum turpem sed tua forma facit.

 

95. ad Andronicum Pavonem

Fabellas hilarasque cinnamasque

Et crassas recitas, libidinosos

Amplexus tribus assibus locantes

Quarum multiplici fricatione

5

Cunnus laxior est olentiorque

Quam merde volucrum rapaciorum;

Et te noctibus omnibus beatum

Illarum asseris osculatione,

O dignum Tytiique Tantalique

10

Penis, si similem esse te beato

Tam fedo atque olido extimas amore.

Quid maius meliusve iactitares

Si vel Fanniole osculo potiri

Vel Phyrnes tibi noctibus daretur!

15

Te factum subito deum putares

Mortalemque supra necessitatem

Iam dudum a Venere esse constitutum.

Sed lingue temerariam labellis

Si nescis cohibere vanitatem,

20

Saltem dentibus omnibus remorde,

Ne dum verba tibi excidunt proterva

Iratos habeas deos deasque.

 

96. ad Eginionem medicum

Hebreo Latio Pelasgicoque

Scribillas calamo, tamen Miceno

Non es palliolo refarcinatus,

Nec cultus trabea Quiritulorum,

5

Nec sub Niliaca tepes abolla,

Vt par sit tunica atque disciplina.

Quid quod non habitus tuus Britannus

Non Sardus Tyriusve, non Hiberus,

Non ripas Rhodani hinc et hinc colentum,

10

Aut oras habitantum Histrianas,

Sed dignus muliebribus lacertis

Et par consimilisque virginali;

Vt custos potius perennis ignis

Aut Thais videare quam Machaon.

15

Ne posthac habitus repugnet arti

Quam linguis tribus asseris, virilem

Assumnas moneo togam, et subinde

Cum pace ac venia omnium feraris

Non tantum medicus tribusque linguis

20

Sed ternis tribus eloquens peritus.

 

97. ad Monopolum grecitantem

Solertissime greculationis

Librorum carie reconditorum

Qui fraudas tineas, penumque murum

Perlustras moribundula lucerna

5

Et cum scorticulis Terentianis

Immisces Gliceras Menandrianas,

Iam dudum tibi debeo canenti

De me versiculos ineruditos,

Et quos Pierides Apollinari

10

Invisos trutine fuisse iurant,

Ac offis similes putant abortis,

Quas frustra Iovis inguini alligares!

Sed cum nunc laceres sacrum poetam

Quem Phebus comes et novem sorores

15

Duxere huc Latiis ab usque terris,

Non belle facis, at facis maligne

Insulse, illepide atque ineleganter;

Quare si sapis integrum referto

Dum licet fatuum pedem, quietum

20

In te ne male provoces leonem.

 

98. in eundem

Sulcarunt duo tresve quatuorve

Aut septem simul aggeres repandas

Nares, in caperamque semicalvus

Vertex se dedit hinc et inde frontem,

5

Cum tu versiculos meos venustos

Et Musis pariter deoque caros

Qui movit lapides canore plectri

Interpres male sanus inquinasti;

Nunc grates mihi debitas maligne

10

Corrumpis vomitatione Muse

Ac mihi endecasillabos minaris.

Sed quid nam magis abditum tuaque

Semotum levitate quam poesis?

Qui non carmina sed cacationes

15

Scribis, ebriolum vomisque quiddam,

Et merdosius omnibus latrinis;

Tu tamen tibi creditus poeta,

Iampridem Alcaicos Adonicosque

Garris, nunc alios cacare versus

20

Tentasti improbula loquacitate.

 

99. ad Andronicum Pavonem

Fallitur quisquis vigil umbilicum

Noctis ad multum, velut ursa fetum,

Sic abortivas iterum remordet

Carminis offas;

5

Culcitra et nondum tepida resurgit

Quando adhuc, gallo reticente, fabri

Dormiunt omnes, refovetque somno

Membra viator

Vt satur tandem meditetur hohe

10

Et nemus flavis variet corimbis,

Pingat et ripas lapidosa circum

Murmura limphe.

Sine ut impexam videat megeram,

Et manu diras faculas agentem,

15

Aut fores Orci triplici tuentem

Cerberon ore.

Antra muscosis adoperta saxis

Et choros fusos Dryadum per herbas

Cura cum regum fuerant poete

20

Sepe videbant.

Fama sed postquam titulusque laudum

Cessit ardori studioque habendi,

Phebus et Muse cythareque vates

Deseruerunt;

25

Mens que terrenis prius absoluta

Rebus ac nubes volitare supra

Docta et occultas remeantis evi

Reddere causas,

Spernere algentes didicit lacernas

30

Quicquid et simplex satis esse vita

Credit, ac pictis voluit tapetis

Ducere sonnos.

Massicum fulvo radiare in auro

Iussit et gemmis onerare mensas,

35

Cum cibos posset melius catinum

Fictile ferre.

Sic tegunt reges puerosque regum

Parva post funus monumenta busti,

Nec satis quisquam titulis paterna

40

Limina transit.

Sed licet fati metuendus ordo

Me minus iustis agitet periclis,

Et meo teli Siculi minetur

Gutturi acumen,

45

Attamen pictis trabibus potentum

Preferam silvas gelidosque fontes,

Ambitu liber modicoque letus

In lare parvo.

Et mee laudes referam puelle,

50

Fanniam Rheni Rodanique potor

Noscet et quisquis Tanaim frequentat

Danubiumque;

Nec tuam plures referent Cumanam

Sis licet felix meliore plectro

55

Et tuis Phebus pariterque Clio

Versibus adsit.

 

100. ad Iacobum Boscizam

Alcynoi mensas et fercula narret Vlixes

      Vinaque Pheaco facta vetusta cado;

Sydonias commendet opes at Troycus hospes

      Et leto Tyrias devoret ore dapes.

5

Me tua delectant parce ientacula sumpta

      In quibus est puris gratia mixta iocis!

Seria nec cessant sed risu ornata modesto

      Accedunt inter discutienda cibos;

Cum calet ingenium, nec dum tamen ebria nutat

10

      In verbis, non sit sobria lingua licet.

Adde quod invitant obsonia talia sonnos,

      Et causas placidi nocte soporis habent;

Nam gravium nebulis mens non obsessa ciborum

      Discurrit, corpus dum sopor altus habet;

15

Et placitura videt portatque insonnia leta

      Grataque nox lucis munus habere solet.

Ipse mihi testis qui factus nocte beatus

      Fanniolam visus continuisse sinu;

Ergo ego qui tantum stomachi ratione fatebar

20

      Debere alloquiis dulcibus atque epulis,

Bis bene te dicam de me meruisse, Iacobe,

      Proque cibo grates proque sopore feram.

 

101. epytaphium Ioannis Longini iunioris

Mortuus ante diem, iacet hac sub mole Ioannes

      Qui fuerat gentis stella secunda sue!

Et potuit superare omnes virtutis honore

      Cedere sed fratri sponte sua voluit;

5

Vnde ait, extremum vite cum sensit adesse

      Tempus et articulos frigus adire suos:

"Quos mihi dempsisti fratri da, Iupiter, annos;

      Nam patrie atque domus certior ille salus".

 

102. de eodem

Flere solet mortes aliorum turba propinqua

      Privatusque venit luctus ad exequias;

Extulit istius corpus dolor unus in urbe,

      Et flevit tanquam publica turba suum;

5

Sic populi mirata domus Longina dolores

      Dicitur in lachrimis obstupuisse suis

Et dixisse: "Meas possem cohibere querelas,

      Ni lugenda mihi publica damna forent".

 

103. de eodem

"Parcite me lachrimis vestris torquere, propinqui:

      Non morior celi sed loca sancta peto.

Restituet mihi fama dies quos Parca negavit

      In vita et tumulo morte superstes ero".

5

Dixit et etherei Longinus tecta Tonantis

      Intravit, cuius hic lapis ossa tegit.

 

104. epytaphium Calvine

Indicat hic tumulus fuerim quam cara marito,

      Et quantum doluit me moriente docet;

Ipsa deum testor, licet immatura cadebam:

      Non nisi pro solo coniuge mesta fui.

 

105. epytaphium Marusce

Coniuge cum cara potuit lapis iste maritum

      Condere natorum ni vetuisset amor;

Namque mori voluit Cyrus moriente Marusca

      Sed dixit: "Natis sis super illa, precor".

 

106. ad se ipsum

Quid furis, blandis agitata curis,

Mens, et invisos fugiens tumultus

Vrbis, apricas repetis relicto

Corpore villas?

5

Et modo ingentis tilie sub umbra,

Nunc ad estivos Dryadum recessus,

Fanniam queris, veluti relicta

Buccula matrem.

Desine insane placideque falli.

10

Nam fuit quondam, fuit illa nostra,

Sensit et tecum tepuisse ab una

Se quoque flamma.

Nunc novis ardet faculis, pudetque

Iam tui. Quid tu meminisse reris

15

Temporis lapsi simul ac iugales

Hausit amores?

Audias, quamvis dolitura multum,

Te diu toto pepulit recessu

Pectoris, nec iam cinis ullus estat

20

Quo fuit ignis.

Induit mores pariterque mentem

Illius per quem cupit esse mater,

Et tumet forsan meliore iam nunc

Pondere venter.

25

Que prius nobis rogitata multum

Oscula invitis penitus labellis

Vix dedit totis semel absolutis

Mensibus anni.

Nunc viro gratis dare prompta semper

30

Implicat collum teneris lacertis,

Nec fatigatum sinit ad quietem

Nocte redire,

Sed gravem postquam posuit ligonem,

Aut dedit fessis requiem iuvencis,

35

Cogitur grato macerare rursus

Membra labore!

At licet glebas agitet recurvo

Vomere et solis paciatur estus

Nudus in campis simul ac maniplos

40

Sirius urit,

Me tamen fato meliore natum

Non rear, quamvis fruar urbe dives,

Et coloratis Tyrio cruore

Vestibus orner .

45

Non olens dites Arabes culina,

Et satur magno stomacus catino

Contulit cuiquam semel ut feratur

Iure beatus.

Possidet quicquid locuplex crumena:

50

Signa, picturas, trabeas, lapillos;

Stragula et torques, statuas, columnas,

Marmor et aurum.

Multiplex mentis tacito recessu

Cura dispensat metuens futuri,

55

Vexat et somnis tetricis silentis

Iura quietis.

Ille sed felix populoque dignus

Quem tulit tellus Iove vagiente,

Mella cum quercus rigide ferebant,

60

Flumina nectar:

Qui potest letus modicis paterno

Rure fumosum coluisse culmen,

Sternit et durum fluvialis ulve

Fronde grabactum.

65

Assident illi rigido capillo,

Simplices nati minimumque coniunx

Culta, sed casto talami pudorem

Federe servans;

Et fatigatum quotiens remittit

70

Vesper, et silvis cadit umbra maior

Accipit gaudens, satagitque circum

Fronte serena.

Ponitur vilis licet et saligna

Mensa, sed mappis adoperta mundis

75

Et cibis gratis onerata quales

Destinat ortus;

Ille, nec lucis memor aut laborum,

Haurit ingenti ligula polentas

Et bibit fontis vitrei liquore

80

Mella soluta;

Nec timet fluctus maris estuosi,

Aut tubam raucos sonitus agentem

Inter armatas acies equosque

Cursibus aptos.

85

Sic Sventhoce, meditor, maritus

Vivit; o felix quater et beatus

Cui dedit talis pater ille divum

Coniugis usum.

 

107. ad Leonicenum

Non sum Gorgoneo liquore plenus,

Nec video Clios somnia plena chori,

Non Phebus mihi carminis magister

Sed prohibet solus sim rudis oris amor.

5

Me vatem tamen, o Leonicene,

Dicis ab Aonia rupe referre chelim.

Divino o utinam furore plenus

Dixeris et Clarii sint tua verba dei;

Quo te Pierium sequar per antrum

10

Parsque gregis fiam, te duce, Castalii.

 

108. epytaphium Virbii Pallantis

Quem cupiet ventura sibi, velletque vetusta

      Ascribi titulis gens potuisse suis?

Ingenue postquam complevit munera vite

      Virbius huic Pallas reddidit ossa solo.

 

109. ad Laurencium Marsum

Succingat duplici colore vimen

Aut mirti aut hedere novos poetas.

Exoptent alii virentis usque

Lauri conspicuas sibi coronas,

5

Ornant me satis hinc et inde frondes,

Si Marsus placido meos libellos

Vultu perleget et, placere dicit;

Tum lauri nihilum puto coronam

Seu signum celebris ferat triumphi

10

Seu cingat lepidi comas poete:

Est lauro mihi cariorque Laurens.

 

110. ad Lutium Veroreum

Hactenus agrestem cantarit Musa puellam

      Omniaque implerit compita Fanniola,

Per mea nunc resonet civilis carmina Phyrne

      Fanniolaque velim nota sit ista magis.

 

111. ad Flavium Enetum

Non secus Herculeam mirata est Pisa palestram,

      Eleoque agilem pulvere Perithoum,

Quam modo te cupidis Brandus spectarit ocellis

      Torquentem summa dexteritate pilam;

5

Pollucem cestu promptum videre Lacones

      Qui nunc conspicuo sidere nocte micat;

Pace sed illorum liceat mihi dicere pulchro

      Corpore tu melior tu magis arte vales;

Lusibus ille puer levibus pervenit ad astra

10

      Quo te facta ferent splendidiora tua.

Tu modo sine pila seu disco ludere perge

      Et studio armorum tam bona membra para;

Nec minor ingenii teneat te cura colendi

      Vt venias bellis utilis atque toge.

 

112. ad Gregorium Sanoceum

Quid quereris numero nequeas quod verba ligare

      Quodque tibi nullus carminis usus adest?

Gratia blandiloquis tamquam foret ulla poetis

      Nec potius dives quilibet esse velit.

5

Preteriere diu felicia tempora quando

      Carior argento candida fama fuit;

Tunc erat ingenium doctas coluisse per artes

      Vtile et Aonie tendere fila lyre;

Proderat et vati teneras laudare puellas

10

      Versibus atque illas nobilitare suis.

Tempore sed nostro laudari nulla laborat,

      Nulla est que fieri carmine nota velit;

Quelibet aurata mavult sub veste nitere

      Quam se Virgilii promeruisse tubam;

15

Et modo gemmato vivens spectetur in auro

      Pro nihilo famam post monumenta putat;

Ipse deus vatum divino concinat ore

      Phebus, spernetur si modo pauper erit.

Cum dare que possis dederit fortuna tuumque

20

      Ingenium, frustra carmen inane cupis;

Vestibus atque auro dominam non versibus orna

      Muneribus facilem se dabit illa tuis;

Quod si forte velit potius per carmina nomen

      Femineaque vacat pectus avaritia,

25

Da mihi divitias, ego tot cantare paciscor

      Carmina, quod surdis auribus esse volet.

 

113. Sbigneus Episcopus ad Callymacum

Divitias poscis reddas ut carmine surdam

      Quam cupio patulis auribus atque animo:

Quid mihi versiculis opus est doctaque Thalia

      Auriculas domine rumpere si cupiam?

5

Id melius gratis possent estate cicade,

      Aut etiam rane, garrula turba, dare.

Versibus Aoniis dominam mulcere laboro

      Vt veniat votis obsequiosa meis;

Hoc mihi si dederis, si mitem carmine reddes,

10

      "Accipe" iam dicam divitiasque dabo.

 

114. ad eundem

Dicebam: "Iocus est, amare fingit

Nec veris tepet ignibus Dyones,

Gregorus, pater omnium leporum.

Sed ludit calamo licentioso

5

Et curas simulat leves, cupitque

Commenta Veneris iocatione

Mavortis stimulos levare veros;

Sed cum te prope et hinc et inde circum

Turres, menia, castra, civitates,

10

Arces, oppida, bellicasque moles

Et pagos tegetesque villularum

In flammas abiisse nuntietur,

Et tantum undique sevientis ignis

Quantum non patrias agens quadrigas

15

Prognatus Clymene excitasse fertur;

Non solum modicis inustulatum

Flammis et placido tepere amore

Credam, sed rapidi quod ignis usquam

In terris fuerat simul cohactum

20

In te viribus extuare cunctis;

Aut incendivomo inclitas camino

Tyreni ac Siculi insulas profundi

Huc omnes Venerem tulisse, et in te

Inclusos Steropem Pyragmonemque

25

Cum claudo Veneris viro deorum,

Irato fabricare tela regi,

Per que tot simul excitantur ignes".

 

115. ad Flavium Panthagatum

Quod sero veniat cacamen istud

Non carmen, neque carminis polenta

Qualem fumidulus coquit lebeta

Verone pueris Iacobianis,

5

Effecit trutina improba insolensque

Illorum quibus est voluptuosum

Vicissim rabie impeti canina

Et quemvis male carpere immerentem,

Nec usquam meditantur oscitandum

10

Facundis nisi ad oblocutiones.

Nasutas adeo malignitates!

Me vatem timuisse Sarmatarum

Quis damnet nisi lector infacetus?

Sed tu qui lepidos lepore dulci

15

Et probos probitate singulari

Excellis, puto, non ineptiosum

Dices, cum mihi conscius, meeque

Prudens barbarice eruditionis

Malim sanguibibos Scythas probare

20

Quicquid lusero rancida Thalia

Quam ronchis lacerarier Latinis.

 

116. ad Musas

Drusillam modo civicam canamus,

O Muse, o Veneres Cupidinesque.

Iam dudum satis et super magisque

Quam sat et super omnium per aures

5

Nomen rusticule insonat decorque

Fannille, in triviis et angiportis,

Per convivia, balnea, officinas

Atque omnes operantium tabernas.

Et quantum Dryadum Oreadumque quantum

10

Nympharumque aquilonicis in oris

Fontes, flumina, prata, rura, montes

Et silvas colit invidet, suamque

Cum Fanna cupit alterare sortem;

Ac se Mercurialibus subinde

15

Mavult et lepidis viris placere

Quam Faunis Satyrisque capricruris.

Sed quantum cythare architectus Archas

Celesti fide musicaque vincit

Humanos modulos, decore tantum

20

Vincit Fanniolam decora Phyrne.

 

117. epytaphium Nici cantoris

Voce, tuba, cornu, cythara, calamisque canorum

      Fraudavit medio stamine Parca Nicum,

Ne foret Hectoreo Miseno accendere Martem

      Qui melius posset sollicitante tuba;

5

Qui ne cheli et cantu Tyrium superaret Iopam

      Regales iussus exhilarare dapes;

Aut qui per cornu Berecintia sacra referret

      Panaque harundinibus vinceret imparibus.

Sic ubi clauserunt Tritones lumina concha

10

      Illius et capiti supposuere lyram,

Regia mensa silet Mavortis prelia frigent,

      Fugit et a festis gratia tota choris.

 

118. in Calvinum parasitum

Calvinus parasitus, infacetus,

Insulsus stolidusque rusticusque,

Cum vellet domini ciere risum,

Nugas frigidulas, ineruditas

5

Vt semper solet oscitare cepit.

Ast ille Hannibalis Quiritiumque

Pugnas fortibus et periculosis

Pugnatas animisque viribusque

Vt par est, facie legens severa,

10

Insulsas nimis oscitationes

Spernebat nihilique pensitabat.

Tum scurra improbulus procaxque frustra

Consumptis trivialibus cachinnis

Ad risum quasi blandiatur ore

15

Obscenus melius magisque, culus.

Ingenti crepitu quater pepedit;

Sed cum virgineo pudore plenum

Et castis salibus facetiisque

Mulcendum dominum rubore vidit

20

Perfundi tenui, ac subinde ledi

Tam spurca et petulante feditate,

Confusus pudibundule recessit.

 

119. in eundem

Turpiculas gerras dicteriaque improba garris

      Et quicquid vulgus respuit in triviis;

Sed domini spurcos damnat censura cachinnos

      Nec ridet, sed te luxuriante rubet;

5

Disce verecundos dignosque Cathone lepores,

      Virgineo plenos disce pudore iocos;

Sic potuerunt sancto iuveni tua verba placere,

      Sic tu Palladiis auribus aptus eris;

Nunc sileas quoniam totiens rubet ille cachinnos

10

      Tu quotiens turpi vis agitare ioco.

 

120. epytaphium dapiferi regii podagrici

Non ego nunc morior, lacrimas inhibete, propinqui,

      Et sinite egra diu reddere membra solo.

Tunc lugendus eram quoniam velut agmine facto

      Morborum obsedit me genus omne simul;

5

Viscera sed postquam lacerarunt undique morbi,

      Fregit et articulos dira podagra meos,

Non mea mors sed vita magis lugenda fuisset

      Si foret in tantis continuata malis.

Nunc quia cum vita licuit posuisse dolores,

10

      Mensque subit superas libera facta domos,

Quicquid inexhaustum morbi vis seva reliquit

      Talibus accipiant sculpta sepulchra notis:

"Qui iacet hic fuerat decus et tutela suorum

      Dum vigor in membris integer atque animo;

15

Inde suis meror vixit miserandus et hosti

      Tanta erat in toto corpore debilitas;

Regales epulas regali imponere mense

      Debuerat, vetuit sed chyragra et podagra".

 

121. ad Ioannem Miricam, qui nuntiaverat
multos castratos, iocus

Vna tot modo sectione testes

Abscisos, Ioviane, nuntiasti,

Vt credam sine testibus tribunos,

Pretores, ephorosque consulesque,

5

Castrate dare iura civitati.

Indignum facinus nephasque sane

Si sic testiculis vacans tribunal

Ius dicet viduis puellulisque;

Et quantum volet arbitri libido

10

Ascribet sibi, testibus remotis;

Sed longe magis id periculosum

Librisque Euboicis piaculoque

Dignum, si Iovis optimi ministri

Castrantur Berecintio furore,

15

Et fiat spado quilibet sacerdos,

Ac custos olerum nucum pirorum

Cogetur sine testibus Priapus

Secretis celebrare sacra in hortis.

 

122. in Ruffum

Abluis et pectis domini crispasque capillos

      Et multa cirrum quemlibet arte locas;

Ac si forte aliquem violentior aura quiesve

      Aut capitis tegmen moverit orbe suo,

5

Accurris solitaque illum statione reponis,

      Et blande comis sedulitate manus;

Nec minus attrectas steterint licet ordine crines

      Compositosque velut compositurus adis;

Dumque aliquid quod agas semper vis, Ruffe, videri,

10

      Nil agis et comptas comis inepte comas.

Quid faceres calvi fieres si forte minister

      Quem tu non posses comere et abluere?

Vt puto candiculis ablegareris equorum,

      Pectendisque iubis arbiter ad stabulum.

 

123. in Ianum sacerdotem crebro spuentem

Siccius Ethneo guttur tibi, Iane, camino

      Et sicca Ethneo pumice lingua magis;

Attamen estive citius numerentur ariste

      Quam quotiens h ore conspuis in spacio.

5

Sed cum nulla solum contingat gutta salive

      Nec sputa nec signum conspiciatur humi,

Aut quasi divinum subito raptatur in auras

      Omne quod in terram tu spuis ore sacro;

Aut viscosa cadunt in te excrementa salive;

10

      Aut nihil aut animam te puto conspuere.

 

124. ad Lutium de Calvo degenere

Blandius olliculas proprium quam mater alumnum

      Complecti solitus Calvus utraque manu,

Et gelidas sordes emendicare lebetum

      Ambesosque cibos relliquiasque canum,

5

Spernit plebeio condita escalia iure,

      Nec nisi magnificas gaudet adire dapes,

Obliquatque velut satiatus carne recenti

      Vultur ab assuetis rostra cadeveribus.

Hoc divina facit domini indulgentia nostri:

10

      Illa rudem cepit sollicitare gulam

Et mensis adhibere sacris servile palatum

      Et natum siliquis furfuribusque suum.

 

125. in Sauream luscum

Vnocula et ruffa est et crispo mentula crine,

      Tuque etiam ruffus, crispus et unoculus.

Dic, prior ex vobis uter extitit. Illius an tu

      Sumpseris, an faciem sumpserit illa tuam?

 

126. de eodem

Vnoculus postquam pronusque et versus ad ignem

      Ablutas strinxit explicuitque comas,

Distinguit digitis raro ceu pectine crines,

      Vt queat in numerum quisque redire suum;

5

Erigit inde caput iactat quassatque retrorsum

      Cesariemque manu mulcet utraque diu;

Et Baccho visus Pheboque comatior inde

      Ipse sibi Veneris pulchrior et puero,

Crinibus adductis putrem sub fronte lacunam

10

      Integit et ventis supplicat ut sileant,

Ne si perflarint tractos ante ora capillos

      Aspiciat populus lumine lumen egens.

 

127. in ranam succino inclusam

Conspicuo ceu fonte nates Phetontide gutta

      Conderis, at pariter undique rana pates;

Nullius ambitio regis tam nobile bustum

      Optavit, quam fors contulit equa tibi.

 

128. in ranam succino inclusam

In cassum patulo ingruis hiatu

Et ranam properas vorare, serpens,

Que saltum quasi moliens per herbas

Vndis non procul imminet relictis.

5

Tu sub aerio nitere rore

Credis, sed velut obvoluta vitro

In crusta Elyadum rigente lucet,

Tam fatis placitam deoque ranam

Electro ut tumulaverint velintque

10

Inter delicias perenniores

Viventi similem nitere dudum

Nequicquam petis improba rapina.

 

129. in Polum comatum ac deformem

Cervices humerosque tegunt ornantque capilli

      Mercurius quales vellet habere puto;

Sed macies pallorque tuo larvalis in ore,

      Siccior et carie squalidiorque cutis.

5

Inferiore sinu dexter quoque nudus ocellus

      Stillat et obscene sanguinolentus hiat.

Si sapis, aversus rogites adeasque puellam,

      Nam potes a tergo, Pole, placere magis.

 

130. de Roxana et sorore

Inferias Roxana suo factura marito

      Purus ut Elysias viseret ille domos,

Esuriem vulgi ventresque accivit inanes

      Et quoscumque domi torquet iniqua fames;

5

Atque in vestibulo positis ex ordine mensis,

      "His - ait - assistas sisque ministra, soror".

Paruit et tunicis collectis altius illa,

      Marmorea sumpsit pocula plena manu,

Et circum properans nunc his nunc porrigit illis,

10

      Omnibus ad nutum quodque fit equa videt;

Non erat humano facies de more serena.

      Nil ibi non dignum numine et ore dee;

Aurea formosas cervices fila tegebant

      Fila Dioneis splendidiora comis;

15

Perque ministerium nudos utrimque lacertos

      Credebat quisquis conspiciebat ebur;

Ante Phrygem puerum mensas obitura deorum

      Ad cyatum talis Herculis uxor erat.

Felices inopes quibus ethere digna ministra

20

      Servit, et ad nutum cum voluistis adest.

Fortune grates inopem si reddat habebo,

      Tam formosa mihi si modo serva datur.

 

131. ad Norbanum

Arrident Helene labella, mentum

Et lingue roseum emicans cacumen

Inter candidulos utrinque dentes;

Ridet frons pariter geneque rident,

5

Et nasus quoque et hinc et hinc ocellus;

Sed ne singula prosequar, Cupido

Et mater manibus suis quod usquam

In vultu fuit elegantiorum

Vrbani, lepidi, boni, decori

10

Id totum in facie illius locarunt

Cum risu et sale, gratia, lepore.

 

132. ad Pontinum

Crispa peregrinos tantummodo laudat amores

      Et vult longinqua de regione procos;

Indigenas prefert soror una atque altera amantes

      Et mavult patrii quelibet esse proci.

5

Hos probat atque illos genitrix si robur et etas

      Suaserit, et teneris barba novella pilis.

An sapiant nate dicat quicumque licebit,

      Iudice me multo plus sapit ipsa parens.

 

133. in Gargillum

Assentatores qui nutrit, vestit, honorat

      Atque odio linguam rite monentis habet;

Impuris stultisque simul dat maxima dona,

      Et bene pro meritis premia nulla parat;

5

Qui patitur gelida servos algere lacerna

      Multiplicesque aliis erogat endromedas:

Dic mihi si Crassi peragat patrimonia dando

      Munificus dici debeat an fatuus.

 

134. in eundem

Ex spoliis hominum si sunt tibi grata sacella,

      Iupiter, hoc cunctis gratius esse potest,

In quo quicquid inest pateat lateatve quod usquam

      Congessit furtum, preda, rapina, dolus.

 

135. in Cratidianum captatorem

Si vicibus centum totidemque occurris in hora

      Das mihi confestim, Cratidiane, manum

Tanquam me decimo tum demum videris anno

      Extremo rediens serus ab oceano;

5

Idque facis seu bruma riget, seu ferveat estas,

      Et primo et medio deciduoque die;

Cum propero, cum tarda pedes vestigia ponunt,

      Cum solus meditans, cum comitatus eo.

Non est pena levis totiens tractare rigentem

10

      Sudantemve manum, Cratidiane, tuam.

Desine putidius scurra captare guloso.

      Non manus at virtus servat amicitiam.

 

136. ad Sempronium Longum

Non es remigio potens,

Non velis agilis, non celer unguine

Non clavi facile sequens,

Non hiemis tolerans et solidis valens

5

Costis, non pice lurida

Premunita latus, non duce numine

Felix, non placidum mare,

Non lenes Zephiri, non nitor etheris

Et nautis bona sidera

10

Promittunt placito sistere litore

Quos infausta vehis ratis;

Sed rectoris egens quassaque liberis

Inter saxa latentia;

Et fluctus superant iam latera undique,

15

Concusseque labant truci

Antemne Borea. Pone superbiam

Et felix veluti ratis

Nos quos portus habet spernere desine;

Diris victa periculis

20

Vix te dextra velit prendere naufragi.

 

137. in Gargillum

Opprimit et lacerat Gargillus, polluit, urget,

      Quicquid habent homines quod voluere sacrum;

Indeque celitibus templum struit et putat illos

      Participes factos parcere posse sibi;

5

Sed superi malefacta vident cultuque carere

      Malunt per facinus quam sibi templa dari.

 

138. in Gargillum

Grandibus et spoliis ditem cum templa locare

      Gargillum ex alto Iupiter aspiceret

Risit, et ad superos alios, cui templa parantur:

      "Hec - ait - armato non nisi digna deo;

5

Nam si rapta sibi mortalis quisque reposcat,

      Pugnandum est illic non obeunda sacra".

 

139. in Fabium loquacem

Audivit quedam, vidit non plura nec apte

      Percepit Fabius, legit obitve nihil,

Et tamen estivis totis recitare diebus

      Nec nisi concubia nocte tacere solet.

5

Vnde sit exquiris verborum copia tanta,

      Si rerum imprudens experiensve minus;

Narrat idem semper repetitque iteratque frequenter

      Estque una et modica garrulus historia.

 

140. in Andronicum Pavonem

Desine vel totum virus semel evome tandem,

Nam nihil officies.

Vtque Giganteum compressit Iupiter ausum

Encheladique minas,

5

Sic Citharea tuam compescet denique linguam:

Improba bella geris.

Phebus habet pharetram; pro numine numina pugnant;

Sic Phyton periit.

Calliope referet concordans carmina nervis

10

Te victum a superis.

Et tecum in tergum precedet Cinnama tortis

Postmodo bracchiolis;

Presidio sed tuta deum mea Fannia ponet

Digna trophea sibi.

 

141. ad Phyrnem

Gellia Bylbileo leporem missura poete:

      "Pulcher - ait - septem, Marce, diebus eris".

Non opus est nostro fieri te munere pulchram

      In toto cum sit pulchrius orbe nihil;

5

Estque nephas tam parva tue si tempora forme

      Optentur, fieri quam peto perpetuam;

Finge tamen leporem vultus prestare decoros:

      Sex dedit ille dies, hic dabit innumeros.

 

142. in Vterculum

Inter convivas quotiens virtutis habetur

Mentio, tu retices

Elinguis, que audis sermonem, Vtercule, siquem

Religio attulerit;

5

Nec magis os vanum reseras in rebus honestis

Quam pecus aut statua;

Quod si scurra loquax fluxusque effundere nugas

Ceperit insipidas,

Defluis, exultas, gestis, certasque pudendis

10

Cum nebulone iocis.

Vis tamen et doctus dici credique modestus

Et pius in superos;

Sed que sit pietas in te, quod dogma decusque

Sordida lingua docet.

 

143. in mulium contionatorem

Mulius indoctus, insulsus, ineptus, inanis

      Et qui cum beta noverit alpha parum,

Allatrat populum recitatque archana deorum

      Tanquam de celo precipitatus heri;

5

Quid reputent, quid agant, placeat, doleatve quid

      Novit et humanum quid genus emeruit;

Sed tamen ignorat genitoris nomen et artem

      Communi matris natus adulterio.

 

144. ad Gregorium Sanoceum

Vota deus nec prima tamen nec semper adimplet

      Et precibus iustis sepe minora dedit;

Precurris dando sed tu poscenda, solesque

      Optatis etiam commodiora dare.

5

Nuberet ut grato volui Maronilla marito,

      Fecisti ut salvis legibus id fieret;

Sed quod tota mihi reddatur gratia facti,

      Sponte datum nulla sollicitante prece.

 

145. ad Aulum de Labieno

Est et non est crinitus Labienus, habetque

      Candida sub niveis colla comis nec habet?

Namque adeo rari toto sunt vertice crines

      Vt lippus facile dinumerare queat;

5

Hos tamen ovorum crispans albugine densos

      Reddit et in cirros circinat innumeros:

Sic procul apparet puero crinitior omni

      Cum prope sit quovis calvior, Aule, sine.

 

146. de eodem

Emptas Mascha sibi comas adoptat

Et cum sit prope semicalva passim

Laudatur veluti comata multum.

Sed putat Labienus indecorum

5

Formosum fieri decore crinis

Mercato, atque ideo bitumen ova:

Et gummi capiti ingerit vicissim

Et curtos, modicosque flaccidosque

Quos natura tenax dedit capillos

10

Incrustat, calamistrat atque inalbat

Sed cum se similem putat Lyeo,

Spectandum aut magis et magis comosum,

Apparent velut obvoluta rete

Et colla et capitis cutis recalva.

 

147. ad Roxanam

Purum si Boreas fortior Affrico

Terris restituit diem,

Vt torrens subitis auctus ab imbribus

Submittit propere minas

5

Et languens tenui murmure defluit

Inter saxa patentia,

Etatis tenere sic ubi floridus

Candor fulxit amenius,

Confestim, veluti turbinis impetu

10

Flores, decutitur fuga

Annorum et subito post breve queritur

Tempus, qui fuerat decor;

Formam precipiti creditur omnium

Astrinxisse pater rote:

15

Illic continuis vertitur orbibus

Et se dum sequitur fugit.

Dicebam: "Celeri sidere desine

Etati: properant dies

Et semper melior preterit; utere

20

Dum tempus patitur bono

Nature instabili". Tu tamen insolens

Et veri impatiens, Nothos

Inconcussa velut culmina Caucasi

Spernunt, sic geminas pice

25

Aures Dulichia clausa monentibus

Verbis rite meis, ferox

Passa es purpurei veris inaniter

Luces iam prope perdere.

Sed iam iam speculi lux et amantium

30

Dispersus numerus docet

Quam posthac facilem te fieri expedit;

Aut forme spolium tue

Sacrandum Veneri preripiet tibi

Festinans senii situs.

 

148. ad Roxanam

Vere formoso religata navis

Non nisi autumno remeabit acto,

Cum rigor celi glacie nivali

Strinxerit orbem.

5

Tunc tui vultus violas rosasque

Non ego admirans cupidusque ceu nunc

Debite divis celebrare pergam

Laudis honore

Aridas sed iam trucibus sub arcto

10

Flantibus ventis querar et fugacis

Tam brevi forme spatio in tuendo

Damna gemiscam.

Sed tamen priscos memorare amores

Dulce erit tecum et seriem peracti

15

Temporis, cum nos amor et iuventa

Lege severa

Iunxit et fluctu velut extuoso

Fervidamque iram subitamque pacem

Miscuit, dulci simul hac et illa

20

Felle peruncta.

Audient candor quibus et venustas,

Cum tui exemplo reliquas monebo

Vix senectutem fluere inter horam

Atque iuventam.

25

Interim divum pater atque rector

Sepe te cernat rogitantem ad aram

Supplici voto mihi redeundi

Prospera fata.

Prosit absenti tua cura, divi

30

Audiunt nutu facili puellas

Ore formoso, quotiens amanti

Leta precantur.

 

149. Galleni figuli patris Roxane epytaphium

Qui te multiplici subegit usu

Delubris modo preparans tegendis,

Nunc fossa meliusque tutiusque

Arcendo subito hostium furori,

5

Nunc annos oleo vinoque multos

Servando, aut etiam cibis coquendis,

Interdum ad patinas parabsidesque

Quovis innocuas magis metallo,

Si vis grata satis subinde haberi,

10

Terra, pondere non gravi cadaver

Galleni tege plastices periti.

 

150. de eodem ad Nigrinum

Erras, si figulum extimas pudendum

Auctorem generis mee puelle.

Vni non nisi sensui seorsum

Ad tempus breve blandiuntur artes

5

Quas rerum sibi comparavit usus;

Pictores oculis placere querunt,

Aures musicus excitare mavult,

Est ars cui bene sit nitere finis,

Est que non nisi naribus reperta,

10

Est que solius administra gustus

Ac tantummodo serviat palato.

At sensus figulina mulcet omnes

Defendit, reficit, fovet, gubernat

Et nutrix velut atque sospitatrix

15

Humani generis, geluque et estus

Et ventos pluviasque sevientes

Compescit, relevat, retundit, arcet.

Quod siquis similis deo deusve

A terris subito exulare cogat

20

Et post Occeanum repellat illam,

Nil nostra a pecudum decore vita

Distabit, sine tecto et urbe passim

Per silvas agitabimus sub antris,

Humanus neque mos saporve mense

25

Illic affuerit, nec ad quietem

Secretum, neque templa nec theatra

Nec quicquid ratione fabricatur.

I nunc et figuli pudere dicas.

 

151. de Crisia ebrioso

Vnicum quasi mater orba gnatum,

Exhaustam modo Crisias lagenam

Deflebat gemebundus eiulansque,

Et vires medica salute plenas

5

Cum laude ingenioque potionis

Singultu recitabat inquieto:

"O quam clara fuit nitensque visu,

Quam gustu placida et suave pungens,

Quam lenis stomacho et salubris alvo.

10

Non mentem nebula impudentiarum

Involuit neque suscitavit iras

Appota male blacterante lingua,

Sed risus faciebat et salubres

Somnos. Me miserum, lagena cur non

15

Vixit tam bona perpetes in annos?"

 

152. de adamante Mathie regis et aquila cesarea

Histricus fortis superare sevas

Fulminum vires adamas fugamque

Perpetem annorum facile atterentem

Singula tandem.

5

Ignium victor calibisque, durum

Quicquid in toto videt orbe Tytan

Excavat, frangit, penetrat, teritque

Non ebes inde;

Sed velut fenix redivivus usque

10

Longius multo radiat magisque

Splendet attritu quid, iners, volucres

Sueta fugaces

Insequi et dammas aquila imbecilli

Provocas rostro insuperandum acumen?

15

Non tuos sentis veluti senectus

Fregerit ungues?

Vndique annosa carie fatiscunt

Debiles ale; neque substinendo

Corpore infirmo satis excitare

20

Aera possunt;

Os ebes cornu nimium retorto

Vulneri non est habile inferendo;

Vix cibis aptum, macies situsque in

Corpore testis.

25

Desine invictum decus et potentum

Principum ac regum specimen coruscum

Parque Phebeis radiis inepto

Scalpere morsu!

Prestat ut places animi furentis

30

Demi terrores quibus incitaris

Post modum imbellis, senioque fracta

Rite quiesces.

 

153. de eisdem

Non quia tela Iovis portare impune putaris

Et domina aerie sobolis

Frangere vim solidi tentes adamantis inermi

Pollice et ore ebeti senio.

5

Admonet attritis dum mordet vipera limam

Dentibus. Abstineas fragili

Compellare amens cornu inviolabile acumen,

Aut tua rostra tuus feriet

Impetus, et nixu proprio frangeris ab altis

10

Ceu scopulis solet ira maris.

 

154. de corvo Mathie regis et aquila cesarea

Non tibi placeas superbiasve

Quod Iovis famula et ministra fulmen

Illeso vehis ungue porrigisque.

Nam custos tripodum comesque Phebi

5

Est ales tibi preferenda multum.

Tu terres, agitas, lacessis, uris

Mortales, melior sed ille lucis

Dodone aut Libie estuantis antro

Augur, seu liquido evolans ab ortu

10

Levorsum meat Arcticum sub anguem,

Seu dextra petit Affricum Canopum,

Alis fatidicis et ore sacro,

Parcarum reserat latentiora

Scita, nec sinit inscias futuri

15

Mentes sollicito pavore frangi

Aut spe non solidum elevare plausum.

 

155. de adamante, corvo et anulo Mathie regis

Invictus bello quod sis adamantina virtus

      Dat tibi, quod sapias Delphica prestat avis,

Anulus eternum regni portendit honorem;

      Namque in se deriens undique fine caret.

 

156. in Tertulliam

Nasutas peribent libidinosas

Et cunni male continentis esse

Vt Tisbe aut soror improba Esculani.

Sed Tertullia nasicurta longe

5

Pruritu patico antecellit omnes

Quot sunt quot fueruntve nasilonge.

 

157. divis Bartholo et Fine votum

Bartholus Etruscus et Fine Etrusca laborum

      Quos merita ethereis inseruere choris

Concivis pia vota sui audivere rigenti

      Vsque a Parrasie cardine missa fere

5

Luminaque eterne famuli cedentia nocti

      Ad vite rursus restituere diem.

 

158. in Olintiam formosam et ineptam

Frustra Pierios tu quoque tendere

Nervos et fieri carmen Olintia,

Queris; non si eboris Pigmalionii

Candore ac Tyrie lumine purpure

5

Te natura satis fecit amabilem.

Sacrum iccirco animi prepetis impetum

Qui sublime rapit posse putaveris

Inflammare, aliis dotibus arduum

Indulgetur iter nominis incliti.

10

Si forme egregie haud dura protervitas

Mellitusque lepos oris adheserit

Quem Roxana suis miscet amoribus!

Tu signum veluti marmoris albicas

Et fulgor minii est sub cute Hiberici

15

Sed multo es minio et marmore ineptior.

 

159. in Tirrinam

Laxius haud carni vestis tua quam caro adheret

      Ossibus et rugis fluctuat innumeris;

Et puto cum tunica pulpas te posse cutemque

      Exuere: intra illas sic velut ossa natant,

5

Te quicumque potest, sutrine ubi vendita olenti,

      Marcida thaurorum tergora inire potest.

 

160. in Vtricellum ingratum

Cum Phebi radios procul

Estive oppositis cornibus orbite

Abducens ebetat Caper,

Sistit perpetuis murmur in amnibus

5

Brumali glacie rigor

Et ripas vitreis pontibus alligat

Mutatisque coloribus

Enudat placidis culmina montium

Vmbris ac nivibus tegit;

10

Tunc impune licet vipera calcibus

Nudis se patitur premi,

Exarmata putes tu cave dentibus

Ora et letifica lue;

Torpet frigoribus non perit abditum

15

Virus, post ubi Sirius

Incendit geminis arva caloribus,

Incalcata licet furit

Non parcens homini sed neque belve,

Vt passim venit obvia.

20

Sic fortuna gravi pressus Vterculus

Nuper blandus erat, bonus,

Demissus, modicus, commodus omnibus.

At Claudi bonitas ubi

Illum non meritis auxit honoribus

25

Occultata recanduit

Mens imbuta malis et furit impie

Conculcans, lacerans bonos.

Quantum sors melior deterioribus

Tantumdem vitia insimul

30

Crescunt et macule pectoris improbi.

 

161. ad Vgolinum Verinum

Omnis Avernali penarum fabula mundo

      Vt stetit Otrisie victa canore lyre,

Sic solita in triviis Carolum vexare frenesis

      Carmina submisit prodigiosa tuis;

5

Factus et heroe est sublime poema Thalie

      Qui modo Phebei vix fuit oris opus,

Quo fit Apollineo quantum non debet Homero

      Eacides scriptis debeat ille tuis;

Vnicus ex veris Carolum nam vatibus ornas

10

      Illius at multi prelia magna canunt.

 

162. epytaphium filii eiusdem

Calliope ut sobolis captum presensit amore

      Verinum dixit: "Desine, ne genera".

Ille tamen Muse contempta voce creavit

      Factus et inde parens indolis etheree est.

5

At dea despectos monitus ubi vidit amicos

      Nascentem puerum substulit in gremium,

Vtque parente foret maior meliorque canendo

      Numinis instabat sedulitate sui.

Sed memor emeriti sublimi carmine dudum

10

      Verini Aonius non tulit illa deus;

Et genere humano pariter lacrimante sorore

      Ereptum iuvenem misit ad Elysios;

Adstiterat prohibere Venus, sed maluit ille

      Efferri Phebo vivere quam Veneri.

 

163. ad Petrum Garasdam Hungarum

Quis Phebus que Musa tibi meditabar adesset

      Dum fluit exculto carmen ab ingenio;

Pontificum sed summus honor Colocensis et artis

      Pierie lumen nec minus eloquii,

5

Pannonii monstrans mihi nunc epigrammata Iani

      Quo caleas plane numine me docuit.

Spiritus exagitat patruelis pectora et alte

      Sublevat atque humili non sinit ire via.

Ille rudem primus permulsit versibus Histrum

10

      Et patrie et gentis candida fama fuit.

Sed velut armorum studio superavit Achilles

      Pelea pervincis carmine tu patruum;

Eque tuo ingenio potioris gloria plectri

      Crescit Pannoniis urbibus ac populis.

 

164. ad Zenobium Acciarolum

Arcus et pharetre voluere pondus

Per que currivagi arcthicum sub axem

Gradivum sibi vendicant alumnum

Quamvis Sarmathie intimo ab recessu

5

Ex ipsaque dei minacis aula

Mittantur tibi. Parcito arroganter

Vlturus tua vulnera et dolores,

Armorum id genus inscium cruoris

Curarum levium exprobrare divo

10

Quod Phebo nocuit. Cavere debes

Exemplo tibi numinis quod omni

Pre cetu superum extimas colisque

Et natus quasi primus, unus, infans

Plusquam precipue invicem foveris.

15

Quod si audax feret error in periclum

Non cecum experiere non inermem

Sed nec vel puerum vel incruentum.

 

165. de Artemona fabro ferrario nupta

Non nympha agrestis sed que quando insita nymphis

      Silvicolas Faunos falleret Arthemona.

Nupserat Helvidio quo non tulit arctica tellus

      Lemniaci ingenium doctius arte dei,

5

Sed fuligosa semper caligine tinctus

      Carbonumque atro pulvere terribilis

Turpiter uxoris corpus maculabat eburnum.

      Non tulit id Lachesis destituitque colum,

Et niveam Stygia postquam ter lavit in unda

10

      Arthemonam campis reddidit Elysiis.

Quis neget esse piam mortem quandoque sed inter

      Celicolas fabro si dea nupta deo,

Tam magno exemplo forsan tolerare licebat

      Inter mortales id quoque coniugium.

 

166. Mathie de Bnyno Palatini Poznaniensis epytaphium

Etatis nondum, sed honorum extrema tenebam

      Cum mors: "Humanis cedito rebus - ait -

Et quia nil superest quod iam tibi tradere possit

      Fortuna, illius casibus obde viam;

5

Exequias ducet frater, quo sanctior ordo

      Pontificum maius nil habet aut melius:

Virtutes natus patriosque equabit honores

      Evincet numeris sed tua fata suis".

His ego compensans quotquot mihi demeret annos

10

      Fortiter illius iussa libensque tuli.

Bnyn patria, at nomen Mathias, utilis eque

      In pace et bello mensque manusque fuit.

Alta Palatini tribuit Poznania nomen,

      Nec fuerat quo iam progrederetur honor.

15

Nam decus in regno propiorque a rege potestas

      Illa et magnorum meta suprema virum.