Giovanni Aurelio Augurelli chrysopoeia prologus

Cura dell'edizione digitale: F. Boschetti

Altre sezioni


 

Auriferam parvis animi pro viribus artem

Quaesitam nobis et longo tempore partam,

Vt rerum involucris tantarum evolvere moles

Se potuit, claro perhibentes carmine nuper

5

Lusimus, et Musis hanc commendavimus almis,

Quod nulli ex omni numero fecere priores.

Cumque operi autorem, cuius sub nomine tutum

Pergeret, optarem (foret et res praeside digna

Ipsa ex se magno, variaque hinc mente tenerer

10

Cui merito cuncta haec et non ingrata dicarem),

Interea nobis tute velut aethere ab alto

Missus ades mundi fessis succurrere rebus:

Qui belli scelerumque faces, incendia tanta

Extinguas, placidamque piis sperare quietem

15

Des populis, solidamque per aurea saecula pacem.

Cuive etiam, si parva licet componere magnis,

Ad sanctos haec nostra pedes ars aurea tendat,

Vt quo te fidei sacrae nunc coetus honore

Prosequitur cunctus, hoc te veneretur, et omni

20

Ipsa tuum pro me cultu sic numen adoret.

Hanc igitur, si non immensa negocia prorsus

Impediunt, permitte, precor, se prodere tantum,

Quo tibi, detracto veluti velamina virgo

Nobilis ingenuo vultum perfusa ruborem,

25

Occultum incipiat semel ostentare decorem.

Haec etenim prima quanquam se fronti legenti

Non adeo ostendat, paulum tamen ipsa reclusis

Detecta arcanis, mira et gratissima pandit.

Quam si forte legens, interdum nomina divum

30

Offendes, quos vana olim coluisse vetustas

Dicitur; extemplo haud renuas, sacra optima quanquam

Exerces, veramque fidem; cultumque tueris.

Illa etenim tanquam priscis consueta vocari

Vatibus, enixe quos tunc imitabar, adivi

35

Supplex, et paribus curis in vota vocavi.

Materies etiam solitum conquirere Solis

Et Lunae auxilium, necnon Vulcania velle

Arma videbatur, quorum implorare favorem

Fas erat: et mihi iam per te licuisse, sit id nunc

40

Concessum, et venia dignum peccasse fatenti.

Mox tamen hinc aliud quaesitum ad carmina numen,

Et precibus solum cunctis quandoque vocatum

Forte aderit, praesens fuerit si gratia caelo,

Tanta mihi. Magnum multo seu carmine Mosen,

45

Seu quem flagranti vectum super aethera curru

Mirati videre patres, oculisque sequuti

Aera per purum, caeli discindier oras,

Astrorumque globos intro aspexere micantis.

Seu qui voce palam porrectoque indice prodit

50

Venisse auxilio iam tum mortalibus agnum,

Ipse canam, vatem quamprimum matris in alvo

Exultantem, et adhuc puerum ad deserta ferentem

Antra pedes, puri mox et Iordanis ad undam

Dignatum caput illius contingere lympha,

55

Qui proprio antiquam nobis sic sanguine labem

Abluit, ut scelerum maculas absterserit omnis.

Nomine cuius item tibi quondam et moribus aucto

Defuit haud unquam favor, ac caelestis abunde

Gratia, qua tantum meritis conscendere culmen

60

Posses, et iustas mundi regere unus habenas;

Magnanimos aequans propria virtutes Leones,

Pontificum decus egregium iam saepe repertos

Esse, nec Italiae sub iniquo tempore, et usquam

Christicolis ullo prorsum in discrimine deesse.

65

Haec sed erunt mihi cum dicendi facta potestas

Iam fuerit, dabiturque loqui, quae iusseris ipse

Sancte pater, cuius nobis stant omnia nutu.

Interea certis hominum vis ulla ne possit

Indiciis aurum facere, et mutare metalla

70

Percipias primum. Dehinc quae secreta laboret

Ars id perficere, et naturam aequari potenti

Ingenio, inspicias. Demum qui rite sequatur

Hinc modus assiduis doctisque laboribus artem

Pervideas, et quo tandem experientia ducat.

75

Omnia quae gnaro passim tibi certa patebunt,

Si quo haec inter se nexu, quove ordine constant,

Ipse acie, qua cuncta soles discernere, mentis

Inspectans, parvum non dedignabere munus

Quod tibi non parva offerri super arte laboro.