Fausto Andrelino ad Guidonem Rupefortem

Reference basis text: G. Tournoy-Thoen, 1982

Editing of the digital edition: Daniela Marrone


Guido, Sophoclaeis semper resonande cothurnis,

      Digne Sibyllinos vivere Guido dies!

Vernantes patula quot aves sub fronde teguntur,

      Quot pascit Calabras fertile gramen oves,

5

Praesenti meritas solvo tot carmine grates,

      Ne fluat officii munus inane pii.

Ante vagans solitos mutabit Cynthia cursus,

      Quam cadat ex animo gratia facta meo.

Volvetur nono dum mundus ab orbe rotatus,

10

      Obsequium pandam tempus in omne tuum.

Acceptum grato vulgandum est munus ab ore:

      Ipse suum iactans sordidat auctor opus.

Ecce facis solers nostrorum exactor honorum,

      Regius ut solito more poeta ferar.

15

Et ferar et passo dentur sua dona labori,

      Aptaque condendis ocia rebus agam.

Optimus est quisquis sola virtute paratur:

      Talis inexhaustam praestat amicus opem.

Vt fera pro capto qui vincla subivit amico

20

      Non leve perfecti nomen amantis habet.

Propterea pigrae fugienda ignavia vitae,

      Et labor est summa continuandus ope.

Augetur multo virtus operosa labore

      Villescitque gravi segnis inersque situ;

25

Rodentique piger rubigine sensus hebescit

      Et sopita nocens pectora torpor habet.

Mollia frigescit neglecta per ocia virtus,

      Ocia per centum luxuriata modos.

Excitat ignavos semper labor improbus artus,

30

      Vt male veloces utile calcar equos.

Qui rudis et nullas expers cognoverit artes

      Iugera prevalido dura ligone terat.

Sit licet incultum, tamen est laudabile quicquid

      Tota per assiduum membra fatiget opus.

35

Qui gnavum posito sese exercere veterno

      Affectet promptum semper habebit opus.

Audenti immensum nautae non deficit aequor,

      Militibus cupidis bella gerenda patent,

Lataque non desunt poscentibus arva colonis,

40

      Et compos voti quisque placentis erit.

Parvula sed magnum subiens formica laborem

      Exempla humana gente sequenda dedit.

Nam cum percussa detrita est area fruge,

      Indiga terrenas deserit illa domos.

45

Excussi ad plenos frumenti tendit acervos,

      Et cava vitalem portat in antra cibum.

Pars pede, pars humero, praedam pars devehit ore

      Venturaeque hyemi provida turba cavet.

Neve novum humenti germen tellure remittat,

50

      Conditur abroso semine vecta seges.

Si clausum hybernus granum madefecerit imber,

      Siccat in aprico sole tepente loco.

Et priscum repetens tectum indefessa reponit:

      Impigra sic gelidas praeterit illa nives.

55

Dedaleas et apes, cum prima incoeperit aestas,

      Non minor exercet sole micante labor.

Ad matutinum reboans vocat una laborem:

      Exit ad officium sedula quaeque suum.

Ad nova seu referunt lectos praesepia flores,

60

      Seu stipant dulci condita mella favo,

Vel facto interrimunt infensos agmine fucos,

      Vel si qua est lato pondere fessa levant,

Aut visa excutiunt rerum excrementa recentum

      Mundicies pulchri tanta laboris adest.

65

Custodes portis aliae bipatentibus astant,

      Ne qua laboratas vis populetur opes.

Regia plebaeis divisa palatia tectis

      Mens struit ad miros ingeniosa modos,

Et cessans turpi punitur inertia morte.

70

      I nunc et torpens tempus abire sinas;

Adde quod excubitor peragenda negotia gallus

      Significat cantu nocte silente suo,

Et vigiles certis cantus determinat horis

      Tendit et ad somnum sole cadente brevem,

75

Ne stertat tota post multos nocte labores

      Et sua distinguens tempora sudet homo.

Hinc venit Alcides cunctis imitandus ephebis,

      Cui grata est spretis cura laborque iocis,

Vtque peragratum monstris paccaverat orbem,

80

      Coelestes petiit quos tulit ante polos.

Dulcibus illecebris quotiens oblata voluptas

      Allicit, est fortis continuisse viri!

Stat virtus duros inter versata labores,

      Difficilique aditu sudor anhelus inest.

85

Ardua sunt nunquam magno sine facta labore,

      Nec venit ex molli vivida fama thoro.

Ast ubi sunt rigidi superata cacumina montis

      Nomen inextinctum maeta suprema gerit.

Illic certa quies, illic iocunda voluptas:

90

      Praeteritus sudor dulce iuvamen habet,

Littera ceu monstrat Samyo divisa poetae

      Ex Palamedaea littera facta grue.

Vnde brevem eterno vitam cum nomine mavult

      Quam longo Aeacides tempore vivat iners.

95

Me iuvat et prima multum vigilasse iuventa,

      Vt mea sit tantum nacta Camoena virum;

Nacta Camoena virum, tuta est quo sospite virtus:

      Non parva est summis fama placere viris.