1. AD IOANNEM MEDICEM COSMI MAGNI DVCIS HETRVRIAE F.

Cosmi progenies inclyta maximi,

Ioannes, decus et gloria Hetruriae,

In te quid celebret nostra potissimum

Anceps si dubitat Musa, nec invenit,

5

Quem finem statuat, quave ab origine

Primum exorsa canat tot bona, quae tibi

Concordi tribuunt numine Coelites;

Quid mirum? veterum namque se imagines,

Vnde ortum repetis, protinus offerunt:

10

Queis se supra alios Tuscia sustulit

Ad coelum et tetigit sidera vertice.

Mox fratres animum ad se rapiunt tui:

Quorum qui poterit dicere regias

Laudes, idem etiam quot mare fluctibus

15

Pertundat Zephyris littora flantibus

Atque aether rigidis quot micet ignibus

Percensere queat, dum patet undique.

Sed quorsum haec? quoniam non tua ducis haec,

Quae non prestiteris tutemet, et labor

20

In queis non aliquis se tuus efferat,

Laudari meritis possit uti suis.

Ergo non ego te, flos iuvenum, canam,

Quod forma egregii corporis atque opes

Et praestans veteris nobilitas domus

25

Reddant conspicuum, sed quod amabilis

Cunctis, das operam, nullus ut uspiam

Virtute anteeat, sive agiles equi

Armos collibuit frangere Thessali,

Seu torquere lacertis iaculum in feras,

30

Tractare aut manibus tela decentibus,

Aut nando tumidi fluminis alveum

Tranare et rapidis vincere cursibus

Eurique et Boreae flamina praepetis.

Atque haec forte aliquem si moveant parum,

35

Id certe moveat, quod potis abdere

Cum te in deliciarum illecebras fores,

Fortunae pariunt quas bona divitis,

Doctrinae in studiis pervigilaveris,

Musis et Clario gratus Apollini:

40

Sese munierit nullus ut artibus,

Dignis ingenuo pectore, pluribus.

Quare si mea, nunc quae tibi mittere

Ausus sum, veluti culta probaveris

Ipse unus, videar posse, beatus ut,

45

Monstrari digito praetereuntium.

 

2. AD FRANCISCVM TOLETVM SOCIETATIS IESV

Pater Tolete, cuius admirabilis

Rerum omnium scientia

Vitaeque purae et absque labe sanctitas

Convertit in se totius

5

Aetatis oculos huius, ut quod valdius

Seorsum stupescant singuli

Simulque cuncti prorsus esse nil putent

Vnaque voce praedicent.

Nam nullus usquam vivit integerrimus,

10

Qui te sibi non praeferat,

Tuaeque comparatus innocentiae

Sese nocentem non vocet,

Libensque fassus id, quod est, vestigiis

Si rite inhaeserit tuis,

15

Non se beatum praeter omnes autumet

Speretque postmodum fore,

Vt mentium Coelestium patri Deo

Acceptior deserviat,

Vitamque felix degat unus undique

20

Bonis refertam maximis.

Nam quid necesse nunc referre pluribus,

O lux Iberae gloriae,

Doctorum ut omnis ordo te praestantibus

Ad astra laudibus ferat?

25

Vt tu tenebras intimas discusseris

Tuis libellis aureis

Tota ex Lycei porticu? in queis se diu

Inambulantes volucrant?

Vt ipsa Patrum scripta, quae divinitus

30

Dictavit ollis Spiritus

Superne missus, ipse sic illuxeris,

Vt Phoebus illucet diem?

Quid? cum remissis hinc et hinc, ut assolet,

Curis severioribus,

35

Musas revisis, non ne dulci carmine,

Quod pangis, omnes praeteris,

Quotcumque nostra protulere secula

Aequasque te prioribus?

Quid? cum diserte disputas de feriis

40

Et maximis negotiis

Statuque rerum publicarum, regibus

Consultatus a potentibus?

Eventa cuncta, cuncta, quae putaveris

Agenda, non vel Delphici

45

Sunt certiora oraculis Apollinis?

Quo tempore illa credidit

Aetas dari mortalibus certissima,

Nec fas haberi non rata?

Vt iure te mirentur omnes omnium

50

Mortalium decuriae

Colantque tamquam heroa quemdam maximum,

Et numen in terris novum.

Quos inter et me forte si locaveris

Benignus, o, quas gratias

55

Agam Parenti Coelitum, qui me reum

Huiusce voti fecerit?

 

3. AD BONAM VALETVDINEM PRO GEORGIO CORNELIO

O Diva, sedes quae colis arduas

Semperque laetis Coelicolum interes

Mensis et indulgens choreis

Esse iubes procul usque curas:

5

Sic te pavores undique, sic fames

Tristesque morbi, sic macies malas

Depulsa vitet sub tenebras

Inque nigro dominetur Orco,

Risusque blandi pepetuus comes

10

Adsit vicissim lusus et aureae

Cum Gratiis Horae ac perennis

Laetitiae Venus alma mater,

Mater pudici sancta Cupidinis

Altrixque castae grata licentiae:

15

Cui ventus atrox sic iubenti et

Saeva maris cadit unda saxis,

Saevi quiescunt turbinis impetus,

Nubes relinquunt aethera, nec sola

Terrae salubri iam madescunt

20

Rore nisi Zephyrisque flabris;

Tum se virenti gramine pascua

Vernisque passim floribus induunt,

Tum dia vitae dux beatae

Corda per insinuat voluptas.

25

Nam quae sit auri te sine divitis?

Quae liberorum gratia? quae imperii

Late patentis, quaeve curae,

Quaeve mali requies laboris?

Redde o precamur te bona supplices

30

Hic quicquid usquam est et iuvenum et senum,

Redde o merenti, nec priorem

Invideas iuveni salutem,

Pro quo Adriani littora marmoris

Atque ora Tusci nobilis aequoris

35

Suspendit altis vota Divis,

Nec modus aut gemitu aut querelis

Ponetur ullus tristibus antea,

Quam saevientem depuleris luem,

Votique nostri nos precisque

40

Feceris adveniens potentes.

Tu sola fletum sistere, tu potes

Nobis dolorem hunc demere maximum;

Et dignus ille est quem revisas

Protinus incolumemque serves.

45

Nam sempiternas nec reverentior

Mentes honorat, nec melior colit,

Integritatis nec perinde

Vllus amans fideique certae

Custos, et asper sontibus et ferox

50

Atque innocenti commodus extitit,

Virtutis invictus satelles

Et scelerum metuendus ultor.

 

4. AD ALFONSVM CARAFAM CARDINALEM

Nec, quam sollicitus tum mihi fregerit

Omnem sensum animi, quamve gravis dolor

Mi sese extulerit pectore in intimo,

Cum te Fors mala perculit,

5

Vllus, sit licet et doctus et eloquens

Hybernisque fluat plenior amnibus,

Vrna cum pluvias fundit Aquarius,

Dicendo facile explicet.

Nec rursum o columen Parthenopes novum,

10

O spes Italiae fida labantis in

Peius quotidie, o gloria seculi et

Virtutum decus omnium,

Alfonse: ipse equidem nunc ego, dulcia

Quamquam Sythoniae more nivis cadant

15

Iam verba e mediis visceribus mihi,

Vmquam sim potis assequi,

Quantum laetitiae pectore ceperim,

Cum tot post hyemes atraque tempora,

Quorum vi misere iam nimium diu

20

Conflictatus es innocens,

Discussis tenebris candidior tibi

Illuxisse dies denique visus est,

Multis ille quidem gratus, at hercule

Mi gratissimus, unice

25

Qui te, qui veteres gentis imagines

Et fastos memores actaque tot domus

Non uno veneror nomine, qui tuas

Virtutes colo proprias.

Ergo o perpetus affici honoribus,

30

Et cultu iuvenis digne superstite,

Istanc ex animo nunc ego gratulor

Fortunam tibi prosperam.

Et cunctos veniens laetior in dies

Rebus se facilem praebeat ut tuis

35

Sic opto et cupio, nil sit ut in meis

Votis, quod magis expetam.

 

5. AD SE IPSVM

Quis hoc futurum credidisset Angeli?

Amicus ille, plurimum qui se tibi

Debere norat idque fassus antea

In amore tete praeferebat omnibus,

5

Tui suique factus immemor modo

Oblivioni teque seque una dedit.

Quis hoc futurum credidisset Angeli?

 

6. IN FEDERICI FELTRII VRBINATIVM DVCIS EFFIGIEM

Artes si docuit Punica gens suas

Captantem insidiis Annibalem duces,

Si praestante Philippus

Fudit consilio hostium

5

Invictas acies, si sapientia

Sertori potuit bellica caedibus

Non unis legiones

Affecisse Quiritium:

Ingenti quoque te Sfortia gens suo

10

Astu consilioque et sapientia

Instructum bone Feltri

Bellis extulit horridis.

Sic casus similes, quos tibi bellicus

Orbatos oculo fecerat altero,

15

Virtus ipsa coegit

Invitos quoque cedere.

Cui praeter decora haec maxima, maximas

Grates Aonidum docta cohors refert,

Culti et ripa Metauri

20

Et fluxu Tiberis rapax.

Dum terras igitur conteget undique

Coelum, cum Latio Graecia nobili,

Quod vivit tibi semper

Se debere fatebitur.

 

7. AD BENEDICTVM VARCHIVM, IN OBITVM LVCAE MARTINI

Quales aerio e vertice montium

Amnes primum humili flumine defluunt

Radicesque suis imbribus arborum

Imas suaviter irrigant,

5

Ac mox propositum dum peragunt iter,

Paulatim innumeris fontibus alveum

Aucti, praecipites iam magis ac magis

Quercus funditus eruunt.

Qualisve Ismarius Thracia ab ultima

10

Primum flat Boreas lenis et aequoris

Vndae raucisono murmure perstrepunt

Ad primi vada littoris;

Maior dein hyemem concitat horridam

Incumbens pelago, nec prius impetum

15

Aurarum cohibet dura minantium,

Quam secum omnia verterit,

Quassasque ad scopulos impulerit rates

Saevo circumagens vortice turbinis

Syrtesque in medias urserit et rapax

20

Alto cinxerit aggere.

Varchi, sic lachrymas fundere suevimus,

Sic lenes gemitus, sic querimonias,

Si quid, quod miseri nolumus, accidit,

Sic suspiria primulum

25

Non alte petimus; postmodo quae suas

Vires concipiunt non secus ac leves

Scintillae silicis fomite in arido

Sensim incendia suscitant.

Luctum luctus alit, quando aditum semel

30

Moerori penitus qui patefecerit,

In moerore iacet perpetuo et malam

Auget tristitiam in dies,

Donec fractum animum sollicitudine

Victor praesidiis deiicit omnibus,

35

Nec se praeterea perditus erigit,

Nec carus moritur suis.

Ergo mollitiem hanc protinus abiice

Et finem numeris flebilioribus

Tandem impone. Tuos moestus ab aethere

40

Summo percipit auribus

Questus et lachrymas damnat amabiles,

Laetus Pierio qui prius audiit

Voces dulciloquas saepius et modos,

Quos cantu dare sueveras;

45

Atque odit querulae carmina tibiae,

Postquam in perpetuam lumina condidit

Noctem ille ingenii cultor et omnium

Virtutum specimen, tuus

Martinus, probitas cui parit et fides

50

Immortale decus, nomen et inclytum,

Quod nullo intereat tempore, dum poli

Pascent sidera vertices.

 

8. AD ARNVM AMNEM

Pater beate fluminum liquentium,

Quotcumque Hetruriam rigant,

Iugique fluxu dissecant Tuscos agros

Pulsantque Tyrrhenum mare,

5

Nunc defluenti tardiores agmine,

Nunc acriores impetu:

Vale Arne multi et pervetusti nominis,

Quod nulla mutavit dies

Vmquam, nec ulla barbarorum incursio,

10

Nec vis iniqui sideris.

Seu te laboriosus olim filius

Iovis tonantis, ardua

Cum Faesularum condidisset moenia

Reversus orbe ab ultimo,

15

Sic nuncupavit, mutuatus nomen id

Arne ab sua Baeotiae;

Seu tu vocatus sic fuisti ab incolis,

Quos ipsamet produxerat

Hetrusca tellus quosque in ipsis finibus

20

Tibi educari videras:

Nam quod colonos esse credant Lydios

Docti putarunt fabulas.

Sed tu vel hic, vel ille malis dicier

Hetruscus an Baeotius,

25

An Lydus altae clara proles Omphales,

Ceu fama fert, et Atyos:

Vale beate fluminum pater, vale.

Hybernus et te Iupiter

Foecundet imbre sic, ut ire iam queas

30

Vni tibi simillimus,

Vtrinque ripas inter altas dum fluis

Aptis onustus alveis

Hucusque merces convehentibus suas,

Quae post in urbe veneant.

35

Vale Arne nunc. Salvere mox te iussero,

Pater beate fluminum,

Cum litterarum conticentibus scholis

Revertar huc celerrimus.

Me namque soles inter ardentissimos,

40

Quibus perusta exaruit

Hetrusca tellus omnis et frigentium

Aquae perennes fontium,

Refrigerasti temperatis fluxibus

Salubribusque balneis.

45

Ergo o beate fluminum pater vale,

Rursusque cum revenerit

Aestas, calores vix ferentem me bono

Refrigerato flumine.

 

9. IN HORTVM

Horte et vepretis tristior densissimis

Palustribusque uliginosior locis.

In quo colendo, ni patrum vana est fides,

Versatus olim est Insuberque villicus,

5

Nec non Hetruscus et malo assuetus Ligur

Diu: neque omnino aliquid ullus extudit.

Cum reddidissent ante valde fertiles

Quoscumque foecundo irrigarant flumine,

Festiva ut illi copia posthac sua

10

Civesque recreaverint et hospites,

Vmbrisque soles frigidis defenderint.

At tu vepretis tristior densissimis,

Expensa cui feruntur annis singulis

(Quis hoc putaret?) ipsa tota millia

15

Triginta et amplius, peritque caeteris

Agris feracibus, neque ipsius manu

Heri sat umquam liberaliter satis

In te colendo quicquid insumi solet.

Cur non pruinis ustus et caloribus

20

Saevae miser Caniculae, iam desinis

Et nos et ipsos enecare villicos

Betisque malvisque et cicutis? o precor

Aresce nobis horte: iam nimis diu

Moraris; aresce horte nobis et sinas

25

Feraciores excoli Pisis agros.

 

10. DE BELLICIS LAVDIBVS HYAPPINI VITELLII

Maximi Clio soboles Tonantis,

Dulcis o Phoebi soror, o perennis

Coeli et astrorum requies, virumque

Iuge levamen,

5

Musa, quae numquam sinis interire

Nomen heroum, tenebrisque et Orco

Vindicans, fortes hominum caduco

Eximis aevo:

Huc ades, si te numeris canenti

10

Bellicas laudes iuvat affuisse;

Huc ades, dum nos celebramus acris

Facta Vitelli.

Hostibus quam sit metuenda virtus,

Orta quae patrum semel e triumphis

15

Posteros deinde est comitata cunctos

Mille per annos,

Testis est nostris male fida rebus

Cyrnos haud una labefacta clade,

Cum iugum presso vetus exuisset

20

Libera collo.

Quaeque suscepto temere impedivit

Sena se bello minus auspicato,

Tusca ubi effuso maduit recenti

Terra cruore

25

Saepe et audaces cecidere Galli

Non semel victi, nec acerba passi

Vna, sed crebro cumulata latis

Funera campis.

Testis et priscae spatiosa Cossae,

30

Nota quae saevo nimis ora Mauro

Suspicit muris geminisque tutam

Arcibus Ilvam.

Quippe Turcarum refluens natavit

Sanguine, et sagittiferos maniplos

35

Vidit infractos Italis dedisse

Terga manusque.

Venerat iussu Scythici tyranni

Nostra praedatum numerosa classis

Littora, et Tusci maris obsidebat

40

Aequor et oram.

Illa non molles Arabas Syrosve,

Non parum fortes Lycios vehebat,

Sed truces Dacos et amica Marti

Pectora Bessos.

45

Quin et immites aderant Geloni

Pellibus tecti caput, et ferentes

Gnossias tergo pharetras et acres

Paeones arcu.

Nec suas non et Cilicum catervae

50

Iunxerant una validas bipennes,

Laeva quos armat clypeo latusque

Cingitur ense.

Hos metu plenus Ligur atque Hetruscus

Finibus pulsi patriis dolebant

55

Arduas passim populare sedes

Templaque Divum.

Dumque nutricis vel adhuc egentes

Liberos a se procul ire captos,

Duci et uxores miseraque vinctas

60

Compede matres

Triste plorarent, aciem superbus

Littore in primo maris instruebat

Hostis, ut Tuscas ferus inter urbes

Castra locaret.

65

Tunc Hyappini memoranda virtus:

"Ecquis o mecum generosa pubes

Primus huc audax? (ait) et paratum

Vadit in hostem?

Partus hic nobis hodie triumphus,

70

Et decus, quantum patribusque avisque

Facta quos clarant sua, comparasse

Nulla feruntur

Secula". His dictis metuendus hasta

Evolat, qualis Iovis imminenti ab

75

Rupe Massylos ruit in dracones

Fulva satelles.

Primus et densas aperit cohortes

Vi, minis, ferro; peditesque et ipsos

Principes leto dat, et obstinatos

80

Fundit agitque.

Nec manus pugna prius abstinere

Doctus, hostilem periisse quam rem

Sentiat victor, tepefecit alta

Littora caede.

85

Tunc humi fortes cecidere Daci,

Paeones, Bessi, Cilices, Geloni.

Tum suo primum didicit periclo

Barbara classis

Dextra quid possit, quid avita virtus

90

Ausonum tanto duce: dum relicta

Parte maiori sociisque longe

Fugit inultis.

 

11. AD ANTONIVM CIOFIVM IVRECONSVLTVM

Feruntur olim tres fuisse virgines

Thaumante natae, queis voracius nihil

Aetas parentum vidit, aut rapacius.

Testatur hoc vel oris horror asperi,

5

Manusque obuncae, venter et profundior,

Quam Scylla, quam Charybdis ulla immanior.

Quarum Celeno, quam vocamus, principem

Locum tenere creditur, sed alterum

Furens Aello, tertium rapax soror,

10

Nomen volatus cui celerrimus dedit.

Hae regis olim Thracis haud mensas modo

Cibis onustas inquinabant foetidae,

Sed in profunda deprimebant viscera

Quaecumque promus-condus extulerat penu,

15

Opes ut omnes devorarent imperi

Fameque cunctos enecarent Bistonas.

Sed ut priora secula haud inaniter

Tibi locuta forte persuadeas,

Quid has sorores ipse credam, percipe.

20

Fuere tres tum iudices, quos litibus

Diiudicandis ille rex praefecerat,

Libidinose et insolenter improbi.

Hi ius quod ipsum vendiderunt omnibus,

Nefasque miscuere fasque saepius,

25

Contentiones excitarunt plurimas;

Regemque mentis lumine orbatum suae

Simulque falsos virginum vultu Scythas

Ad indigentiam impulere huiusmodi,

Vt quod comesset, haud haberet quispiam;

30

Donec fugatos Zetus et Calais procul

Plotas relegant ultimas in insulas.

Illic rapaces in volucres Iupiter

Iratus omnes vertit et iussit suas

Canes vocari sic, ut ipsae sumerent

35

Modesta, cum liberet, ora iudicum

Variisque poenas irrogarent gentibus,

Quo iure, quave iniuria. Sic plurimi

Fuere ab istis perditi, ceu perdite

Nunc nos ab iisdem perdimur: nec profuit

40

Quod tu Ciofi docte quodque ceperint

Paterque filiusque me suam in fidem

Asinii, clientum fida spes, quod aequior

Vsquam sit acta nulla causa gentium,

Quod vestra praestet omnibus scientia,

45

Qui sunt, vel olim qui fuere maxima,

Terrarum ut orbis novit, advocatio.

Scitum ergo id est, quod dicitur: plus unius

Apud rapaces posse summam gratiam

Pecuniamque, iura quam civilia,

50

Rem si probandam luce monstrent clarius.

 

12. AD TIPPVLAM MEDICVM

Nil esse certum credidere nonnullae

Scholae, quod ulli percipi putent posse.

Nam saepe quisque decipi suos sensus

Sentit videtque. Nempe in amnibus remi

5

Existimantur esse prorsus inflexi,

Imas in undas cum trireme de summa

Pendent remissi. Nec minus columbarum

Circum refulget aureis nitens plumis

Coloribusque plurimis litum collum

10

In sole dum versatur. Et tamen falsum est

Et hoc et illud. Namque nec recurvantur

Remi, nec auro nec coloribus fulget

Collum columbae, quod videtur, in multis.

Nil ergo certum scire possumus quicquam,

15

Si veritatis nuntii ministrique

Falluntur ipsi saepe principes sensus?

Haec disputantum somnia et meras nugas

Ostendit esse nuper ille, quem dicunt

Et apte et eleganter inter aequaleis

20

Saltare consuevisse, et inde cognomen

Tulisse saltatoris, in scholis donec

Est Adrianis commoratus; artisque

(Quis tunc futurum credidisset hoc umquam?)

Gnarus sciensque nullius bonae, nunc se

25

Gnarum medendi venditat malo plane

Cum damno Hetruscae civitatis, et gentis

Certus peremptor carnifexque crudelis.

Ille ergo saevus, ille scilicet tortor

Ostendit unum hoc posse scire nos certum:

30

Omnes perisse, queis medetur, aegrotos.

 

13. AD FERDINANDVM MEDICEM CARDINALEM

Darius olim Xerxis illius pater,

Quem navigasse Thessalos montes ferunt

Et ambulasse Thraciam Propontidem,

Cum forte mirae granditatis Punicum

5

Malum patefecisset, unde plurima

Apparuere grana mirum in ordinem

Digesta ciccos inter et membranulas;

Interrogatus, an ne tot carbunculos

Habere vellet masculos, an quidpiam

10

Aliud, quod esset carius carbunculis

Cunctisque gemmis Indici maris: "Equidem

(Respondit ille) si optio haec detur mihi,

Non regna, non elegerim pecuniae,

Aurive possidere tot praedivitis

15

Venasque thesaurosque, sed tot Zopyros,

Fidos amicos scilicet". Ceu diceret

Se malle Cosmus ille, qui tuus est pater,

Habere, quam tot regna, tot Torellios.

 

14. AD MARIVM COLVMNAM

Olim volucres, cum solebant a metu

Nos inter ire liberae

Formidinisque prorsus expertes malae

Habere sic commercia,

5

Vt interessent omnium celebribus

Mortalium conventibus,

Coorta derepente tristis extitit

Rerum omnium penuria.

In qua misellis cum nihil plane foret,

10

Quo pellerent diram famem,

Essentque terris clausa cunctis horrea

Agrique contecti nive,

In concionem prodiere, quomodum

Rebus pararent perditis.

15

Ibique dictis commodum sententiis,

In hanc itum est ab omnibus:

Vti volucres singulae pennas sibi

Alis ab ipsis vellerent,

Et inde vestem texerent multiplicem.

20

Quae, cum coloribus foret

Distincta pulchris, illico potentibus

Venumdaretur regibus;

Ac mox coacta publice pecunia

Emptis redirent frugibus.

25

Id ergo tota ut approbavit concio,

Pennas volucres vellere,

Quas inter omneis ducerent pulcherrimas,

Vnumque conferre in locum.

Dehinc, beatae veste confecta, suas

30

Quaeque aestimare plurimi

Sibique soli plaudere, asserens fore,

Vt vestis ob suas modo

Pennas placeret utque earum nomine

Divenderetur optime.

35

Primumque res successit haud multo secus,

Atque antea putaverant.

Sed mox, ut illas alteras pennas semel

Pennae voraces alitis,

Quae saevientis est ministra fulminis,

40

Mixtas vorarunt (et quidem,

Vt fabulantur, indidit vim Iupiter

Cum primum ab Idae vallibus

Tulere regis filium) sed ut tamen

Pennas vorarunt caeteras,

45

Contempta vestis ipsa, despicatui est

Pictura ducta textilis.

At rursus illae, nesciae videlicet

Quid accidisset, alteram,

Quaestus lucrique spe futuri, credulae

50

Cum mox venirent venditum

Secumque mirarentur esse neminem,

Qui vel levem pecuniam

Ibi occupare vellet, haec petentibus

Silentii causam novi,

55

Respondit ipsis unus ex emptoribus:

"Abite fallaces aves,

Vobisque habete vestra mercimonia

Vnaque pennas putridas.

Quod si quid exportare posthac forsitan

60

Ex hisce vultis nundinis,

Pennis reversae ferte textam stragulam,

Quae permanere in posterum,

Aliis cito pereuntibus pennis, diu

Superstites ipsae solent".

65

Sic nos Columna debitas poenas tibi,

Phoebi Columna maximum

Decus, luemus e disertorum choro

Coetuque reiecti: tuis

Qui perpolitis forte nostros iunximus

70

Cum versibus versus malos,

Minuta vatum turba. Nec, fastidio

Pro nostro et insolentia,

(O, non ferendam tempore ullo audaciam

Poenaque plectendam gravi)

75

Vim sustinere posse desperavimus,

Mari, tuorum carminum;

Vim, quae perinde nostra devoraverit

Attriveritque carmina

Paucis diebus, ut vorari palumbae

80

Et atteri lamnae solent,

Quas, forte lima dum secantur, ilicet

Evanuisse cernimus.

 

15. AD M. TVLLIVM BEROIVM

Quicumque veram te quietem persequi,

Diserte Beroi, putat,

Vnumque te miratus, uno in te stupet,

Haud errat is, me iudice.

5

Neque hercle dico hoc ipse, quod parentibus

Virtute claris, et loco,

Et civitate pervetusta sis satus;

Divesque opibus et copiis

Tuae beatus incolas sedes domus,

10

Solumque dulce patriae,

Felicitatis plurimum tibi haec licet

Afferre non ulli negent;

Sed quod subacti dotibus pulcherrimis

Ornatus ingenii colis

15

Musas ab urbe procul et ab negotiis

Vitae molestioribus;

Canisque laetus fertilis ruris bona,

Et quae sequatur singulas

Horas voluptas, quoque fallamus modo,

20

Si nos quid urit turbidos.

Nec, Vere cum soluta nix Favoniis

Lapsus adauget fluminum,

Non dicis, almae vitis ut propagines

Tenerrimique palmites

25

Superne gemmas turgidas trudant suas,

Vt induant sylvae comas,

Arbusta florem, molle gramen pascua,

Quod mox petulcae tondeant

Morsu capellae, dum per asperos vepres

30

Lascivientes gestiunt;

Vt rore dulci, ut uvidis herbis oves

Pastae revertantur domum,

Agnisque, clausos mane quos reliquerant,

Distenta portent ubera.

35

Quin pertinaces addis, ut cantus die

Noctuque Aedon integret,

Dum voce rura, voce mulcet aethera,

Totumque iam flammis dolet

Novis peruri pectus et medullulas

40

Amoris aestu liquier.

Quos haurientes auribus questus, vagas

Ducunt choreas cum suis

Mixtae puellae amantibus sub ilice

Densa, vel ulmo sub cava,

45

Afflantque passim mutuae mentem omnium

Et ossa pervadunt faces:

Faces iugalis illices Cupidinis

Castoque amori praeviae.

Quid? quae canenti praestat uni non iners

50

Aestas tibi solatia?

Sive arva aduncae dentibus falcis metis,

Seu tu maniplos alligas,

Spicisve grana discutis flaventibus,

Alteve iacta ventilas;

55

Seu cum meridiatus exis vespere

Et aspicis laetos greges

Cubare villae limen ad notum suae

Ervoque praepingues boves;

Vel cum celebras luce festa ludicrum

60

In gratiam viciniae,

Solvisque dulce praemium victoribus,

Quod quisque se dignum ferat;

Atque inde cum se torridus fregit calor,

Aut amne proximo lavis,

65

Lymphaque temperata te refrigeras

Salubribusque balneis;

Aut conticentem suscitas musam lyra,

Fidesque contentas moves

Nervisque molle carmen aptas, suaviter

70

Quod accinant puellulae.

Iam vero ad illas quisquis oculos verterit

Suos, tibi quas exhibet

Autumnus uvas vite ab alta pendulas,

Et poma, quae carpas manu,

75

Fervensque mustum, quod cavo exceptum lacu

Pressos reponas in cados;

Quisquis per agros et vepreta viderit

Vrgere te semel feras

Atque impedire retibus densissimis

80

Viscoque deceptas aves,

Vere beatum, Marce Tulli, te putet,

His qui fruare commodis

Et ruri et ipsa in urbe, dum complecteris

Vitae latentis singulas

85

Laudes venusto persecutus carmine,

Quod in futurum dulcibus

Nymphis dicatum (si qua vatibus fides)

Non ulla delebit dies.