Sic consecrata, ut antea dicaveram,

Quam Erasme obisses, edo nostra carmina:

Tibi edo, sed nunc mortuo tristissimus

Es tanti apud nos tu, licet sis mortuus.

 

1. perillustri domino Erasmo Valvasono tunc viventi
dedicatoria ode prima

Musae perpetuum et dulce decus meae

O Erasme bonis orte parentibus,

Claro, et nobilibus stemmate: sunt, quibus

Est in consiliis, ut sua dedicent

5

Tali scripta, viro, qui titulo satis

Obscuro decoris praenitat face.

Ipsos nos sequimur, nec minus Aedium

Structores etenim hi marmoreas struunt

Portas, quae arte nova, insignibus asperis

10

Convertant oculos praetereuntium

In laudem Artificisque, et Domus inclitae.

Huic Valvas operi, si placet, aureas

Valvasone tui nominis applico.

Tu Regum propriam, tuque poeticam

15

Frondem fronte geris, tu populos regis.

Tu doctum organica voce canis melos

Quod si, quam moderor, grata tibi est fides,

Nil ultra cupis: grata erit omnibus.

 

2. de se erga Lucretiam ode secunda

Quo me coecus Amor suis

Transfixum iaculis eminus aureis

Quo me praecipitem vocat?

Non sic aerium mentis inops cito

5

Hoemum vel iuga candida,

Nimbosae Rhodopes Baccha quatit pede

Vt nunc concitus evehor

In vitae exitium: parce Deus, precor

Rursus parce, precor, Deus.

10

Pennas alma parens non homini dedit

Sedes porrigitur loco

Abrupto, nebulas dissita in arduas.

Quo via alitibus vagis,

Heu durum est aditus, Lux mea nobilis,

15

Hic sole occiduo creat

Ortum; quin etiam clara meridiem.

Quae si se proprius mihi

Sistat, det radios, seque simul volens,

O me tunc ter, et amplius

20

Foelicem: me alium tunc fatear Iovem.

 

3. in obitum Iacobi filii doctissimi atque probissimi
Marci Antonii Fiducii ode tertia

Audax ille, dolo qui petiit Polum

Et furtim rapuit particulam igneam

Luget nunc merito vertice Caucasi

Infelix sibi nascentia viscera.

5

Morbos aut varios, et mala febrium.

Mortales patimur nos scelere illius.

Luctum queis igitur non dolor excitet?

Vt natum accipient saxea pondera

Fiduci obtegere, heu, moribus optimis

10

Ornatum iuvenem, tam sibi conscium

Et recti, referens ut nitidum diem

Sol et praecipitans non videat parem.

Num vivet Genetrix, num Pater amplius

Tanta in moestitia? Vos placido in malis

15

Vestros respicitis lumine coelites,

Vt factum levius sit patientia;

Nil mortis dubiae certius est via,

Haec nescit lacrymis flecter impia.

 

4. de Diva Hieronyma Columna ode quarta

Certamus Pario non hic de marmore factam,

Aut Ephireo ex aere Columnam

Carmine sublimi, dulcique attollere cantu,

Eternae sacrareque Famae.

5

Illa Volumna modis attollitur ardua nostris,

Quae Tybrim suffulcit ad amnem,

Quicquid Iuno dedit, Pallas, Charitesque, Venusque

Et Veneris stirps alma, Cupido.

 

5. ad Acapitum sacerdotem ode quinta

Iam sat aurarum, pluviaeque nobis

Aedus fudit, satis et pavente

Accolas flumen nimium propinqua

Terruit unda.

5

En fluit Torrens alias negatis

Viribus. Cernis, rigidas ut Ornos

Erutas volvit, Tuliasque prono

Discutit ictu?

Heu deest Pinus puerum voluptas,

10

Heu nemus flexum, positum sagaci

Ancipe, accentum temere insecutis

Funera turdis.

Defluunt coelo nebulae madentes,

Nec tamen puri facies Olympi

15

Panditur terris. Tonat, et minatur

Ignibus aether.

Obstrepunt venti, quatiuntque tures:

Non vides ullam virides movere

Arborem crines. Decus omne sylvae

20

Abstulit auster.

Voce Sylvanum querula locutum est,

Rupe senserunt ovium magistri,

Ardua huc fugit, metuens reverti

Saecula Pyrrhae.

25

Eia age o Divis igitur Sacerdos

Grate, dulci, iram fide fac Deorum

Temperes. Tu hoc ni facies, nec alter

Gesserit ullus.

 

6. ad Leonardum Cargam, olim eius doctorem
ode sexta

O novem candor, decus et sororum,

Carga, queis lymphas solido retexit

Pegasus cornu feriens Parentis

Ossa vetustae,

5

In sinu quarum positus decenti,

Delphicus qualis pater ipse suevit

Guttur excalptis avidum frequenter

Proluis undis:

Quid prius laudum memorem tuarum?

10

Qua vel arguta resonem Camoena

Integram, puram, scelerisque vitam

Ingeniumque?

Hoc, latet quicquid Sophiae repostum,

Promis c doctis Heliconis antris:

15

Graecia, et discit, Latium tuoque

Pendet ab ore.

Hac per infameis scopulos iturus

Tutus evadas, per et Aesculosae

Dauniae Sylvas, tibi non timendus

20

Ianitor Orci.

 

7. gaudia nobis non esse perpetua,
et mortem nulla demum potissima ope vitari posse,
ode septima

Quem nam sic facilis perdere Mors viros

Heroen querulis non sine honoribus

Isto claudit in antro?

Qui sic flebiliter gemunt,

5

Spretis mundiciis? Pro superum fidem:

Mutantur Superi, si liceat loqui.

Tu nunc aurea sentis,

Tu nunc ferrea Numina.

Ah quantum miseri denique sunt, quibus

10

Intentata favent principio Noti,

Nigri flamina longo

Exemplo ut patet omnibus.

Ah, quencunque vocant Regna Proserpinae,

Illum non tabulae, non Paries sacer

15

Ostendit redivivum

Effugisse manus Deae.

 

8. ad Bacchum ode octava

Quem tu leni oculo vides

Cum primum ex utero matris init diem,

O Leneae pater,

Tyrhso deposito cum facie truci

5

Illum non litui et tubae,

Permixto aut sonitu bellua tympana,

Non fulgor iuvat agminum,

Non leves galeae pacem amat et sapit

Croessi condicionibus

10

Illum non moveam currere per freta,

Littus nec pede tangere

Externum; scopulus quin solidus manet

Auri fluctibus haud suae

Matris dilacerat viscera sarculo,

15

Solis agricolis labor

Dignus, centimanum progenie fera.

Numquam per iuga montium

Nec per planiciem conspicitur vages;

Vmbra sed recubans meri

20

Exercet Cyathos, hinc querimoniis,

Hinc curis, et aqua procul,

Quam peius refugit sanguine viperae.

Sed quis carminibus modus?

Plenum muneribus, Bacche pater, tuis.

25

Illum non tonitru Polus,

Quin nec terrificet fulmine Iuppiter.

 

9. ad Ioannem Baptistam Blanchum ode nona

Vates Pindaricum carmen Horatius,

Et quicquid resonat carmine Pindarus

Vnquam non morituro,

Miris laudibus evehat,

5

Flaccum Parthenius tollat ad ardua,

Quae tangit viridi sidera vertice

Qualis lucidus Atlas

Sublimis columen Poli.

Hunc laudent alii tuque simul dedit

10

Cui dono Aonii in verticibus aerii

Montis Clarus Apollo

Cigni, cum Cithara sonum.

Nos te, qui niveum es totus in alitem

Mutatus, tenui dicere carmine

15

Conamur, premit altus

Quos praeter solitum stupor.

 

10. ad Faustum Cargam ode decima

Te vocat Vrbs Patavi? Linquantur, Carga, Penates.

Hac iter ad superos

Nec te distineant nebulae Iunonis et imbres,

Queis madet usque solum;

5

Omine namque isto constat te vertice posse

Astra ferire brevi.

Formidas? Comitem me velles? Non tibi tali

(Crede) opus auxilio est:

Pallas et alma Venus, charitesque, novemque sorores

10

Sunt satis, atque super.

 

11. ad pueros et puellas ode decima prima

Nunc o cum senibus vos pueri Deum,

Vos purae iuvenes matribus additae

Imo corde Mariam,

Summa et voce precamini,

5

Vt sint auxilio Christiacis fugent

In noctes Erebi Tartareum canem.

Vnusquisque suprema

Christum solliciter prece

Tollent hi gelidum (quis dubitet?) metum aut

10

Rebus compositis, exitio aut rates

Sternentes Othomanas,

Quo ve illis libeat modo.

 

12. ad Selin Imperatorem Turcarum ode decima secunda

Quis te o Deorum, quis furor impulit

Foedus paternum rumpere proelio

Tentator audax? Quid Leonem

Immerito Venetum lacesti?

5

Coelesti alto consilio et potens,

Praestansque tanto robore, num fera

Sylvae videbatur? Putasti

Posse sua huc spoliare pelle!

Non is, qui virenti sub Nemees coma

10

Cervice fractus concidit, est Leo:

Qui distat illi, ceu iuvenco

Sanguineus placido Lycaon.

Quin si resurgat maximus Hercules,

Clavam timeret stringere dextera

15

In praepotentem: pertimendum

Vngue recurvo, et hyante rictu

Vides, ut hostis per mare, per solum,

Et per sonantem se rapit aera

Te te requirens, annuente

20

Consilio Iovis et Deorum?

Iam fulminantem dentibus excutit

Accensus ignem, iam pavido imminet

Arectus aliis iam suprema

Te ferus exagitat ruina.

 

13. esse bibendum ob Venetam Victoriam
ode decima tertia

Atquis vetustum promere Coecubum

Spernit diota? Nunc patere graves

Et hauriantur nunc bibacem

Teutona me faciat voluptas,

5

Donec madenti lumina comprimens

Morpheus suavem sensibus inferat

Oblivionem quid moraris?

Dulce merum puer huc ministra.

Hostis Deorum perpetuus Scythes,

10

Nosterque tinctum sanguine Thracio

Potavit aequor nos olenti

Vina decent saturata moscho.

 

14. ad Somnum ode decima quarta

O, qui me inani ludis imagine,

Fuscis tenebris et caput et latus

Vtrunque tectus, somne, nocteis

Mitte mala specie carentes,

5

Sic te supinus propter aquae canam

Rivum strepentis, dicere pervicax

Quantum olim Vlyxes, te favente,

Cum socio te potuisset uno.

Tydide sumpto in Threicios dedit

10

Pallentis Orci sedibus inferis.

Rheso, et perempto, castra raptis

Vectus equis ad amica cessit.

 

15. ad Album ode decima quinta

Terris propinquo cur mihi cereas

Natura pennas ingenii dedit?

Cur ne volveris non Diones

Ala vehit per amoena Coeli?

5

Nam qualis udae Iros Phrygiae in iugis

Venator errans (sic placuit Iovi

Flavente praesignis capillo)

Aethera transiliisse fertur:

Cygnus supremum te super aera

10

Ferrem canorus, quem peramant Dei

Lauro coronandum, rosique, o

Albe aliis melius canende.

Exempla terrent multivolum Icari.

Lauderis alto carmine ab optimis,

15

Quodcunque cantas atque dicis

Auspice Parthenii camoena.

 

16. in quandam cuius nomen siletur ode decima sexta

O matre turpi filia turpior,

Queis criminosis te lacerem modis

Digna Charibdi vorticosa,

Aut tremulis crepitare flammis?

5

Aes tam frequenti verbere non strepit

Lunae laboranti auxilium ferens,

Insana Bacchi non sacerdos

Sic geminat rigidos boatus:

Vt semper urgebo opprobriis feram,

10

Pontoque dictis asperioribus,

Ac ense torvi praeliantis,

Et Iove, cum sua tela mittit.

Natura ab omni parte tulit sagax

Foedum, quod istam turpet imaginem:

15

Mores Hiianae fraudolentos,

Niliaci lacrymasque nostri.

Me iusta bilis concitet asperum

Ad facta tandem: supplicium grave

Sis certa nostris perferendi

20

E manibus meritum paratur.

Fias licebit mitior omnibus,

Mutare laetis non volo, tristia,

Nec dicta vere destruantur

Crede animum mihi non amicum.

 

17. de Hominum vitiis et Deorum Gentilium ode decima septima

Iam nunc quid audax, quid fidibus parat

Aptare Clio? Quo nemore, aut specu,

Quo monte Musis dedicato

Sic mihi praemeditata venit?

5

Vos pulchra pictis gramina floribus,

Dumosa rupes, Lauriferum nemus,

Aves canorae sentientis,

Quae recinam comitata plectro.

Canto Deorum flagitia et virum

10

Auditis? Et di crimine non vacant,

Quamvis nitenti Nectar olim

(Fama tulit) biberint Olympo.

O prisca quos, quos suspicit, et colit

Aetas: suprema ad sydera quos vehit:

15

Quos stulta convexi imminentis

Esse putat, dominosque Terrae:

Non qualis altus sit memoro pater,

Saturnus arci quem Superum dedit

(Semper parentes sunt colendi),

20

Qui niveas sequitur puellas.

Binus calenti non satis Euhyo est

Ortus. Renasci nunc quoque, sed Iovis

Deberet ipso de cerebro;

Mens etenim furiata vexat

25

Rixis amicos, bella ciens mero,

Tradit protervis, duro et Acinaci.

Contundit illos et cruentat.

Talibus illecebris pacatur.

Descendit astris saepe Cupidinum

30

Lasciva sanctis Mater oloribus.

Mutatque complexus Deorum,

Aethereis satiata furtis.

Vulcane fracto nunc pede claudica,

Nunc disce, Pallas quid valeat ferox

35

Contra hos salaces qui pudorem

Virginibus rapere expetiscunt

Se nil moventem, pene datum neci

Vexit Phaselus per mare Lemnius

Longe Sicanos ad Cyclopas,

40

Exul ubi strepit officina

In non virili non sibi tradita

Cultu trahebat pollice vellera

Prognatus Alcmenae minacis

Non dominae metuebat ictus?

45

Vnum reponam de egregiis Deae

Factis Dianae, quae in Niobes genus

Cum fratre telis saeviente

Haud facinus rigidum patravit.

Hoc sola tantum saevitiae dedit

50

Exemplar Actaeon vagus invios

Saltus pererrans sorte prava

Pervenit ad laticam latentem.

Irata tunc, heu, Sylvipotens Dea,

Quod se abluentem viderit, illico

55

Cervum in fugacem vertit illum,

Vt canibus propriis voretur.

Tangenda, nunc sunt rustica Numina:

Nymphaeque, Faunique, ac Satyri truces,

Silvani et, o vos, vos, ferarum

60

Quisque vocet merito sodales.

Fratris miselli sanguine Romulus

Gaudet profusus Martigenam manum

Est oci amator Numa, mendax.

Annibalem metuo et Catonem.

65

Albus decentum flos iuvenum et decus

Coelo vel ipsi suaviter alto

Laudes meretur solus omnes,

Tam nimia integritate floret.

Sed institutum desero cur meum?

70

Cur laudo demum? Nunc cito corrigam,

Laudes amici sic recantans

Quae ultra modum, est moderanda virtus.

 

18. ad Raphaellem Cyllenium ode decima octava

Raphael virtute nitens parentis

Voce qui docta iuvenum audientum

Evehis mentes, viridi locasque in

Vertice Pindi.

5

Degener non es; genitore natus,

Quo magis nullum sophia refertum

Cernit Argois, Latiisve in oris

Pulcher Apollo.

Es tui magnum, decus, et tuorum,

10

Optimus cultae fidicen Italiae,

Aut canis Martis fera bella, sive

Dulcia furta.

Te meae semper resonet Camoene.

Vsque Cylleni meditabor, ut te

15

Laudibus tollam super astra, vates

Sim licet imus.

 

19. in funus Fausti Cargae ode decima nona

Descende Pindo tristia lugubri

Complexa ramo tempora, Pieri

Regina: nigrae nunc cupressi

Quippe decent, querulumque carmen.

5

Tecum sorores sint aliae novem,

Adsitis omnes et fleat invicem

Vestrum peremptum quaeque alumnum,

Qui ante diem cohibetur urna.

Num vera cerno? Num lacrymabilem

10

Me ludit error? Prospicio iuga

Montis relinqui tum iam hic Camoenae.

Calliope movet, ecce plectrum

Dum pulsat unco pectine barbiton,

Stant expetentes carmina dicere

15

Alterna Musae nec iocosos

Mente modos meditantur aegra.

Calliope

Cuncta, heu, scientis progenies sumus

Iovis, Deaeque hinc noscimus omnia.

Moeremus at nunc cuncta nosse

20

Plura loqui vetat ipse moereor.

Clio

Cervo fugaci vita volucrior

Fugit bonorum non ita palmulis

Instructa Pinus linteisque,

Remigio et Borea it secundo

25

Erato.

Eheu severae quanta protervitas

Innata morti: quos necat invidia

Faustum Camoenis sic amatum

Sustulit ah subitam rapinam.

Thalia

30

Tali ulla nusquam flore nitet plaga

Narcisus aeque haud conspicuus suis

Floret rubetis atque dumis,

Vt decori fuit ille Pindo.

Terphsicore

Ter functus octo, queis super additur

35

Vix unus, annis, moenia Brixiae

Linquit dolentis, nec penateis

Morte obita patrios revisit

Euterpe

Excussit arces montibus insitas

Ipsosque montes Terra tremens, gravi

40

Commota letho promerentis

Vivere perpetuo, haud perire.

Melpomene

Melo suavi gradia prossumus

Hoc ille quid non aethere turbido

Deproeliantes mulsit auras

45

Atque feras; nequitque mortem.

Polymnia

Perivit Orbi, non periit Polo.

Secum recessit vivida faustitas.

O Terra, quando te videbit

Sol properans hilarem quadrigis...

Vrania

50

Vivit supernis astra perambulans

Tollit supremum carminibus Iovem.

Praesente Fausto gaudet Aether,

Aethere quo fruitur beatus.