1. ad Barbatum Sulmonensem

Si michi seva pium servassent sidera regem,

Pars animi Barbate mei, non litera cordis

Nuntia per vastos tractus telluris et unde

Ambiguum tentaret iter; tua lumina presens

5

Aspicerem, vox viva tuas contingeret aures.

Mors vetat. Heu varii quos quondam largus honores

Contulit ille michi, vultus heu blanda sereni

Maiestas placideque decus pondusque senecte;

Heu prerepta michi frons augustissima celo

10

Reddita iam patrio; vox heu doctissima melle

Dulcior Hybleo, que prensa tenacibus hamis

Corda virum rapiebat humo, que laudibus amplis

Ingenium celebrare meum calamumque solebat,

Calcar agens animo validum! Non omnia terre

15

Obruta: vivit amor, vivit dolor; ora negatum

Regia conspicere, at flere et meminisse relictum est.

Hec duo letheis nunquam de pectore nostro

Eripiat Mors atra vadis; verum ordine vite

Proposito, excutimur: mundi pars una placebat,

20

Spargimur hac illac pelagoque abrumpimur alto

Alpibus ac mediis, quotiensque faventibus astris

Reddimur Ausonie, bustum tibi forte Maronis

Obtigit in partem, vatis, michi cessit origo,

Amnibus ac toto disiungimur Apennino.

25

Hinc mea vox mittenda tibi est, et credere curas

Cogimur archanas calamo; nec pauca silendi

Causa labor, sed plura metus, ne nostra profani

Abdita perspiciant oculi; vulgata videri

Non metuunt. Memor ergo precum, dilecte, tuarum,

30

Institui exiguam sparsi tibi mittere partem

Carminis, exacte percurrens otia vite.

Perlege: cognosces animum sine viribus alas

Ingenii explicuisse leves; nam, vera fatebor,

Implumem tepido preceps me gloria nido

35

Expulit, et celo iussit volitare remoto.

Penitet incepti; cursum revocare iuvente

Si liceat, mansisse domi, cum tempore nervos

Consolidasse velim. Late iam noscor et audax

Fama preit meritum laxisque effertur habenis.

40

Affectus animi varios bellumque sequacis

Perlegis invidie curasque revolvis inanes,

Quas humilis tenero stilus olim effudit in evo;

Perlegis et lacrimas et quod pharetratus acuta

Ille puer puero fecit michi cuspide vulnus.

45

Omnia paulatim consumit longior etas,

Vivendoque simul morimur rapimurque manendo.

Ipse michi collatus enim non ille videbor:

Frons alia est moresque alii, nova mentis imago,

Voxque aliud mutata sonat, nec pestibus isdem

50

Vrgeor; erubuit livor cessitque labori.

Cessit an incaluit longisque recruduit annis

Laude tumens aucta, et mecum et cum tempore crevit?

In dubio est; certe hunc didici contemnere ab alto,

Iamque equidem vel nulla lues vel spreta quietem

55

Dat calamo atque animo, iamque observatio vite

Multa dedit lugere nichil, ferre omnia; iamque

Paulatim lacrimas rerum experientia tersit.

Iam quod non potuit ratio, natura diesque

Longa potest; vicere due cui cesserat una.

60

Tempus edax minuit quem Mors exstinxit amorem,

Flamma furens annis, tumulo cessere faville.

Nunc breve marmor habet longos quibus arsimus ignes,

Pectore nunc gelido calidos miseramur amantes,

Iamque arsisse pudet. Veteres tranquilla tumultus

65

Mens horret, relegensque alium putat ista locutum.

Sed iam nequicquam latebras circumspicit: ardens

Turba premit comitum, quos par insania iactat,

Dulce quibus conferre suis aliena; nec illos

Submovisse sat est; acies nam maior apertam

70

Protrahit in lucem. Durum, sed et ipse per urbes

Iam populo plaudente legor, nec Musa regressum

Secreti iam callis habet, vetitumque latere est.

Prodeat impexis ad te festina capillis

Ac fluxo discincta sinu, veniamque precetur,

75

Non laudem. Veniet tempus dum forte superbis

Passibus atque alio redeat spectanda paratu.

Nunc tibi qualis erat sub prima etate, priusquam

Figeret in thalamo speculum, vultumque comasque

Inciperet cohibere vagas, occurrit, amice,

80

Cui semper - rex quantus Amor! - non seria tantum

Sed nuge placuere mee. Tu consule, queso,

Parva licet, magni; nam dum, maiora paramus

Hunc tibi devoveo studii iuvenilis honorem.

 

3. ad Eneam senensem

Per iuga Parnasi scandentem summa videbis

Eneam, missamque feres sibi iussa salutem;

Post gravidum gemitu narrabis, epystola, carmen,

Nam dabit is facilem nostris sermonibus aurem.

5

Heu michi, quam longe traxerunt stamina vite

Insignes feritate dee! quod flebile sidus,

Vt mala conspicerem, vivaces protulit annos!

Quo lacrimas de fonte traham? Suspiria dignis

Nectere quis valeat numeris patrieque ruentis

10

Infandum excidium meritis equasse querelis?

O utinam michi cunta forent resonantia membra

Vocibus humanis aut ferrea lingua, dolores

Vt mundus sentire meos ac tristia posset

Murmura! Verum animam vox deserit ipsa, nec unde

15

Incipiam novi, fateor. Pro fata! pudendis

Angimur imperiis patimurque in viscera passim

Nostra triumphatos fractosque accingier enses.

Ah, pudeat mundi dominam, Fortuna, maligni

Servitii damnare iugo manibusque, revinctas

20

Quas totiens post terga dedit, tentare potentem

Ausoniam, ducibus penis flendamque severo

Hanibali, siccisque oculis quam nulla videret

Barbaries Gallis subiectam ferre tributum!

Quorum, siqua fides, tumuerunt sepe cruore

25

Flumina, cerulee rubuerunt sepe puelle,

Fervidus infestam dum frangit Iulius iram

Et fera dum validis rabies contunditur armis.

Nec satis est Nimphas Faunosque agrestia priscis

Numina, quia etiam facimus quoque Nerea testem;

30

Namque, pererrate ut ventum est ad limina terre,

Ingredimur pelagus, patrioque in gurgite magnus

Horruit Occeanus Romani verbera remi,

Atque sepulcra dedit fulvis miseranda Britannis.

Quid referam hostili positas in litore turres

35

Oppidaque et victis minitantes civibus urbes,

Italice virtutis opus monumentaque nostri

Cesaris eternum imperii testantia nomen?

Torquatum transire libet, ne sanguinis ista

Sit laus et partem cedat victoria fame

40

Maiorum cineri; iuvat hinc tacuisse Camillum

Et quem nigra virum volucris contexerat, et te,

Tertia qui revehis spoliato ex hoste trophea

Suffigiens ad templa Iovis, Marcelle, silebo.

Rusticus Arpini Marius, qui vomere collem

45

Scindere et inculto tellurem vertere rastro

Doctus erat, sevum ut tetigit manus aspera ferrum,

Quas strages! notum ut faceret nempe itala bello

Rusticitas quantum externa prestantior omni

Nobilitate foret. Sed nunc, heu, cunta retrorsum

50

Ire parant, pulcrum veluti surgentibus Austris

Eripiat nox ceca diem, nec cognita nautis

Vrsa nec astrigeri splendescant lumina celi.

O pudor, o plus quam pudor! En hoc tempore surgit

In dominum servus, patroni in colla cruentus

55

Libertus; vulgare odium, post verbera semper

Acrior ardescit famulus. Quis carcere lapsum

Custodem rectis cernentem vidit ocellis?

Taurus ab inviso furtim distractus aratro

Optat aratorem torvus, dum cornibus ornos

60

Verberat et magnis complet mugitibus auras.

Ante petet lybicas Sirtes densissimus Atlas

Caucaseumque caput fluctus perfundet Hiberus;

Ante aquilam blande vincent feritate columbe

Et cornix pluma niveos transcendet olores,

65

Quam, dum serviles meditatur sepe cathenas,

Flagraque dum subeunt mentem virgasque tremiscit,

Furcifer in frontem, metuat nisi tristis, erilem

Liventesque umeros laxataque brachia vinclis

Non moveat, seu iusta trucem reverentia tangat.

70

Et nocet interdum, felicia tempora postquam

Cessarunt, rebus nimis affluxisse secundis;

Namque, abeat fortuna licet, mansura superstes

Invidia exercet lapsos fragmentaque fati

Atterit, exausti repetens tormenta favoris.

75

Nos quoque sentimus veteris dispendia palme:

Vndique consurgunt populi penamque reposcunt,

Et nisi sors obstet celsoque serenus Olimpo

Iupiter aspiciat, peragent. Cur gentibus esse

Ludibrium domitis miseri properamus et orbis

80

Fabula? Felicem populum, quam libera dudum

Et victrix condebat humus! Nos vilia busta

Barbaricis pedibus iamiam calcanda superbis

Exspectant. Olim regnorum iniusta cupido

Vrbibus Hesperie, civilia bella nefasque

85

Quorsum abiit? quenam quassis concordia rebus?

Omnia disparibus rumpuntur federa votis

Et vite turbata quies. Vesana magistros

Sic quondam invadit rabies, cum fessa procellis

Volvitur infelix abies, dumque alter in eurum

90

Nititur, in zephyros alter, neglecta tremendos

Incidit in scopulos. Nobis nunc ista Caribdis

Imminet, hos scopulos metuo; discordia nostra

Hostibus hoc animi tribuit; tutela periclis

Linquitur in mediis rimisque admittimus undam;

95

Adversis ferimur ventis; iam naufraga puppis

Huc illuc preceps agitur, nec dextera tantum

Levaque concutitur, penetrat sed prorsus in alvum

Iam nimium vicina lues mediumque molesta

Corripuit corpus Latii fibrasque per omnes

100

Ibit, pestifero mox infectura veneno

Thirrenum Superumque fretum, solemque serenum

Mox tenebris clausura novis. Sublimis ab Alpe

Ille minax animo iam premetitur avaro

Ditia rura procul, qua se pulcherrima rerum

105

Porrigit Hesperia omnipotens. Circumspicit urbes

Instar regnorum, quarum vix nomina quisquam

Scire queat, castella manu tot structa magistra,

Sidera quot celo pelagoque feruntur arene.

Marmoris hunc varii congesta palatia tangunt

110

Meniaque in nubes solidis subvecta columnis;

Obstupet omnigenum venis fulgere metallum

Aspiciens portusque maris per utrunque cavatos

Anfractum, Cererem campis et rupe Lieum.

Pendentem aeria, gravidis sub vitibus ulmos

115

Inflexa cervice premi. Videt ille boumque

Cornipedumque greges pratis errare, volantum.

Etheris et placidi spatium montanaque tempe,

Atque lacus stagnantis aque fontesque salubres

Invalidis, nitidos et opacis vallibus amnes.

120

Dulcia poma legens, divine frondis odorem

Omnibus in lucis miratur nescius; alma

Sed nichil in patria magis admirabile cernit

Quam studium moresque hominum habitataque multo

Corda Deo, ignavos egre passura tyrannos.

125

Hec facies rerumque decor dulcedine captum

Impellunt glomerantque avido sub pectore flammam

Incenduntque sitim. Nichil illum sacra videndi

Corpora, nil patrum tumulos, nil sanguine tincta

Innocuo loca movit amor; terrena supernis

130

Sceptra etenim potiora putans, extendere fines

Tegmine sub pacis rapidus lupus inchoat. Alte

Crescere ab exiguis radicibus orta cupressus

Perniciesque solet. Non hic, michi crede, quiescet:

Longius aspirat funesta iniuria, que nunc

135

Invasit vere deserte menia Luce.

Quid loquor, ah demens? Forsan patet una salutis

Hec via, que mores referat iam sera vetustos;

Certe animo spes una sedet: fors impia bella

Cessabunt, subitum pigeat dum cernere regem.

140

Num gladios ac pila tenet, quis terruit orbem,

Itala posteritas, exemplis dives avorum?

Non tulit imbellis numerosum Grecia Xerxem

Aut Darium; Thamiris Persarum colla secare

Imperiosa ducis nati non funere fracta

145

Substitit aut sexu, facinus pregressa virile.

Nos ubi, quo virtus? seu quo mavortius ardor?

Quis vetet aut armare manus, aut volvere campis

Quadrupedes? celo quis tela, quis equore classes?

Qui, velut oblitus generis, solumque beatum

150

Et regem et dominum toto se iactat in orbe,

Mille illic reges (virtus dyadema perenne

Fert equidem) iuveniet discetque haud falsa locutum

Cineam forti, quamvis male credita, Pyrro.

Cautius ut fuerat silvis captare fugaces

155

More patrum cervos belloque lacessere dammas,

Quam pede vulnificos excire ac dente leones!

Nam si longevo disponit retia somno

Sopitosque parat circumdare, fallitur; et nos

Pervigiles fecit solitam ve aliquando removit

160

Segnitiem vulnusque recens sensusque doloris.

Erratum satis est; veniet modo letius evum,

Vt cogar lentis tum demum ignoscere Parcis

Visurusque iterum romanos ire triumphos

Trans Rhenum et latio possessas milite ripas,

165

Sequana quas stringit, quas abluit unda Garumne,

Exposcam tremule longissima fila senecte.

Sed metus interea stimulat, qui semper amori

Est comes; atque procul Rodani semotus ad arva

Palleo longinque prospectans fata parentis;

170

Haud aliter quam si caram stans litore matrem

Aspiciam mediis iactatam mestus in undis.

Spes igitur mixtusque pavor quia tristia letis

Alternant, mixtis claudatur litera verbis:

Incertum est leter, doleam, sperem metuam ve,

175

Tam varia excruciant trepidum presagia pectus.

Iamque vale; et siquid monstrant tibi fata, resolve,

Solamen dubio gratum laturus amico.

 

4. ad Dyonisium de Burgo Sancti Sepulcri

Si nichil aut gelidi facies nitidissima fontis

Aut nemorum convexa cavis archana latebris

At placidis bene nota feris Dryadumque cathervis

Et Faunis accepta domus, nichil ista poetis

5

Oportuna sacris sub apricis rupibus antra

Permulcent animum; nec clementissimus aer

Allicit ac montis preruptus in ethera vertex

Liberiore situ liquidas extentus ad auras;

Collibus aut Bromius frondens, aut silva Minerve

10

Gratior aut Veneri; nec utranque tegentia ripam

Herculeis umbrosa comis distinctaque subter

Floribus innumeris et dulce virentibus herbis

Prata trahunt oculos; aut hic qui separat arva

Atque soporifero Clausam qui murmure Vallem

15

Implet inexhausto descendens alveus amne,

Et videt hinc illinc Nimpharum mille choreas

Musarumque audit totidem per litora cantus

Nil movet, aut turtur morientem raucus amicam

Dum gemit, has caram inferias quasi mittat ad umbram;

20

Aut fatum Philomela ferum linguamque revulsam

Ereptamque pudicitiam Tereumque superbum

Dum canit atque alta frondosa pendet ab ulmo

Ingeminans lacrimosa piam dulcem ve querelam,

Et noctes agit insomnes refugitque quietem;

25

Aut que sub lucem volitans rabiemque mariti

Et facinus miseranda suum casumque sororis

Funus et immeritum nati simul omnia plangit,

Maternum memori pectus maculata cruore,

Et medias operosa domos atque atria semper

30

Circumit accelerans velut hostem cernat hirundo;

Si nichil ista movent, nec te Narcissus hianti

Plurimus; ore puer, faciem qui fonte decoram

Miratur speculoque amens incumbit aquoso,

Nec iuvat Acteon per devia confraga silve

35

Cornibus arrectis fugiens sociosque canesque;

Nec que purpureum patris secuisse capillum

Dicitur, assurgens tremulo sub nubila cantu,

Vt procul ultorem speculetur ab ethere Nisum;

Nec raptam Hesperiem memorans qui litore ab alto

40

Mergitur assidue mortemque optare videtur;

Nec Iovis ethereus scopulis stans armiger istis

Annua venturis reparansque cubilia natis;

Preterea si noster amor pietasque rogando

Non potuere patris rigidum flexisse parumper

45

Propositum fixamque adeo convellere mentem

Otia romanis opibus quod nostra relictis

Aspiceres, paucis quod limina fida diebus

Ingressu dignata boni pedibusque magistri

Cernere solivagum velles miseratus amicum,

50

Tot nostre periere preces; en ultima tandem

Iniectura manus hec duro vincula cordi

Afferet ac valido cuntantem huc pertrahet unco.

Populus est ingens vitreo contermina fonti,

Que simul et fluvium et ripas et proxima campi

55

Iugera ramorum densa testudine opacat.

Hic olim multaque loci dulcedine captum

Et rerum novitate oculos animumque movente

Aggere florigero magnum posuisse Robertum

Membra diu lassata ferunt curisque gravatum

60

Pectus et exigui laudasse silentia ruris.

Tum consors regina tori, cui nulla dearum,

Seu forme certamen erit seu sanguinis almi,

Auferet emeritam iusto sub iudice palmam,

Coniuge quin etiam spoliata Clementia magno

65

Tunc aderat procerumque chorus magnumque virorum

Agmen et egregiis acies conferta puellis.

Dumque alii per prata vagis levibusque recursant

Passibus et ludos ineunt manibus ve recentes,

Contrectare iuvat latices comitumque per ora

70

Spargere, pars densos properant invisere saltus

Et canibus turbare feras, pars piscibus hamos

Implicat aut longo distendit retia iactu,

Pars bibit et leni propellit tedia Bacho,

Ast aliis placitum nunc sternere fessa per herbam

75

Corpora, nunc oculos tenui componere somno;

Solus, agens curas alias sub mente profunda

Rex erat et frontem defixaque lumina terre

Servabat, sive ille rei iam volvere causas

Ceperat et secum tacitus quo sidere tantus

80

Surgeret, unde iterum subsisteret impetus amnis

Vestigabat et immense telluris in alvum,

Ingenio monstrante aditum, penetrabat anhelus

Noscendique avidus, seu tunc altissima verba

Fortune dabat ille sue: "Quid dulcia falso

85

Suggeris et facili blandiris, perfida, vultu?

Mortalem memini fore me, licet omnis ad unum

Deferat unanimi mundus dyadema favore.

Et tibi rara fides maneat, quantumque Metello

Sis nobis bene fida diu, tamen omnia mors hec

90

Auferet atque uno franget tua dona sub ictu.

Flumina nulla quidem cursu leviore fluunt quam

Tempus abit vite. Superant tamen illa per evum

De scatebris renovata suis; nos vita relinquens

Quo fugit? unde unquam posthac reditura fuisset,

95

Ni Domitor mortis, qui quondam Tartara victor

Ingressus rediit clauso sua membra sepulcro

Vi repetens secumque trahens felicia patrum

Agmina et exhaustas longis cruciatibus umbras

Abstulit ad superos, minuisset corde pavorem

100

Spemque resurgendi post funera nostra dedisset".

Hec sapiens rex cunta animo fortasse movebat;

Vel, memor indigne fraudis, Scyllam atque Caribdim,

Litore qua calabro siculas disterminat oras

Pontus et horrisona refluens intersecat unda,

105

Magnanimus parvo pingebat flumine, dignum

Supplicium eolio minitans ac triste tyranno.

Denique, quicquid erat, nichil id nisi grande putandum est

Et super humanum ingenium, quod tantus agit vir;

Cuius adhuc memores viridi vestigia ripa

110

Ruricole ostentant et agrestum vulgus adorat.

Si potes ergo, mane. Sed non potes? o michi luce

Carior atque ideo multum, pater optime, frustra

Exoptate, veni, non me sed amena verendi

Nondum fracta annis spectare sedilia regis,

115

Que digito monstrabit ovans gens illa nepotum

Et mundus, michi crede, alio celebrabit honore,

Postquam pulsa retro presens hec cesserit etas.

 

6. ad Iacobum de Columna

Quid agam, que vita michi rerumque mearum

Qui status est, audire petis. Nec vera silebo,

Nec tibi ficta loquar, michi nam loquor. Absit inanis

Gloria; nil cupio, contenta est vita paratis.

5

Hoc primum placitis mecum concordat egestas

Aurea federibus, non sordida nec gravis hospes.

Si libet, exigui fines michi servet agelli

Angustamque domum et dulces Fortuna libellos;

Cetera secum habeat vel, si libet, omnia nullo

10

Auferat hinc strepitu; sua sunt. Non rura requiro

Divitiasque patris, pondus grave celsa petenti

Vinclaque dura animi et cuntorum alimenta malorum;

Cirreas non tangat opes nec nostra lacessat

Otia, sollicito non ambitiosa paratu.

15

Nil usquam invideo, nullum ferventius odi,

Nullum despicio nisi me, licet hactenus idem

Despicerem cuntos et me super astra levarem.

Sic res humane volvuntur. Plurima quid sim

Iam documenta habeo, nisi me mea somnia fallunt;

20

Nam michi quid confert Musarum in fonte parumper

Lenivisse sitim, si me sitis altera maior

Vrit et eternum subter precordia sevit?

Quid ve Helicone iuvat recubantem sepe profundo

Eminus insanos vulgi risisse labores,

25

Si labor alter habet, cui merces nulla quies ve?

Quid facies preclara iuvat, si turbida mens est?

Multa quidem meritasque Deo pro munere laudes

Pendere non nostre, fateor, fiducia lingue est.

Sunt que felicem facerent, nisi forte maligna

30

Roderet infaustum pectus sua cura perennis.

Iamque genas spectare tuas pietate madentes

Hinc videor, longo bene si michi cognitus usu es.

Sed quia more patris nostra omnia nosse volebas,

Vrget amor calamum, nec fas, obstare iubenti;

35

Eloquar, et tu consilio fortasse iuvabis,

Et michi dulce gravi mentem exonerare querela.

Est michi post animi mulier clarissima tergum

Et virtute suis et sanguine nota vetusto,

Carminibusque ornata meis auditaque longe.

40

Sed redit in frontem et variis terroribus implet

Insultans, nec adhuc solio, cessura videtur.

Artibus hec nullis, sed simplicitate placendi

Ceperat olim animum et rare dulcedine forme.

Iam duo lustra gravem fessa cervice cathenam

45

Pertuleram, indignans tantum in mea colla tot annis

Femineo licuisse iugo; iam tabe latenti

Confectus, iamque alter eram; iam fomite molli

Ignis ad extremas penetraverat usque medullas,

Optabamque mori vixque arida membra ferebam,

50

Libertatis amor miseri dum pectus amantis

Cepit et aversas cordi suffigere curas.

Erigor, et multa iuga vi convellere nitor.

Durum opus eventu dominam pepulisse decenni

Hospitio et fractis hostem tentasse potentem

55

Viribus; aggredior tamen, et Deus ipse labori

Affuit et collum veteri dissolvere nodo

Prebuit, ac tanto victorem evadere bello,

Inicit illa manum profugo dum saucia servo

Incursatque dolens, oculos dum dulce micantes

60

Instruit et facibus tectis et cuspide blanda.

Heu quotiens cepto dubium procumbere calle

Compulit! Ergo iterum, quid agam? quibus artibus illi

Occurram? Vincla illa iterum asperiora parabat.

Diffugio, totoque vagus circumferor orbe

65

Hadriacas tuscasque ausus sulcare procellas

Ereptumque iugo caput hoc committere cimbe

Non veritus tremule; quid enim properata noceret

Mors michi suppliciis victo vitamque peroso?

Vertor ad occasus, et Pireneus ab alto

70

Vidit in aprico latitantem gramine vertex;

Vidit et Occeanus, qua sol defessus eundo

Abluit hesperio fumantes gurgite currus,

Quaque meduseo duratum lumine montem

Prospiciens longam celsis de rupibus umbram

75

Proicit et Mauros festina nocte recondit.

Hinc, Arcton Boreamque petens et dissona lingue

Murmura, solus eo dubias qua turbida terras

Estibus ambiguis pelagi terit unda Britanni,

Quaque solum glaciale iacens non sentit amici

80

Vomeris obsequium Bromiumque a collibus arcet

Et Cererem, sterili vix hospita terra myrice.

Quid michi restabat nisi solis adusta sequentem

Serpentum subiisse domos, immania. rura,

Et procul Ethiopes medio vidisse sub axe

85

Nigra per ardentem nudantes terga Leonem,

Aut ignoratum per tot iam secula Nili

Quesitum ve caput quonam telluris opace

Abdiderit natura sinu? Lentescere fluctus

Absentis cepere animi, dolor, ira metusque;

90

Humida tranquillus mox lumina claudere somnus

Rarus, et insolita risus splendescere fronte;

Iam minor occursu minus imperiosa relicte

Sensibus in nostris obversabatur imago.

Heu, heu, quid referam? sed cogis. Acerba videbar

95

Vulnera et insani stimulos iam. tutus amoris

Temnere; fallebat leviter superaucta cicatrix

Et requies insueta mali. Tentoria velo

Ac certam ad mortem redeo; sic fata premebant

Impia, sic animum, sic me meus error agebat.

100

Vix bene constiteram dilecte finibus urbis,

Dum subiit vacuum curarum sarcina pectus

Illa prior, rediere trucis contagia morbi.

Quid loquar? unde miser lacrimas narrare secundas

Incipiam? quis credet enim? qua carminis arte

105

Expediam quotiens precibus deposcere mortem

Me dolor impulerit, quotiens graviora parare,

Quos michi libertas iterum querenda labores

Attulerit? Subsistam igitur; verum ultima tandem

Postquam cervici ceciderunt vincula nostre,

110

Omnis ad arma fuge spes est michi versa; nec unquam

Navita nocturnum, scopulum sic horruit, ut nunc

Illius et vultus et verba moventia mentem

Et caput auricomum niveique monilia colli

Atque agiles humeros oculosque in morte placentes

115

Horreo. Nunquid ego admittam quo tertia demum

Irato facienda deo sint irrita vota,

Dimidium ut sacro suspendam limine remum

Seu tunice fragmenta ude, tum cerea nostri

Corporis effigies trabibus subsidat eburnis

120

Supplicis in morem acclinis? Comitantibus ergo

His animum curis, dum singula mente revolvo,

Hoc procul aspexi secreto in litore saxum,

Naufragiis tutumque meis aptumque putavi.

Huc modo vela dedi; nunc montibus abditus istis,

125

Flens mecum enumero transacti temporis annos.

Insequitur tamen illa iterum et, sua iura retentans,

Nunc vigilantis adest oculis, nunc fronte minaci

Instabilem vario ludit terrore soporem.

Sepe etiam, mirum dictu, ter limine clauso

130

Irrumpit thalamos media sub nocte, reposcens

Mancipium secura suum; michi membra gelari

Et circumfusus; subito concurrere sanguis

Omnibus ex venis tutandam cordis ad arcem.

Nec dubium, si quis radiantem forte lucernam

135

Ingerat, horrendus quin pallor in ore iacentis

Emineat multumque anime nova signa paventis.

Expergiscor agens lacrimarum territus imbrem

Excutiorque toro, necdum Tithonia sensim

Candida lucifero coniunx prospectet ab axe

140

Operiens, suspecta domus penetralia linquo

Et montem silvasque peto, circumque retroque

Collustrans oculis, si que turbare quietum.

Venerat incumbens eadem prevertat euntem.

Invenient vix verba fidem: sic salvus ab istis

145

Eruar insidiis ut sepe per avia silve,

Dum solus reor esse magis, virgulta tremendam

Ipsa representant faciem truncusque reposte

Ilicis et liquido visa est emergere fonte,

Obviaque effulsit sub nubibus aut per inane

150

Aeris aut duro spirans erumpere saxo

Credita suspensum tenuit formidine gressum.

Hos michi nectit Amor laqueos; spes nulla superstes,

Ni Deus omnipotens tanto me turbine fessum

Eripiat manibusque suis de faucibus hostis

155

Avulsum hac saltem tutum velit esse latebra.

Hactenus hec; sed plura cupis. Nunc cetera vite

Accipe cuntorum breviter distincta dierum.

Est michi cena levis, cui condimenta famesque

Et labor et longi prestant ieiunia solis.

160

Villicus est servus, michi sum comes ipse canisque,

Fidum animal; reliquos locus hic exterruit omnes,

Vnde cupidineis telis armata voluptas

Exsulat atque frequens opulentas incolit urbes.

Hic mecum exsilio reduces statione reposta

165

Pyerides habitant; rarus superadvenit hospes

Nec nisi rara vocent noti miracula fontis.

Vix mora nostra quidem, licet annua, bis ve semel ve

Congregat optatos Clausa sub Valle sodales.

Sic pietas est victa locis; at crebra revisit

170

Litera; me longa solum sub nocte loquuntur

Ante ignem, gelidas me solum estate per umbras;

Sermo diurnus eis, idem sum fabula pernox.

Nil coram conferre datum; dumeta nivesque

Exhorrent nostrasque dapes, iamque urbe magistra

175

Mollitiem didicere pati. Me dura professum

Destituere pii comites servique fideles;

Et si quos attraxit amor, ceu carcere vinctum

Solantur, fugiuntque citi. Mirantur agrestes

Spernere delitias ausum, quam pectore metam

180

Supremi statuere boni, nec gaudia norunt

Nostra voluptatemque aliam comitesque latentes,

Quos michi de cuntis simul omnia secula terris

Transmittunt, lingua, ingenio belloque togaque

Illustres; nec difficiles, quibus angulus unus

185

Edibus in modicis satis est, qui nulla recusent

Imperia assidueque adsint et tedia nunquam

Vlla ferant, abeant iussi redeantque vocati.

Nunc hos, nunc illos percontor; multa vicissim

Respondent, et multa canunt et multa loquuntur.

190

Nature secreta alii, pars optima vite

Consilia et mortis, pars inclita gesta priorum,

Pars sua, preteritos renovant sermonibus actus.

Sunt qui festivis pellant fastidia verbis,

Quique iocis risum revehant, sunt omnia ferre

195

Qui doceant, optare nichil, cognoscere se se;

Sunt pacis, sunt militie, sunt arva colendi

Artifices strepitusque fori pelagique viarum;

Deiectum adversis relevant tumidumque secundis

Compescunt rerumque iubent advertere finem,

200

Veloces meminisse dies vitamque fugacem.

Proque tot obsequiis pretium leve: limen apertum

Convictumque petunt, quibus hostis rara per orbem

Hospitia et segnes fortuna reliquit amicos.

Vix usquam admissi trepidant atque atria ducunt

205

Quaslibet interea latebras, dum frigida cedant

Nubila, Pyeria studiorum estate reversa.

Non lapides calcemque tegant aulea necesse est

Serica seu calido fument nidore popine;

Non cava multifido, famulum tonet aula fragore,

210

Splendida dum crebris celerant convivia mensis.

Sobria turba coit proprio contenta, suasque

Que mecum partitur opes fessum ve cubili

Solatur roseo et mensa dignatur egenum

Atque cibis reficit sacris et nectare dulci.

215

Nec solum comes esse domi, sed prompta per omnes

Ira simul saltus ac prata domestica Nimphis

Et vulgus querulum atque urbes odisse sonoras.

Sepe dies totos agimus per devia soli,

Inque manu calamus dextra est at charta sinistram

220

Occupat, et varie complent precordia cure.

Imus, et ah quotiens ignari in lustra ferarum

Incidimus, quotiens animum dimovit ab alta

Cura avis exigua et post se importuna retorsit!

Tum gravis est, si quis medio se callis opaci

225

Offerat, aut si quis submissa voce salutet,

Intentumque aliis maioraque multa parantem.

Et iuvat ingentis haurire silentia silve,

Murmur et omne nocet, nisi dum vel rivus arene

Lucidus insultat, vel dum levis aura papirum

230

Verberat et faciles dant carmina pulsa susurros.

Saepe moram increpuit serumque in tecta reverti

Longior admonuit proprii nos corporis umbra

Interdumque referre pedem nos ipsa coegit,

Monstravitque viam et vepres signavit acutos

235

Hesperus aut oriens, Phebo pereunte, Diana.

Sic sumus, hoc agimus, gravior si cura quiescat,

Felices letoque nimis sub sidere nati.

 

7. ad seipsum

Heu michi, quid patior? quo me violenta retorquent

Fata retro? Video pereuntis tempora mundi

Precipiti transire fuga, morientia circum

Agmina conspicio iuvenumque senumque, nec usquam

5

Tuta patet statio; non toto portus in orbe

Panditur, optate non spes patet ulla salutis.

Funera crebra quidem, quocunque paventia flecto

Lumina, conturbant aciem; perplexa feretris

Templa gemunt passimque simul sine honore cadaver

10

Nobile plebeiumque iacet. Subit ultima vite

Hora animum, casusque mei meminisse coactus

Heu caros abiisse greges et amica retracto

Colloquia et dulces subito vanescere vultus

Telluremque sacram assiduis iam desse sepulcris.

15

Hoc gemit Italie populus tot mortibus impar,

Hoc exhausta viris defectaque Gallia plorat,

Hoc alie quocunque iacent sub sidere gentes,

Sive est ira Dei, quod crimina nostra mereri

Certe ego crediderim, seu sola iniuria celi,

20

Natura variante vices. Hic pestifer annus

Humano generi incubuit flendumque minatur

Excidium mortique favet densissimus aer.

Sevus ab infecto prospectat Iupiter axe;

Inde pluit morbos et tristia funera terris,

25

Staminaque immites properant abrumpere Parce

Omnia, si possint, pariter, vereorque superne

Quod cupiunt ne posse datum, tot pallida vulgi

Ora videns miseri, tot Tartara nigra petentes.

Hec meditans, fateor, trepido mortisque propinque

30

Auguror insidias; ubi nam caput abdere possim

Nec mare, nec tellus, nec opacis saxa cavernis

Ostendunt profugo, quoniam mors omnia vincit

Inque parum tutas venit impetuosa latebras.

Sic, velut in dubiis deprensus nauta procellis,

35

Cum ferus ante oculos socias absorbuit alnos

Neptunus, fragilem qui utero crepuisse carinam

Sentit et illisos scopulis confligere remos

Ac procul horribiles clavum videt ire per undas,

Hereo consilii incertus certusque pericli;

40

Nec secus, annosas ubi seva incendia furtim

Corripuere trabes tabulataque pinguia lambit

Flamma vorax, surgit subito exanimata tumultu

Turba domus, pater ante alios ad culmina tecti

Evolat adspiciens circum natumque trementem

45

Complexus primum ancipiti subducere pesti

Cogitat obiectosque oneratus abire per ignes.

Sepe ego premetuens animamque amplexus inertem

Cogito siqua via est medios auferre per estus

Corporeasque unda lacrimarum exstinguere flammas;

50

Sed retinet mundus, trahit impetuosa voluptas

Funestisque ligat nodis violentior usus.

Ecce ubi sum; gelida sic me formidine dense

Texerunt tenebre; nam qui meminisse putat se

Mortis et impavido spectasse novissima vultu,

55

Fallitur aut furit aut multum sibi conscius audet.

Sepius ambiguam gravis indignatio mentem

Digna subit iustusque dolor mecum intus et extra

Colluctans; clara vincor ratione, sed illam

Impetus exsuperat ceptoque resistit honesto.

60

Sic teneor, multumque fleo, meque ipse frequenter

Percontor: "Quid, vane, paras, quo pergere tendis,

Ah miser, aut quonam tantis anfranctibus ire

Posse putas? Moriere quidem; semper ne quietis

Spe labor iste iuvat? Sterili quid semen arene

65

Committis? quid litus aras? Spes blanda sequentem

Ludit et in girum volvit. Iam tempora retro

Candidiora vides, iam sensim tempora cani

Invadunt; quid lentus agis, puer inscie? semper

Crastina pertractans animo presentia perdes,

70

Semper ab incerta pendebis sorte futuri,

Teque tuumque bonum fugiens aliena sequeris.

Siste, age, siste fugam; cur non inniteris isti

Quam datur adspexisse diem? nam postera forsan

Non tibi clara venit. Facili nigrescere casu,

75

Si nescis, mors cunta facit; solet illa venire

Improvisa equidem. Cur non modo, siqua tibi stat

Cura tui, quodcunque animus per secula differt

Aggrederis? Longos fortassis cautus in annos

Consilia extendis? Post bustum magna paramus,

80

O ceci! Potes etatis rapidissima nostre

Curricula expertus spes hinc intexere longas

Ventureque aliquid prorsus confidere luci?

Tune faciam cum pulvis ero, cum membra cruentus

Vultur et obsceni laniabunt viscera vermes?

85

Nunc potius, nunc tempus erat, dum membra movere

Dumque animum frenare potes, quando optima rerum

Libertas et vita manet cessura repente.

Nonne vides volucri labentia secula cursu?

Impellunt momenta levem successibus horam;

90

Illa diem noctemque fugat; fugientibus illis

Luna pererrato tenuata revertitur orbe;

Illa rapit soles et magnos conficit annos;

Hi senium mortemque ferunt. Sic omnia miscens

Tempus et instabili transcurrit vita meatu.

95

Nec reditura ruit; non propellentibus undis

Ocius ex alto clivosi gurgitis amnes

In mare precipitant, nervoque tremente sagitta

Pulsa per oppositas penetrat velocior auras.

Si meminisse velis, postquam genitricis ab alvo

100

Nudus, inops, querulus, miser et miserabilis infans

Emergens tremulo vagitus ore dedisti,

Et labor et lacrime et gemitus et tristia cure

Pectora torquentes habitarunt corde sub isto.

Nulla fuit tibi leta dies, qua posset anhelus

105

Spiritus innumeris finem posuisse querelis.

Respirare cupis, sed sors adversa repugnat.

Quam vereor ne tota tibi sit agenda dieta,

Ante salutari accubitu quam posse parumper

Defessum recreare latus contingat eunti!

110

Preteriitque tue tibi iam pars magna diei,

Iam ruit eterne prenuntia vespera noctis.

Tu longum senior curas extendis in evum,

Tu dormis, moriture, gravis sub mole soporis

Securusque iaces; properantem respice solem

115

Litus ad occiduum et male perdita tempora defle,

Dum licet, ac patriam versus vestigia volve,

Lumen adhuc celo breve dum tibi fulget ab alto.

Vixisti in pelago nimis irrequietus iniquo;

In portu morere, et languentia comprime vela,

120

Collige disiectos iam tempestate rudentes. -

Talia dum, mecum, perago, sepe ira laborque

Exclamare iubent: - Quis me de faucibus hostis

Eripiat? quis me mortali carcere raptum

Restituat celo? quis rectum monstret ad astra,

125

Inter tot laqueos, tam multa per invia, callem?

Heu michi, quam longe patriam videor ne videre,

An video? pacis, ceu monte remotus ab alto!

Omnia sed circumstant vepribus obsita duris,

Tartareique canes habitant atque ire parantes

130

Predones rapidi infestant, qui signa superni

Deseruere Ducis quondam, frustraque recordor,

Heu quotiens!, tentasse viam; semperque repulsus

Hereo, suspirans quo non licet ire. Quis ergo

Succurret misero, tuto quis tramite ducet

135

Felices ubi sunt anime populusque beatus?

Et si carne premor, mea me si crimina tardant,

Quis dabit ut pennas posita gravitate columbe

Induar alta petens, et post tot dura quiescam? -

Nunc status hic rerum est michi, sed quem prescia finem

140

Fata parent nondum video: spes longa tremorque

Hactenus assidue nostro de pectore certant.

At breve tempus erit, quando exitus ipse docebit

Quis fuerim vere, quam fausto subditus astro,

Quam celer aut tardus monstrato calle viator,

145

Qualis ad extremum moribundi corporis hospes.

 

7a. panegyricum in funere matris

Suscipe funereum, genetrix sanctissima, cantum,

Atque aures adverte pias, si praemia coelo

Digna ferens, alios tibi tu non spernis honores.

Quid tibi pollicear? nisi quod velut alta Tonantis

5

Regna tenes, Electa Dei tam nomine quam re,

Sic quoque perpetuum dabit hic tibi nomen honestas

Musarum celebranda choris, pietasque suprema,

Maiestasque animi, primisque incoepta sub annis

Corpore in eximio, nullam intermissa per horam

10

Tempus ad extremum vitae, notissima clarae

Cura pudicitiae, facie miranda sub illa.

Iam brevis innocuae praesens tibi vita peracta

Efficit ut populo maneas narranda futuro,

Aeternum veneranda bonis, mihi flendaque semper.

15

Nec quia contigerit quicquam tibi triste, dolemus,

Sed quia me fratremque, parens dulcissima, fessos

Pythagorae in bivio, et rerum sub turbine linquis.

Tu tamen instabilem, felix o transfuga, mundum

Non sine me fugies, nec stabis sola sepulcro.

20

Egregiam matrem sequitur fortuna relictae

Spesque domus, et cuncta animi solatia nostri.

Ipse ego iam saxo videor mihi pressus eodem.

Haec modo pauca quidem pectus testantia maestum

Dicta velim, sed plura alias; cunctos per annos

25

Hac tua, fida parens, resonabit gloria lingua:

Has longum exequias tribuam tibi; postque caduci

Corporis interitum, quod adhuc viget, optima, sub qua

Vivis adhuc, genetrix, cum iam compresserit urna

Nos etiam cineres: nisi me premat immemor aetas

30

Vivemus pariter, pariter memorabimur ambo.

Sin aliter fors dura parat morsque invida nostram

Exstinctura venit fragili cum corpore famam,

Tu saltem, tu sola, precor, post busta superstes

Vive, nec immeritae noceant oblivia Lethes.

35

Versiculos tibi nunc totidem, quot praebuit annos

Vita, damus: gemitus et caetera digna tulisti,

Dum stetit ante oculos feretrum miserabile nostros,

Ac licuit gelidis lacrymas infundere membris.

 

8. ad Lelium suum

Contigit exstinctum qui suscitet ortulus ignem

Dulcia preteriti renovans suspiria vite,

Sive tibi verni qui pingunt gramina flores,

Sive per estatem mediam, dum summa tenet sol,

5

Vmbra frequens, sive autumno tibi dulcia poma,

Sive tibi aprici placeant sub frigore soles,

Sive magis volucrum dulces per opaca querele

Pictaque terga iuvent. Illic regina canentum

Phebeium Philomela canit; sed parva volucris

10

Gutture mellifluo superat, quam sepe per umbram

Dum sequor aeria latitantem fronde notavi.

Mira avis effigies, verum sibi reddere nomen

Nescio; tu lecta fortassis imagine reddes:

Nigra caput, sed glauca latus, sub palmite gaudens

15

Ludere pampineo; non maior corporis usquam

Spiritus exigui et mulcere potentior aures.

Hec michi dum tepidam assidue sub corde favillam

Singula concutiunt, incendia nota pavesco.

Desieram, iam tempus erat; tamen omnia rursum

20

Contrahit arma dolens aurataque tela Cupido.

Vidi ego seu levi tergentem spicula saxo,

Seu digito attrite tentantem cuspidis iras;

Vidi ego letiferos tendentem molliter arcus

Innixumque genu modo cornua curva prementem

25

Et modo vulnificos agitantem pollice nervos.

Quo fugiam? quid agam, si nec maria alta nec Alpes

Nec longe valuere more? Iam lenior etas

Incipit et pacem pharetratum poscimus hostem.

Abnegat ingeminans bellum, mirumque relatu,

30

Omnibus ecce locis atque omnibus improbus horis

Hostis adest volucer; nec me trepidare negabo

Ne vetus ille nova rescindat arundine vulnus;

Tam sibi multa favent. Partes vel sola locorum

Ipsa facit facies; avium sic cantibus obstat

35

Aura loquax gratoque color sic blandus odori,

Frondibus herbarum species et floribus herbe,

Lilia narcisso, violisque rosaria certant.

Quid loquar aut viridi riparum in gramine molles

Accubitus teneroque leves, in gramine somnos?

40

Quid strepitum fugientis aque flexusque sonoros,

Carmina quid dulcesque modos, quos nocte serena,

Quos oriente die vel quos moriente decora

Concinit angelico trans rivum murmure Nimpha

Ethereos motura deos iaculumque tonanti

45

Excussura Iovi rigidumque adamanta modestis

Effractura oculis, lesi quibus ampla potestas

Cordis inest taciteque faces et conscius ardor,

Vnde iacit flammas et tinctas igne sagittas

Ille puer nostroque levis circumvolat orto?

50

Hec memini et meminisse iuvat; scit cetera nutrix.

 

10. ad Iohannem de Columna

Heu quid agam? Domus ampla Iovis concussa tremiscit;

Cardine mota suo ruit alti ianua celi

Terribili clamore sonans; sub nube propinqua

Fulmina fulminibus concurrere dura trisulcis

5

Visa levem media fregerunt nocte quietem.

Ignibus alternis polus exardescit uterque;

Nubila rupta tonant luxque impia territat orbem

Exanimatque hominum mentes et corda ferarum.

Iupiter australi vibrat metuendus ab arce

10

Spicula dira manu, flammas vomit ore minasque.

Omnia nimboso fugientia sidera velo

Obduxere oculos ne publica fata viderent

Confusum chaos ante diem referentia mundo.

Iam Venus ante alias toto pulcherrima cetu

15

Effugit indignans contraria cunta benignis

Moribus ire suis. Stimulis non actus amoris,

Vt solet, insequitur profugam Mars tristis amicam

Arma suis graviora timens. Talaria nunquam

Ocius implicuit Cyllenius aurea plantis,

20

Imperio cari totiens repetenda parentis.

Atlantis domus omnis abest, nec cernitur usquam

Turba puellarum, quarum latet ultima semper;

Nunc omnes fugere simul. Perit obrutus umbra

Lacteus innumeris redimitus Circulus astris,

25

Prescius et cladis lugensque sub equora Titan

Ante abiit quam seva diem corrumperet almum

Tempestas, iuvenem linquens post terga sororem;

Precipiti tamen illa gradu conterrita cessit,

Nec longas sine fratre moras dedit innuba nocti.

30

Gnosia deserte prorsus laniata puelle

Serta iacent, geminamque ingens distentus ad Arcton

Condit in Occeano squamosa volumina Serpens;

Occidit Arctophylax, invitus plaustra reliquit

Et fugit in latebras post sidera cunta Bootes.

35

Solus ab imbrifera pallens regione per umbras,

Despicit obliquo Saturnus lumine terras;

Nempe gravis senio, madido distinctus amictu

Canaque ceruleo substringens tempora nimbo,

Tardus ad omne bonum, diros festinat ad actus;

40

Et stupor unus habet quibus is circumdatus alis,

Hesterno cum forte die longinqua teneret,

Immensos celi tractus enaverit, unde

Tam subito damnosus ei sit Aquarius hospes.

Ipse reluctanti similis nec cedere vento

45

Certus adhuc cuiquam nec vim potis incitus aer

Tantam ferre tremit, quoniam rex ille sicano

Laxat in arma ferox reserato carcere fratres

Incutit et calcar rabidis et frena remittit.

Nunc iubet ut terras quatiant celumque ruina

50

Involvant pluviasque ferant, ut floribus arva

Depopulent agitentque vagos ad litora pisces

Et scopulis miseros properent impingere nautas;

His etiam adiungens ut in ethere protinus alto

Confligant inter se se fraternaque bella

55

Adiciant vario lassatis turbine rebus,

Irritatque animos monitis atque asperat iras.

Vectes deinde manu lacerat limenque sonorum

Pandit, et ingeminat stimulos. Mora nulla: furentes

Inde cathervatim prorumpunt, iussaque complent.

60

Hos horret Natura parens et tristis habenas

Deserit, archanos repetens lacrimosa recessus.

Terra pavet, spectatque graves peritura tumultus

De Iove questa suo; iamiam cessura procellis

Nutat et aerios humero deponere montes

65

Cogitat ac medio victum caput abdere centro.

Dum loquor, immodicis per inania fluctibus imbres

Precipitant; nunc tecta sonant et grandine crebra

Circum pampinee Bromio cecidere corone;

Silvarum cadit omne decus; torrentibus atris

70

Antra gemunt saxisque immixto regurgitat unda

Fluminis insolita turpans caligine vultus.

Virgineus Nimphis abiit decor ille repente

Quem laudare soles, mirator maxime pulcri.

Diluvium redit antiquum; stupefactus arator

75

Quem modo sulcabat pedibus contingere campum

Non valet ac pelago trepidantia brachia iactat;

Iamque boves et aratra videt culmenque revulsum

Spesque suas omnes parili sub sorte natantes,

Et queritur falsum veteres cecinisse prophetas

80

Adventare diem que flammis perderet orbem

Supremam impositura manum, lusumque putat se.

Flent passim attonite matres et ad ubera parvos

Stringunt; infelix oritur per menia luctus;

Pauperis hinc vulgi strepitus sua damna gementis

85

Auditur; picta tremulum canit inde sacerdos

Multa vovens tunica, ceu nubibus imperet illa,

Eraque nodoso certatim rauca fatigat

Fune trahens. Nec plura metu; namque infima fesse

Fundamenta domus tremuerunt atque superne

90

Irrumpunt memores querulo cum murmure Nimphe

Vlciscique parant quam nuper fecimus illis

Offensam et nostro iam nos pepulere cubili.

Iam digitis calamum tremor excutit atque tabellas;

Aut ego fallor enim et falsa formidine turbor,

95

Aut modo (namque oculis inimici fulguris ignes

Dant aditum) nemora invertens atque obvia queque

Parva revulsurum lapidosum menia flumen

Vertice contigui montis descendit ab omni.

Interea fragilis nunc nunc in culmina tecti

100

Aut totum simul aut cecidit pars maxima celi;

Et trabibus iam nulla fides, manifestaque mortis

Vndique terrificant propioraque signa patescunt.

Ipsa quoque in tanto mens consternata periclo

Exigit ut sileam. Sed tu modo, siqua salutis

105

Est via, pande tuo dubiisque in tempore fatis

Presidium michi semper ades. Si carmine forsan

Flectitur ira Iovis, scriptum michi dirige carmen;

Si valet Eoo lectos habuisse lapillos

Litore, et hos adhibe digito miseratus inermi;

110

Sin magis herba iuvat, notas pia pergat ad herbas

Dextra, precor; gelido quacunque occurre pavori

Et fer opem misero, qua sim securior olim,

Si non ista michi mundoque novissima nox est.

Quodsi consilii nova nunc sententia non stat,

115

Antiqua experti cur non redeamus ad arma?

Tu michi fasciculum iubeas, pater inclite, ferri

Frondis apollinee; namque istos pulcra per agros

(Tam longinquus amans hunc non terit ethera curru)

Laurea nulla viret, cuius iacuisse sub umbra

120

Dulce sit aut gremio caras abscondere frondes

Aut ramum tenuisse manu, dum fulminat ingens

Iupiter, et celo clipeum monstrasse furenti.