29. excusat amoris sui intemperantiam

Corporis insanos longa valitudine morbos

      Vlla levare hominum vix medicina potest,

Nanque solet quodcunque magis vexatque premitque

      Corpus, id infectum reddere posse magis,

5

Atque ope tunc medica multo maiore necesse est

      Longius et multo est omnis, amice, labor.

Durius at tanto est animi languentis acerbam

      Atque aegrotantis pellere posse luem,

Corporibus quanto est praestantior ille caducis

10

      Et refugit quanto noxia quaeque magis.

Sed non est animo pestis mortalior ulla

      Nec peior quam sit pernitiosus amor:

Dirum nanque infert atque immedicabile vulnus

      Et ferit invicta pectora nostra manu.

15

Illius auratis etiam sacra numina telis,

      Victa deum huic uno colla dedere iugo.

Ille Iovem solio summum detrusit ab alto

      Compulit et terras visere saepe suas.

Vertit et in formam bovis et candentis oloris,

20

      Falleret Europen fecit Agenorida,

Atque per impluvium grando cum decidit auri

      In gremium Danaes, hoc quoque suasit amor.

Flumen ad Amphrysum Phoebum pavisse iuvencos

      Admeti niveos impulit ille deum;

25

Et quem nullus amor dominum tetigisset Averni,

      Hunc Cereris natam vi rapuisse facit.

Quid Bacchum referam, Venerem Martemque tremendum,

      Quid genitum Maia caelicolasque alios?

Quid memorem heroum tot milia sive virorum,

30

      Perdidit ut miseris impius ille modis?

Nanque tot haud bellis hominum periere malignis,

      Tot neque sustinuit Thessala terra neces,

Sanguine Pharsaliam nec foedavere Quiritum

      Corpora civili tot quoque caesa malo,

35

Perfida nec vidit tot strages Africa diras,

      Quot dedit humano saevus amor generi.

Es mihi, Troia, nimis locuples, moestissima, testis,

      Infoelix nihil es quae nisi pulvis iners:

Tu quondam Phrygiae dominatrix maxima toti,

40

      Nunc Helenam propter, ob Paridemque iaces;

Ac Simois Xanthusque mihi sunt flumina testes,

      Nam vos sanguineas saepe tulistis aquas.

Improbus ille patriam cum sanguine saepe nefandas

      Impulit, heu, natas commaculare manus.

45

Ausa nefas dirum Scylla est, patriamque patremque

      Prodidit, ut Minoi concubuisse queat;

Quod tu, Nise, doles natamque per aera, poscis,

      Vt sceleris tanti praemia digna ferat.

Impulit hic matres caros et perdere natos:

50

      Testis es o Procne, Phasias esque mihi.

Impulit hic etiam fraterno sanguine fratres

      Spargere crudeles et scelerare manus.

Hunc igitur miserum cum me delectet amantem

      Nexibus implicitum detinuisse suis,

55

Non ego sum fortis tantum validusque gravisque,

      Solus ut haec possim vincere bella virum:

Et me vexat amor, viresque exercet iniquas

      In nostrum semper ferreus ille caput.

Quod, si forte miser totiens erumpere voces

60

      In querulas videor sive dolere nimis,

Nec possum tantos extinguere pectoris aestus,

      A quibus infoelix tam premor ipse diu:

Lector parce, precor, tanti miserere laboris,

      Ac sine me tristes aedere saepe sonos,

65

Est quoniam nostri melior medicina doloris

      Nulla, nec afflictum cor magis ulla levat.