Giovanni Gioviano Pontano eglogae 1, 6

Testo base di riferimento: B. Soldati, 1902

Cura dell'edizione digitale: M. Montalto


6. pompa sexta.
Driades atque Oreades alternis concinunt;
Macron et Lepidina colloquuntur

 

Driades

Turturibus si certa fides certusque columbis

Est amor, at variat non mutuus ardor amantum.

Oreades

Turturibus si certa fides certusque columbis

Est amor, et thalami sunt vincula certa mariti.

Driades

5

Fert filicem desertus ager, male cultus et hortus;

Non filicem bene aratus ager, non cultior hortus.

Oreades

Non rixam cultus thalamus, non culcitra litem;

Fert pacem thalamus cultus, fert culcitra somnum.

Driades

Somne io, pax dulcis io, cantate, puellae.

Oreades

10

Oscula io, amplexus et io celebrate, sorores.

Lepidina

Has, coniux, mea Planuris sat novit; at illam

Nosse nequit mea fida comes, mihi cara Patulcis

Culta comam, succincta sinus et candida pectus,

Quaeque etiam roseo ver ipsum spirat ab ore.

Macron

15

Talis eras, cum te primum, Lepidina, sub ulmo

Cantantem vidi, croceis sic ipsa cothurnis

Saltabas, sic ora rosas, sic colla ligustrum

Florebant; memini numeros et verba canentis:

"Vrit me Macronis amor Neside creati."

Lepidina

20

Ipse refers, patula cantat meus ignis ab ulmo,

Vlmus amor Macronis, amor Macronis ab ulmo.

Alter erat croceus, alter tibi calceus albus,

Cingebat crines frondoso e subere ramus,

Et primo tonsore tibi nova barba nitebat.

Macron

25

Ipsa canis, querulae rumpunt tua verba cicadae,

Et dixti: "Nec amant et sunt sine amore cicadae."

Lepidina

Ipse arcu querulas stringis de fronde cicadas,

Et dixti: "Querulae rumpant nunc verba cicadae,"

Vt sese ad choreas, Macron, movet apta Patulcis,

30

Et niveis suris nigrisque Patulcis ocellis.

Macron

Sic memini, niveas nudasti tum mihi plantas,

Ad fontem cum fessa lavas; ego condor in ulva.

Lepidina

Ipsa canit formosa Patulcis, amatque Patulcis;

Me miseram, ut tristes surgunt ad tempora rugae.

Patulcis

35

Parthenope Sebethon amat, Platamonis Halantum,

Vtraque nympha suum tenet et fovet utraque amantem;

Sola Patulcis amans, sola est sine amante Patulcis.

Illum Nisa tenet deserti ad litoris algam

Nigra genu croceisque genis et lumine glauco:

40

Alba genu roseisque genis et lumine nigro

Oreque puniceo moeret deserta Patulcis,

Expectatque deae non seram vindicis iram,

Et venit ad choreas, nec iam desperat amantem.

Nisa, meum tandem reddes mihi, Nisa, Nivanum.

Macron

45

Vt languet formosa et amari digna puella.

Et sua furta mihi narravit saepe Nivanus;

Nisa illum studiis avium ad sua litora traxit.

Tu modo fac viridem Ligurim de coniuge Pansae,

(Deperit hanc iuvenis) nunc hoc age perfice, coniux,

50

Coniuge de Pansae dono ferat ipsa Patulcis.

Non mora, quin retrahat celerem in sua vota Nivanum,

Ipsa Patulcin adi, cura est mihi adire Nivanum.

Lepidina

O coniux, o Macron, ego hoc pro munere iam scis,

Scis tibi quid referam; referet sua dona Patulcis.

Macron

55

Ecce venit formosa, venit decus heroinon,

Et myrto dives serpillisque inclyta virgo,

Clara thymo longeque etiam clarissima melle

Antiniana. Ruunt huius fama undique amantes,

Et bona pars sine dote petunt connubia nymphae.

60

Ipsa seni blandita, senem cupit, huius ab ore

Et choreas agit, et carmen meditata per hortos

Laeta canit; stupet ad saepem mirata iuventus.

Hinc sola incedit passuque elata superbo,

Invitatque senem et suspiria ridet amantum.

65

Nec nosti, Lepidina, deam?

Lepidina

                                                     Quin, o mea cura,

(Nondum notus eras) sensi sub rupe canentem.

Prima illi vox: "Eurydice, meaque optima coniux,

Eurydice, mihi solus amor." Tum verba notavi,

Nunc numeros memini, quid amor iam denique sensi;

70

Quid sit amor, quid hymen, quid sint connubia nosco.

Macron

Est illi sepostum opus artificis Melidoxi

Fistula, sunt numeri intacti cantoris Hymellae:

Despicit hinc et oloris avenam et carmina cygni.

Tum septem nitidae sunt praesto ad munera nymphae,

75

Sedulaque Vranie scenam atque umbracula tendit.

Illam non alias hederae cinxere virentes

Aptius, aut roseis insedit fistula labris;

Quin numeros meditata canit nova carmina virgo.