5. AD INNOCENTIVM OCTAVVM PONTIFICEM MAXIMVM,
ET CONVIVAS PRO DIE NATALI LAVRENTII ARCHIEPISCOPI
BENEVENTANI CARMEN
Summe pater curis et sollicitudine nunquam
Liber, et immensi moles cui credita mundi,
Vos quoque convivae, quorum si dicere laudes
Aggrediar, longo raucescant guttura cantu,
5
Splendida regali vobis convivia luxu
Haec Beneventanae pastor Laurentius orae
Reddit, et huic tanto longe meliora fatetur
Se debere choro, solvet quoque forsitan olim
Si sperata dabit cursus fortuna secundos.
10
Sed tamen augusto fuerant haec debita mensi
Festa sub ardenti cum Sol premit arva leone,
Luce sacra, cum risit inops Laurentius iram
Caesaris, et victis migravit in aethera flammis.
Illa dies natale dedit, Lucina parenti
15
Affuit enixae pulchroque puerpera partu
Laeta puerperii cruciatum in gaudia solvit.
Mox nova progenies foelicibus aedita fatis
Dicitur attollens caput arrisisse parenti.
Quod foelix faustumque putant, bonus exitus omen
20
Laudat, et eventu melior fortuna sequenti.
Illa igitur celebranda dies, et habenda quotannis
Laetior, et fastis est annumeranda diebus.
Idque memor facturus erat, nova seria dulces
Exclusere iocos, et in hoc convivia tempus
25
Sunt translata, illam rapuere negocia lucem:
Nanque aberat missus Roma legatus ab orbe,
Atque graves Vmbrorum iras, subitosque tumultus
Lenibat gravibus dictis, pacemque docebat,
Postquam strenuitas vigilans et provida virtus
30
Huic satis officio fecit, cum laude revertens
Eximia, statuit celebres apponere mensas,
Natalisque diem ritu celebrare parentum,
Sic etiam summus qui prospicit omnia pastor
Instaurare volens festas post seria mentes
35
Observare suos morem hunc indulsit avitum.
Et gaudere die, qua quisque sub aethera primum
Transiit, et vesci coepit vitalibus auris.
Et quanquam Gethicis contraria gentibus olim
Consuetudo esset, lachrymis quae tristibus ortum
40
Natorum, et laeto celebrabant funera cantu,
Nostra tamen longe melior sententia, mortem
Quae pulchrum dissoluit opus, quae nititur omne,
Quod natura parit, paucis abolere diebus,
Et nihil esse diu patitur, quae pingitur ore
45
Terrifico, lugubri animo meminisse necesse est.
Principium vero vitae qui dicitur ortus
Quo genus omne nova reparatur origine, secum
Gaudia mille vehit. Cum mens divinas recentem
Cuderet, et coelo stellas affigeret, orbem,
50
Mirabantur opus superi, nova machina mundi
Visa voluptatum pelagus, quod pectora divum
Corripuit subita sensus dulcedine complens.
Iure igitur natale iocos et gaudia poscit
Natura suadente dies, qua venit ad ortum
55
Progenies, primae capiens exordia vitae.
Ob causam tamen haud aliam vetus ille reversus
Mos, nisi quo fessas hominum post seria mentes
Sit fas instaurare iocis, et idonea rursum
Reddere corda virum rebus tali arte gerendis.
60
Nam labor assiduus mentes ut corpora frangit,
Attonitosque facit sensus, et inertia membra,
Ingenium nimios roburque retunditur usu.
Et caput obscura captum vertigine clavum
Perdit, et incerto navis secat aequora cursu.
65
Omnia quae duro sunt debilitata labore
Restituit secura quies, medicamina fessis
Ocia sunt, lassas instaurant ocia vires,
Quas labor enervat, quas longa negocia frangunt:
Ergo laborantes opus intermittere coeptum
70
Et cessare iubet veterum prudentia patrum.
Scipio littoreas, et Laelius anxius oras
Et Caietani tractum maris urbe relicta
Saepe peragrabant, et circum littora conchas
Fluctibus eiectas manibus legisse feruntur.
75
Maximus interpres legum lusisse lapillis
Scaevola narratur curasque fugasse fritillo.
Socraticos etiam ludos pueriliaque acta
Legimus atque semen studiis iuvenilibus usum.
Ergo voluptatem coenae genialis honestam,
80
Summe Pater, laeti una celebrare sodales.