Battista Mantovano epigrammata ad Falconem, 1

Testo base di riferimento: L. Cupaerus, 1576

Cura dell'edizione digitale: N. Ruzzenenti


1. AD D. FALCONEM PROTONOTARIVM,
CVIVS BENEFICIO EX OMNIBVS PERICVLIS
EST LIBERATVS

Debeo, sed curae prohibent, tibi carmina Falco,

      Aegraque meas variis sollicitudinibus.

Dignus es aeterni cui decernantur honores,

      Sacraque solemni conficienda die.

5

Sicut enim domitis proles Tirynthia monstris

      In superum sanctas fingitur isse domos.

Sic ubi fat ales Lachesis tibi voluerit annos,

      In Paradisiacos ibis ab orbe lares.

Et nisi relligio vivis ea dona negaret,

10

      Iam tibi lucentes poneret ara focos.

Nec magis adiuvit fessum labor Herculis orbem

      Quam tua gentiles provida cura meos.

Te duce, de Scyllae canibus, de fauce Charybdis

      Eruimur, placido perfruimurque mari.

15

Te duce, cum parvo navis mea remige tutum

      Fecit Sarenosae per vada Syrtis iter.

Nostra Caphareo, duce te, sub vertice puppis

      Transiit, et Tyrium qua tulit unda bovem:

Et qua septenos vomit unda reciproca fluctus:

20

      Euboicos inter Castaliosque sinus.

Nec potuit Nauplus fictis illudere flammis:

      Nec pavidam cautes corripuere ratem.

Te duce, Ciclopes immania monstra subegi,

      Est Erymantheus, te duce, victus aper,

25

Phasidos et Circes Acheloiadumque sororum

      Carmen et Harpyias Stymphalidasque fugas.

Te duce, Gerionem et barbara vicimus arma,

      Armigeram segetem, flammivomosque boves.

Te duce nigrantes Erebi superavimus umbras.

30

      Et cava tartarei fugimus ora canis.

Te duce servatae leges, et iura parentum,

      Nostraque maius publica robur habet.

Te duce, quassatam fulcris melioribus aedem,

      Et laceram solido struximus aere domum.

35

Te duce, pontificis summi mihi limen apertum,

      Et sancti patuit regia magna patris.

Sic precor immensi pateat tibi regia coeli,

      Teque suum Christus collocet ante thronum.

Tot meritis unum, quo tangere sydera possis,

40

      Adde: Quirinali limen in urbe datum.

Cur precor a Latio soli prohibemur, an unquam

      In Capitolinas vertimus arma domos?

Non nos progenies Senonum, non Punica turba,

      Non sumus Hyrconum, Sarmaticumve genus.

45

Itala gens, linguam et mores edocta Latinos,

      Haustaque de patrum relligione, sumus.

Cur igitur quoties Romana revisere tecta

      Cogimur, in propria non licet esse domo?

Da Latios, Romane, lares, da cernere Tybrim,

50

      Da patriae nobis regna beata tuae.

Auspice te nobis fas hoc sperare putatur,

      Qui regimen cymbae pontificalis habes.

Nos quoque qui cupimus Romanum extollere nomen,

      Suscipiet facili Martia Roma sinu.

55

Si fuit Andino mitissima Roma Poetae,

      Nosque, quos aluit Mintia terra feret:

Aeolus es nobis, pelago dominaris et aurae,

      Da Zephyros nostrae remigiumque rati.

Sic tibi syderei dominam placabis Olympi,

60

      Et pluet aetheria iugis ab arce favor.

Sed propera longo Lachesis iam fessa labore

      Cogitat immiti rumpere fila manu.

Post obitum benefacta manent, aeternaque virtus

      Non metuit Stygiis ne rapiatur aquis.