2. de successibus et futuris victoriis Caroli
Imperatoris et Ferdinandi Regis Vaticinatio

Nox erat, et puro radiabant lumina coelo:

      Rosidaque in biiugis luna nitebat equis.

Dum me nocturnis operantem sacra Camoenis

      Curarum domitrix ceperat alta quies:

5

En Phoebus viridi redimitus tempora lauro

      Est visus nostra ponere sede pedem.

Candida vestis erat viridi distincta smaragdo,

      Stabat et in toto plurimus ore decor.

Intonsi crines longa cervice fluebant,

10

      Haerebant lateri munera grata lyrae.

Qui simul ac plectro cytharam percussit eburno,

      Fatidico tales edidit ore sonos:

Olim Caesareis celeberrima Roma triumphis

      Protulit in geminos sceptra verenda polos.

15

Cuncta domans qua parte dies caput exerit, et qua

      Sol Tartesiaco tingit in amne rotas.

Illius aurati celebrarunt limina currus,

      Illius in plausum tota fremebat humus.

Haec Arabes, Medos, gracilesque coercuit Indos,

20

      Teque sagittifera, Parthe superbe, fuga.

Paruit huic lapsus septena per ostia Nilus,

      Turbidus et rapida factus Oaxis aqua.

Paruit et toto divisa Britannia mundo,

      Et posita Eoo littore Thaprobane.

25

Ast ubi dux Latius Byzantia regna petivit

      Deseruitque tuos, Martia Roma, lares,

Degenerem perpessa togam de culmine tanto

      Excidit, innumeris exagitata malis.

Nec licuit duri vitare pericula casus,

30

      Caesare cum fuerit iam spoliata suo.

Inde Scythae, Gothique truces, et durus Alanus,

      Proxima Riphaeo qui colit arva iugo.

Cladibus innumeris Latios fregere penates,

      Ipsaque ab hostili est roma perusta face.

35

Gallica nunc pubes Belgisque emissa iuventus

      Ingruit in clades Ausonis ora tuas.

Nemo tamen querulos volvat sub pectore luctus,

      Nullaque funestus contrahat ora dolor.

Nam iam laesa redit vultu fortuna secundo;

40

      Iam remeat pulsa nube serena dies.

Carolus in toto phoenix velut unica mundo

      Auspiciis revehet prospera fata suis.

Et simul Arctoo Rex Ferdinandus ab axe

      Arma geret fratri consocianda suo.

45

Quem modo belligeris animosa Boemia terris

      Constituit Regem magnanimumque Ducem,

Mox quoque Pannonii sceptris auxere secundis,

      Et gemina est capiti iuncta corona suo.

Hic caput imperii repetet, domitisque tyrannis

50

      Solvet ab infami libera colla iugo;

Victricesque aquilas Capitoli sede locabit,

      Nec nisi Romanum, quod tueamur, erit.

Gallorum cedet feritas, populique rebelles

      Ausoniae tandem sub iuga colla dabunt.

55

Sed simul ac vincet, victis sua iura remittet

      Carolus ut bello, sic pietate prior.

Vincit enim, victis ut parcere possit, et illa,

      Qua gerit, hac gaudet ponere tela manu.

Nec tam Marte ferox, domito quam mitis in hoste

60

      Moribus exaequat clara trophaea suis.

Patris, non domini ritu complectitur illos,

      Qui veniam lapsi supplice voce rogant.

Ingenua supplex venia donabitur hostis,

      Et bona libertas paxque redibit ovans.

65

Nec plus laudis erit, talem meruisse triumphum,

      Quam procul ultrices abstinuisse manus.

Ast ubi secura populos in pace locabit,

      Quos gemino cingit littus utrumque mari;

Nil ille in Turcas cessabit Marte feroces

70

      Sancta salutiferae tollere signa crucis;

Et cum fratre pio communem raptus in hostem

      Delebit populos Marte favente truces,

Qui Siculos aequant dira feritate Cyclopas,

      Et rigida fultum Gorgone pectus habent.

75

Hos puto Scylla vorax latrantibus exspuit undis,

      Aut ea, quae duplex littora Syrtis habet.

Hi tamen, o facinus, nostrique o dedecus, aevi!

      Viribus Eoos, Hesperiosque premunt.

Hosque Syri metuunt Arabes, et Cares et Indi,

80

      Atque Semiramia moenia structa manu.

Carmanusque, Cilexque et longi cultor Imavi

      Aequa nec hospitibus Taurica terra suis.

Quaque fluit Ganges, auro qua turbidus Hermus,

      Tygris et Euphrates qua loca culta rigant.

85

Iamque Asia domita spoliis Orientis onusti

      Europae in medio bella cruenta gerunt.

Nec Thraces domuisse sat est, Hemumque nivalem

      Fregisse et vires, Graecia docta, tuas.

Moesia victa iacet, iacet ingens Illyris ora,

90

      Flexaque montanae brachia Dalmatiae.

Et Mathii subiere iugum, subiere Liburni,

      Et quos praeterea longa referre mora est.

Iamque iter ad Rhenum, fontemque binominis Istri

      Dirigit et volucri qua fluit Albis aqua.

95

Hocque magis sitiunt, quo plus amisere cruoris

      Insatiabilibus gens numeranda lupis.

Dira quoque in superos saevorum more gigantum

      Bella gerit, nullos dum putat esse Deos.

Carolus hoc dedecus coelestis robore clavae

100

      Tollet, et in stygias praecipitabit aquas.

Occidet extincto mahometica secta furore,

      Occidet et quicquid impietatis erat.

Tum belli finis requiesque optata malorum;

      Tum nihil adversi, quod vereamur, erit.

105

Haec tibi Phoebus ego superis elapsus ab oris

      Et ventura sono vaticinante cano;

Vt tu, quem nostris puerum gestavimus ulnis,

      Austriacae celebres tanta trophaea domus.

Difficile est, fateor, sed tendit ad ardua virtus,

110

      Magnaque de duro fama labore venit.

Suggerit ipsa tibi validas in carmina vires,

      Et dabit optatos Calliopaea sonos.

Carolus ut relegens modulata poemata dicat,

      Tam bene qui cantat, concinat ille mihi.

115

Irrita non sterili committas semina terrae,

      Quaeque feres duplici foenore reddet ager.

Haec ubi dicta dedit tenues ceu fumus in auras,

      Phoebus abit, visus destituitque meos.

Voce Dei monitus te, lux clarissima mundi,

120

      Alloquor, inque sacros ora resolvo sonos.

O decus Austriacae spes et nova gloria gentis,

      Proxima qui magno cum Iove sceptra tenes.

Cuncta tuo pendent a Numine, machina mundi

      Tota humeris coepit nunc onus esse tuis.

125

Tu clarum afflictis lumen mortalibus affers,

      Et nitidum toto spargis in orbe iubar.

Qua Boream spectat sublimis ab aethere vertex,

      Qui nunquam liquidis praecipitatur aquis;

Quaeque interiecto mundi pars altera sole,

130

      Suspicit Arctoum delituisse polum.

Tu Senonum strages, et Cimbrica damna rependes,

      Ac Totilae flammas, Vandalicumque nefas,

Tu Mausolaei redimes pia templa sepulchri,

      Regnaque barbaricas non bene passa manus.

135

Turca ferox dabit ora tuo nectenda capistro,

      Atque Boristhenio Tartarus orbe nocens,

Insignemque feres superato ex hoste triumphum,

      Quo ritu veteres instituistis avi;

Qualis ab edomita victor Tyrinthius hydra,

140

      Qualis et Eoo Bacchus ab orbe tulit.

Alto coronato repetis Capitolia curru,

      Turba sequens lauro tempora vincta geret.

Praecedent duris onerati colla catenis

      A te devicti per fera bella duces.

145

Qui scelerata colunt Mahometis sacra nefandi,

      Quicquid et impurae relligionis erat.

Praecipue Turcae domita ceruice gerentes

      Vincula, qui nostris gentibus horror erant.

Fercula ducentur celebri solemnia pompa,

150

      Cum titulisque legent oppida capta suis.

Fluminaque, et veros simulacra imitantia montes

      Armaque per tumulos telaque iuncta suos.

Ornabis sacras spoliis hostilibus aedes,

      Virtuti referens tot monumenta tuae.

155

Curia gaudebit, patribus stipata verendis,

      Plebs, eques, ore, manu, prospera signa dabunt.

At tuus auratis miles spectandus in armis

      Laetus Io magna voce triumphe canet.

Dicite Io felix, Pilios dominetur in annos,

160

      Carolus et nostro semper in ore sonet.

Dicite Io faustos, quibus hoc sub Principe nasci

      Contigit, et tanto Numine posse frui.

Dicite Io longum Rex Ferdinandus in aevum

      Floreat, et fratri proxima sceptra ferat!

165

Austriacosque Duces solitis circumvolet alis

      Gloria, quae solis lustret utramque domum.

At te victorem, cum sacra palatia scandes,

      Roma coronatis laeta videbit equis.

Ferdinandus ovans curru sublimis eodem,

170

      Vincta geret capiti laurea serta suo.

Quaque ibis, manibus circumplaudere tuorum,

      Diffundetque animos omnibus illa des.

Qui laetum Paeana canent, duo fulmina belli

      Austriades, superis proxima regna tenent.

175

Ipse pio cultu solennes pronus ad aras

      Propitio reddes debita vota Deo.

Costum molle fluet, passim spargetur amomum,

      Et quae sepositus cinnama mittit Arabs.

Pinguia adorato sudabunt balsama ligno,

180

      Et quae perfracta cortice nardus olet.

Ast ubi iam manibus purgatum sanxeris orbem,

      Clauseris et firma bellica templa sera.

Prisca renascentur meliori secla metallo,

      Non tuba, non litui, Martia signa, canent.

185

Non acies, non vallus erit, non arma, nec hostis

      Classibus aeratis per mare bella geret.

Ferrea non teneros uret lorica lacertos,

      Nec gravis imbelles atteret hasta manus.

Iustitia aethereas tandem delapsa per auras

190

      Pollutam nulla labe reviset humum.

Non ferus insiliet stricto sicarius ense,

      Praedo nec innocuas quaeret avarus opes.

Non struet insidias fido delator amico,

      Fama nec ullius plena cruoris erit.

195

Lurida non metuent suspectae toxica mensae,

      Privigno nec erit dira noverca suo.

Captator fumos populo non vendet inanes,

      Credula quem foveat simplicis aula ducis.

Nullus in adversos tendet sua brachia fluctus,

200

      Cum liceat facili currere cuique via.

Haec ego non humili referam dicenda cothurno,

      Sit licet exiguo parvus in ore sonus;

Sed tamen ingenii quidquid de paupere vena

      Fluxerit, id votis serviet omne tuis.

205

In me quod laudes, erit officiosa voluntas,

      Hac quoque contentum credimus esse Deum.

Iam libet hostiles memorare in proelia turmas,

      Dicereque invicti Martia castra Ducis;

Iam canere edomitas utroque a cardine gentes,

210

      Partaque victrici bina trophaea manu.

Dum sol volvetur rapido contrarius orbi,

      Lunaque fraternis obvia curret equis.

Te super astra vehet sublimi gloria penna;

      Sint modo carminibus tempora longa meis.

215

Carmina non metuunt cariosae damna senectae,

      Illa licet rapido gutture cuncta voret.

In Boream pergit, quicquid mittemus ab Austro,

      Testis et occiduae vocis Eous erit.

Trans mare, trans terras, trans ulteriora feremur,

220

      Si poterunt nobis ulteriora dari.

Sed mea laetarum tibi sit iam nuntia rerum

      Musa, per aethereas cardine lapsa vias.

Et praesaga boni venientia fata retexat,

      Quae tibi de niveo vellere Parca trahit.

225

At tu, Phoebe pater, certis qui legibus aevi,

      Quae sunt, quae fuerant, quaeque futura, canis.

Ista, tuo monitu cum sint ventura, locutus,

      Adiice carminibus pondera digna meis.

Nilque fit in terris occasu solis ad ortum

230

      Quod non Austriaca sub ditione fluat.

Sic fore vaticinor, moneoque: favete monenti!

      Vtque haec sint stabili credita verba fide,

Praescia signa ferat, venturique omnia fati

      Proximus Eois lucifer ortus aquis.