37. de exilio suo

Quid iuvat hostiles totiens fugisse catenas

      Atque animam fatis eripuisse suis?

Non ut cognati restarem sanguinis unus

Crudelis patriae qui superesse velim,

5

Nec quia non animus lucis contemptor abunde est

      Et velit exilium vertere posse nece,

Sed ne progenies servire antiqua Marulli

Cogerer indigno tractus ab hoste puer.

Si procul a patria Scythico deprensus in orbe,

10

      Heu facinus, Bessi iussa superba fero

Imperiumque ferox patior dominumque potentem,

Nec nisi libertas nomen inane mea est,

Vtilius fuerat duro servire tyranno

      Cumque mea patria cuncta dolenda pati.

15

Est aliquid cineres et tot monumenta suorum

Cernere et imperiis imperia aucta patrum

Natalique frui, superest dum spiritus, aura,

      Nec procul externis ludibrium esse locis:

Scilicet exuitur generis decus omne domusque,

20

Cum semel ignotam presseris exul humum,

Nec iam nobilitas nec avum generosa propago

      Aut iuvat antiquis fulcta domus titulis.

At certe, patriae quondam dum regna manebant,

Hospitio totus, qua patet orbis, erat.

25

Tunc, ah, tunc animam pueri exhalare senesque

      Debuimus, tantis nec superesse malis;

Tunc patrii meminisse animi et virtutis avitae

Inque necem pulchris vulneribus ruere,

Nec libertatem patrio nisi Marte tueri:

30

      Haec via quaerendae certa salutis erat.

O pereat numerum primus qui fecit in armis:

Quantulacunque sat est, dum modo certa manus;

Quantulacunque sat est, patriis ubi miles in armis

      Saevit et adversum non timet ire globos,

35

Et modo coniugium, modo pignora cara domusque

Excitat, effoeti nunc pia cura patris.

Quis furor est patriam vallatam hostilibus armis

      Tutantem externis credere velle viris

Ignotaque manu confundere civica signa

40

Et sua non Graecis tela putare satis?

Ille, ille hostis erat, ille expugnabat Achivos

      Miles et eversas diripiebat opes,

Ille deos et fana malis dabat ignibus, ille

Romanum in Turcas transtulit imperium:

45

Nec nobis tam fata deum, quam culpa luenda est

      Mensque parum prudens consiliumque ducis.

Hanc igitur miseri luimus longumque luemus,

Dum nos Euxinus et lacrimae minuant.