1.

Nos modo, si quemquam dederit fortuna secundum,

      Conquerimur, laeti si quis at hostis adest.

Iam nitidas nostris labris non tingimus undas,

      Sed potius tristes nunc iuvat esse cibos.

5

Non aliter quam cum deserta coniuge turtur

      Immemor escarum flebile carmen habet.

Carminibus vultur raucis mihi semper ad aures

      Personat et cornix tristia signa canit.

Non nisi nocturnum fas est mihi cernere tempus:

10

      Vtque fugit lucem noctua, nos fugimus.

Si genus horrendae sortis quis nescit iniquum,

      Inspiciat nostrae fata severa necis.

Rupibus in mediis animalia cuncta quiescunt,

      Mollius haec trunco, frondibus illa cubant:

15

Ast ego vana deum sub divo numina maestus

      Conqueror et fractam spemque fidemque gemo.

En viret omnis ager, tamen at mihi sicca videntur

      Omnia: nil maestos tempora laeta iuvant.

Si lacrimis vocem confundimus, hei mihi nullus

20

      Mitiget alloquio tot mala nostra pio.

Huc age, Tartareus foedi regnator Averni,

      Huc tuus advertat portitor ipse ratem

Meque per obscurum traducat ad infera pontum

      Regna: decet maestos maesta tenere locos.

25

Signa iuvant alios felicia, Pallados arbor:

      Nos cupimus Martis bella tremenda feri.

Vndique iam cupimus gladios a caede rubentes

      Et simul horrisonas Martia signa tubas.

Splendida tecta iuvant alios; hi lacta fluentes

30

      Exoptant fontes mellifluumque mare:

Ast ego, terra, tuis modo vellem degere fossis,

      Aequora quam vellem sanguinolenta forent.

Nempe tulit multis cursus fortuna benignos

      Et pietas multis non inimica fuit:

35

Ast mihi saeva dedit sors nigros undique casus,

      Impia caelicolae fata dedere mihi.

Sunt quibus alma placet pervolvere lumina caeli

      Quosque decet nitidi splendida forma poli:

Ast caderent vellem nunc mundi sidera, Phoebus

40

      Lunaque vel totum frangeret axis onus.

Sunt et qui cupiant contentum cernere quemquam

      Felicesque hilari vivere pace viros:

Ast ego ut invadant omnes rabiesque furorque,

      Discordesque sient ventus et unda precor.

45

Ignibus absumptos fluctus modo cernere vellem,

      Vellem fulminibus scindier omne solum.

Tristis ubique gemat luctus, suspiria, tristis

      Sit timor et lacrimis mixtus ubique dolor.

Hippotades solvat tumidos nunc impiger utres

50

      Aeolus et ventis vim ferat ipse suis.

Sparsa cadant magnum nunc moenia cuncta per orbem,

      Aethera serpentum pervolet omne genus.

Quisque foret Tityus renovato viscere vellem,

      Sisyphiis poenis omnia plena forent.

55

Exeat immensum Furiarum foeda barathrum

      Turba, graves volucres conveniantque simul.

Bis comes et rabidus veniat Canis ore trifauci,

      Qui vorat humanum dilaniatque genus.

Sitque Chaos nigrum nunc undique nubibus atris,

60

      Atra velim miseris sidera cuncta viris.

Hesperus et fiant utinam modo Lucifer unum,

      Quaque cadit Phoebus efferat inde iubar.

Inque caput cunctos vellem convertere ferrum,

      Verteret in patriam quisquis et arma suam.

65

O utinam caelum fieret Plutonia sedes

      Et fierent summi Tartara regna Iovis.

Filius et patrem manibus trucidaret iniquis,

      Interimat fratrem frater ubique suum.

Non aliud quicquam decimus circumsonet orbis

70

      Quam mortem, mortem cuncta elementa sonent.

Si mihi saeva darent Oenidae fata sorores,

      Illicet haec avidis ignibus ipse darem.

Tantalias vellem durus perdiscere sortes

      Et Phaethonteae fulmina ferre necis.

75

Vtque Erysichthonius consumpsit viscera quondam,

      In proprium corpus dentibus ire velim.

O mihi cuncta ferae laniarent membra dolenti,

      Alter ut Actaeon et miser ipse forem.

Quas ego non poenas, quae non discrimina ferrem,

80

      Dummodo tot mortes clauderet ima dies.

Quid dolor humanos non iussit ferre? Manerem

      Nunc Ixioniis in miser ipse rotis.

Sint mihi signa deum contraria, nil ego curo

      An fuerint Martis falciferique senis.

85

Ite procul Veneris felicia sidera faustae,

      Ite procul placidi candida signa Iovis.

Augurium nigro sit nostrum nomine tinctum

      Semper et auspiciis sint maledicta meis.

O mihi damna forent cunctis oppleta ruinis

90

      Inque meum ruerent omnia bruta caput.

Rupibus, Aetna, tuis cudunt quae fulmina Brontes

      Et Steropes: feriant in caput illa meum.

Gorgon saeva, ferox veniat Mezentius in me

      Centimanusque Gyas impius atque Nero.

95

Barbara corda feri vellem sentire tyranni,

      Aeri Perilleo qui mea membra daret.

Quid Marium, quid te, crudelis Sulla, superbe

      Quid Capaneu, quid te, Pyrrhe cruente, feram?

In mea nunc vestros convertite fata furores,

100

      Tydes in nostrum dente ruatque caput.

Denique, ne veterum memorem monumenta virorum,

      Ipse miser paterer quot subiere mala.

Cur igitur, Lachesis, tantum mea stamina profers

      Totque malis nolles ponere dura modum?

105

Fila precor frangas; iam fusos rumpite, Parcae:

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

Heu varium, caecum, fallax, heu temporis aevum

      Mobilis. O mundi gloria vana, levis.

Falsus amor, nostro contraria cura labori;

110

      Vana est spes veneris, vanior ipsa fides.

Nunc mihi delicias sperabam, nunc ego pacem:

      In levibus zephyris spes mea fixa fuit.

Conqueror heu veneris falsae de pace caduca

      Et lacrimans maesta proelia mente gero.

115

Hoc scelus illa iubet nostro quae funere gaudet,

      Ingenio cuius nomen ad astra tuli.

Quid moror infelix? Quid enim mihi denique restat:

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

Impia fata deum, cur tantos ferre labores

120

      Me sinitis? Saltem vos, rogo, detis opem.

Confiteor, superi, vos reddere praemia dignis

      Et meritum nocuis, impia fata malis:

Ast ego quid merui? Quid nunc peccavimus ipsi?

      Parcite, non digne tot mala nempe gero.

125

Di facerent varias o possem sumere formas

      Induere et vultus nunc miser ipse novos,

Vt melius dulces possem perquirere amores,

      Vt dominam peterem protinus ipse meam.

Sed quia caelestes non praebent talia nobis:

130

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

Non cuivis liceat flavum simularier imbrem

      Inque sinum dominae procubuisse suae.

Non taurum liceat cuivis, non fingere cycnum,

      Nec deus aut quisquis Iuppiter esse potest.

135

Quod si forte alios possem mihi sumere vultus,

      Si facies posset nostra referre Iovem,

Ipse darem finem tam longo nempe dolori,

      Nec fieret fletus ulla querella mei.

O mihi ceratas aptaret Daedalus alas,

140

      Vt sequerer lumen protinus ipse meum.

Non mea planta tuas imitatur, Daedale, pennas,

      Nec levibus plumis praeda tenenda fuit.

Quid loquor infelix? Nil prosunt verba dolori:

      Mors o venias misero nil metuenda mihi.

145

Hanc ego Tarpeiam nunquam confringere sperem,

      Exclusit quae nos ad mala tanta foras.

Quo latites, Circe? Quo nos, Medeides herbae,

      Aufugitis? Dominam reddite quaeso meam,

Quae mihi cor levibus reddit penetrabile telis,

150

      Quae rapidis flammis vulnera nostra fovet.

His nec Apollinea possit medicarier arte,

      Hippolyto medicam quae tulit ante manum.

Hei mihi, cum nostrum non sit medicabile vulnus:

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

155

Quae mihi sola fuit tantorum causa laborum

      Sola potest nostri finis et esse mali.

Sola meos poterit, si vult, compescere luctus,

      Vulneribus nostris esse medella potest.

Haec est illa mali spiritus quae funera semper

160

      Suadet: et hei finem mortis habere negat.

Auxilium petimus, nostra nos luce dolentes:

      Dura manet surdis auribus illa tamen.

Immemor est nostrae quam durae sortis iniqua;

      Me miserum! curat tot mala nostra nihil.

165

Non licet ulterius sine dulci vivere amore:

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

Supplicium videas modo lux tu candida nostrum,

      Vndique tot lacrimas, tot gemitusque graves.

Qualiter et fugimus clarum modo cernere Phoebum,

170

      Inspicias querulos quos facimusque modos.

Quamque piget lucis cernas rogo lumine grato

      Cui misero et quoties vota fuere mori.

Verba damus levibus ventis foribus quoque duris;

      Fabula sum cunctis inde ego nota locis.

175

Ipsa manes surdis tamen at mihi surdior undis

      Aegrotoque negas tu mihi ferre manum.

Proh scelus indignum! dilecta linquor amica:

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

Saeva precor venias rabidarum turba ferarum,

180

      Dentibus ut duris viscera nostra vores.

Iam venias nigrae moderator maximus aulae,

      At querulis ponas fletibus ipse modum.

Cerberus immanis tandem tria guttura pandens

      Faucibus accipiat viscera nostra suis.

185

Quaeque fovet nostras avido nunc igne medullas

      Accedat, nostram cernat ut illa necem.

Saevus Amor, venias: satiabere sanguine nostro;

      Mors, venias misero nil metuenda mihi.

Qui modo cumque meos felix imitabere amores,

190

      Iam poteris damno cautior esse meo.

Quisquis is es, verbis ne te modo demorer, audi:

      Sit satis hoc speculum me tribuisse tibi.

Ille erit o quoties felix quotiesque beatus

      Sumptibus alterius qui didicisse potest.

195

Nos tamen at nostrae veniam praebebimus hosti,

      Tot lacrimas et tot quae mala longa dedit.

Denique sit mea mors totum vulgata per orbem,

      Damna per exemplum sint fugienda meum.

Vade, meum nigro vestitu flebile, carmen,

200

      Ante pedes cuius non licet ire mihi.

Non sine honore tamen volumus te cernere castam,

      Contulerit quamvis tristia fata mihi.

Nec mora cum fueris perlectum; protinus illam

      Desere: felices et loca laeta fuge.

205

Cum mare, cum terras lustraveris ordine longo,

      Descendas nigri regna profunda Iovis.

Nos ubi tum cernes cum maestis vana gerentem

      Saecula mundanam spemque fidemque levem.