Francesco Maria Molza elegiae 1, 8

Testo base di riferimento: M. Scorsone, Rossana Sodano, 1999

Cura dell'edizione digitale: Daniela Marrone


8. ad Lycorim

Spumeus aggeribus ruptis dum migrat in Vrbem

      Thybris, et insanis fluctibus arva premit,

Aeneadumque quatit moles a sedibus imis

      Atque illisa altis turribus unda gemit,

5

Dumque sibi templis male temperat illa vetustis

      Et medio Nais coerula visa foro,

Sola tui miserum subiit me cura, Lycori,

      Si possem in tanto turbine adesse tibi.

Ipsa videbaris Thuscis factura procellis

10

      Crimen fallaci tollere rore comam,

Et pariter lassas immani gurgite palmas

      Diducens, nostram saepe vocare fidem.

Quid facerem? incertus tollit se ad sydera torrens

      Ignotoque furens tramite lympha furit.

15

Nusquam Vrbis facies, emergunt undique fontes,

      Atque infesta tenent stagna, lacusque vias,

Fluminaque in domibus saevis effusa cavernis

      In sicco prohibent ponere membra solo

Ah quotiens pedibus tectas invadere Syrtes

20

      Constitui vitae prodigus ipse meae!

Ah quotiens audax demisso fune pependi,

      Cum mea nescio quo membra soluta metu!

Saepe animum optavi magicas demittere in artes,

      Abnuit officium sed mihi lingua suum;

25

Saepe etiam in parvi speciem compacta phaseli

      Sunt mihi portarum claustra revulsa manu,

Findere quo possem subitas de more paludes

      Atque inopinato limite adesse tibi

Hasta vicem remi fuerat subitura, repente

30

      Effusus periit cum mihi, vita, labor

Ipsa etenim rimosa amni patuere recepto,

      Nec bene contactis dissiluere vadis,

Vt mea tunc raucos intorquens vota per aestus,

      Tybri pater, ventis irrita ferre dabas:

35

"At viridi in ripa, flavos forte Ilia crines

      Dum pectit, roseis incaluisse genis

Diceris, et gelido flammas sensisse sub antro,

      Optato cupiens te implicuisse sinu,

Sed neque te viridi pectens in littore crinem

40

      Ilia, nec placido accendit amore Venus:

Nam misero facilem se se indulsisset amanti

      Cessissetque meis fletibus unda minax.

Saepe Euro, nimbisque simul dum ferveret aequor,

      Et fremerent imis humida regna vadis,

45

Oppositum niveo trudebat pectore Pontum

      Leandrus, placido dignus amore frui:

Felix, cui densae totiens cessere procellae,

      Et disclusa aequas praebuit unda vias;

Te quoque credibile est altum, Portune, secanti

50

      Adnantem socias applicuisse manus.

Tollere tunc animos decuit, cum barbarus hostis

      Tot male servatas diripiebat opes.

Ille deum infandos templis subiecerat ignes,

      Erubuit tantum cum pia flamma scelus,

55

Ille idem moestam viduabat civibus urbem,

      Cum flueres molli mollior ipse pede.

Tunc hi laxandi fontes, lymphaque perenni

      Ipsa tibi haec fuerant arva premenda, pater,

Cingendusque fuit tantis erroribus hostis

60

      Qui totiens nostris cladibus auctus abit.

Tu tamen incurvas peregrinis fontibus undas

      Arcessens, nigro prolue cuncta mari:

Nam quantum rapido consumpserit aequore vortex

      Quaeque urgent atris stagna refusa vadis,

65

Tantum Romano confectum patre resurget

      Qui te arctum certis finibus esse volet;

Ipse tibi obiectas feriens stridoribus arces

      Sub tanto disces vindice vincla pati.

Romulidae fractas elisi gurgitis undas

70

      Spectabunt, late despicientque minas,

Cumque tuo cernent factum, pater optime, ductu

      Ne noceant amnes, ne noceatque fretum,

Divinos statuent tantis pro rebus honores

      Nulla queat veniens quos soluisse dies".

75

Talia dum surdas frustra iactamus ad auras

      Moestaque in aequoreos solvimus ora Deos,

Ecce tibi, nitidis arridens flumina ocellis,

      Obliquas retro cedere cogis aquas:

Coeruleus flammas imo sub gurgite Tybris

80

      Hausit, et insolitam sensit ad ossa facem,

Continuo pressis per culta nitentia rivis

      Labitur, et tumidas leniit amnis aquas.

Ipsa tibi magnos componunt aequora motus,

      Et resident altis flumina missa iugis,

85

Perque vias urbis sedatis amnibus, omnis

      Remigat expulso Romula turba metu.

Quod si iterum, blando deflectens lumina vultu,

      Instabas niveis conspicienda genis,

Ad limum exustus viridi tabesceret antro

90

      Qui modo Romanis moenibus horror erat.

Interea, nota refluus dum conditur alveo

      Atque refert versum lympha inimica pedem,

Reddamus Superis laeti iam vota, Lycori,

      Plurima quae excepi, si mihi salva fores,

95

Atque iisdem pariter iuncti versemur in arvis

      Atque eadem tibi sit, quae mihi, parva domus.

Sic fuerit cunctos demum sprevisse furores,

      Sicque dabunt nullos flumina saeva metus.