Giovanni Quatrario bursa exilii, 23

Testo base di riferimento: G. Pansa, 1912

Cura dell'edizione digitale: Federica Giacomin


23.

Commendare iuvat tibi me, Francisce, beatis

      Laureti proavis edite nempe Comes.

Antiquum Latio nomen, quem sanguis Aquinas

      In nostros voluit te nituisse dies.

5

Ad quem non aliter quam quod recidivus ad illum

      Quo vivit redeo, morte revulsus atra.

Sum memor, et postquam fuero quoque pulvis et umbra,

      In quoscumque mover te memorabo deos,

Regna oscura tuis numquam Amphire querelis,

10

      Coniugis infide, sic siluere tibi,

Herois ut nostri requiescent laude loquente,

      Quam cupimus, dispar ni mihi Musa neget.

Illa virum Gragis ruiturum prodidit orco,

      Tu mihi casurum surripis inde caput.

15

Ad te confugi celo terrisque patescat,

      Quando odia in patria vela levare mea.

Vlcera cum sanie longe surrosa latenti,

      Rupta sinoneum pus vomuere foras,

Cum foret ut terras revideres ordine vestras,

20

      Cumque domo stares totus in Interaquis,

Acceptus karitate tua virtuteque mensa

      Nescio que mediter munere digna tuo.

Quo sed eges nostri? Profugus vel quis dare novit

      Hospitibus quam se verbaque grata piis

25

Et superos precibus cupida quoque voce precari

      Reddere pro sumptis commodiora velint?

Nil aliud celebri retulit troianus Elise

      Naufragus ob tantas quas ibi cepit opes.

Ysiphile ob cassum Archemorum morte revulsa

30

      Argivis thebas cum petiere sacras,

Nec laudare satis dignasque rependere grates,

      Sufficiam dixit, dent mea vota dei.

Hoc faciam dum luce fruar, post fata loquetur

      Et testis rei nostra papirus erit.

35

Ni cadat in tetrum mecum moritura sepulcrum,

      Spretaque post cineres sit male docta meos.

Sepe dei nedum magnorum exempla virorum,

      Parvus habet vite nempe magistra sue.

Sic ego, sed quidnam poterit quoque carmine laudum,

40

      Addere vestrarum guctula nostra mari?

Si tibi que celum dederit quosque ardua virtus

      Mores contulerit, dinumerare velim,

Ante animaliferum peragrabit phebus olimpum

      Quam tua sit laudi gloria dicta mee.

45

Multa loqui possem, numquam sed copia fandi,

      Quanta tue par sit, dignaque gentis erit.

Si genus excutias, comites ab origine mundi,

      Ad te perpetuos sustituere gradus.

In quos perspicuis luxit Mars consitus armis,

50

      Egide palladie tectus ubique dee.

His laribus viruit semper celebrata beate,

      Qua sine Calyope nescit obire polus.

Quis fuit ille tui patris pater, illeque Thomas

      Italie bos, sic dictus in arte dei?

55

Mugitu sacro totum qui concutit orbem,

      Inque suas vertit sanctior ora scolas.

Heus heus o calame, en tantos ne curre per agros,

      Illa domus miris floruit usque viris.

Sed iam sacre comes videas quo transferer istinc,

60

      Dignum est pro meritis quemque vigere suis.

Hec tua vel non sunt, vel si sint, fata dederunt,

      In tua perveniam que tibi parta nitent.

Nam genus et proavos et que non fecimus ipsi,

      Vix ea nostra voco, naso beatus ait.

65

Sunt onus antiqui generis preconia laudum,

      Cum geniti patribus desipuere bonis.

Scipiadam magni patris lesere triumphi,

      Cum misere tanto degeneraret hero.

Servatum lapidi patrem quem laude ferebat,

70

      Ceu ex digito indigno diripuere sui.

Cui melius fuerat nasci de plebe latenti,

      Qua dedecus nullum, si sibi nullus honor.

Virtus cum rebus tabulis non scribitur ulli,

      Hanc sibi quisque dabit quisquis habere velit.

75

Gratior est fateor virtus virtute renata,

      Mutuus accrescit nempe nitore nitor.

Persea conspicuum multi fecere labores,

      Atque medusea claruit usque nece.

Natus ab hoc primas auxit virtutibus odas,

80

      Atque bovem semi lenit ab orbe virum.

Pro socio callem vivis superare negatum

      Ausus ob umbrarum furta paranda dee.

Alter ab alterius gemino splendore coruscat,

      Candidus hic nato, candidus iste patre,

85

Iliacos Pirrhus sevit cum frangere postes

      In sua creduntur robora bella patris.

Non homines solum generoso sanguine gaudent.

      Bellua pro valido stipite pluris erit.

Lustrat equum placidum calidus mercator et ultra

90

      Cunta videnda rogat quo grege natus erit.

Auditis generis pretium virtutibus auget,

      Emit et in pulcro robora gentis equo.

Ad te sed redeo, longo quem calle reliqui

      Vere Comes, priscis vita renata tuis,

95

Qui nequeunt umbris spatiosi temporis addi,

      Namque tua clarent mortis in ede face.

Vt speculum proprio splendescit luce decore,

      Monstrat et astantes post pigra terga viros.

Sicque tuis nitidis scintillas candidus actis,

100

      In quo preteritos connumeramus avos.

Iusticia clarus vivis clemensque severus

      Quisque tuus minas, ere nepotis agit.

Caliopeus avus musis non indecor altis,

      Plectrifer in fidibus consonat ipse tuis.

105

Vrania sacri monachi santique magistri

      Splendet se, et vestro fulget adacta vitro.

Arma tuis animis propriisque agitata lacertis,

      Atque feras laudes commemorare sinam.

Quis ferat extremo venientes orbe Britanos,

110

      Stellanti regnum qui feriere duce?

In quos transmissimus sapienti cogere Marte

      Nostis et in campos sepe ciere tubis.

Extremo populi senserunt murmura cornu

      Ausonie, pressi qui gemuere tibi.

115

Apulus et variis animal prospexit in auris

      Vestrum quo tutus quisque colonus erat.

Parte leo supera, rubicundus fervet in albo,

      Post medium canent infima membra rubro.

His patrem memoras, hasta qui clarus et ense

120

      Vixit et antiquum stegmatis omne ferum.

Sed iam vela Comes subeant, ne parva per equor,

      Cimbula sit nobis non bene sumpta tuum.

Lusimus ancilla portu gaudente biremi,

      Que tumidis vitat ne capiatur aquis.

125

Non ab epistolico capitur tua sarcina lintre.

      Codicis a magni nave receptus eris.

Sed quid clare comes meditaris laudibus istis,

      Que veteres plus te sic cecinere tuos?

Nota pudicitia est nobis tua, clarus ab actis,

130

      Spargeris audita laude rubore tua,

Si sine te titulis calamus scripsisset avitis,

      Spectasses limis karmina forte semel.

Disperanda lari laudum sed captus amore,

      Priscarum invitus te tibi sepe leges.

135

Et me, quem regis referens hortaris ab ore,

      Verba quibus firmas quod sibi carus eram,

Nec poterat nobis magnum nocuisse venenum,

      Putrida quo regio saucia nostra tumet.

Tu valeas natusque tuus coniuxque beata,

140

      Cui te procumbant plurima regna viro.

Et michi quem manibus propriis plasmastis, adesto

      Ac tibi sit facti dura ruina tui.