Guarino Veronese carmina, 55

Testo base di riferimento: I. Thomson, 1969; A. Manetti, 1985; Donatella Manzoli, 2000; R. Sabbadini, 1915-16-19-95; H. W. Wittschier, 1968; E. Peverada, 1982; F. Borsetti, 1735; C. Pascal, 1910; D. Marsh, 1998

Cura dell'edizione digitale: Tiziana Brolli


55.

Si mihi par voto ingenium fandique facultas

Afforet et magnum redolerent pectora Phoebum

Labraque proluerent pleno cratere Camenae,

Versibus aggrederer dignas extollere laudes

5

Pro meritis, Pisane, tuas, ut vividus omne

Exuperes aevum, sic post tua fata superstes

Pubescas servesque novam per saecla iuventam,

Qualiter accenso post se iuvenescere fertur

Assyrium phoenica rogo et de morte renasci.

10

Quid faciam? Licet eximias in carmina vires

Mi natura neget, non saltem grata voluntas

Defuerit, nostrumque olim testetur amorem,

Quos animi veteri iungit concordia nexu.

Qualiacumque loquar, sat erit tua nomina servem.

15

Haud decet ut, celsos ornans heroas honore,

Induperatorum faciem sagulumque vel arma

Nobilitans, cunctis ut sit clamare necesse

"Sic oculos, sic ille manus, sic ora gerebat",

Principibus vitam divina ex arte perennem

20

Magnanimis tribuens, iaceas neglectus ab omni

Eloquio exclusus. Sinat hoc impune Minerva?

Non sinat hoc, natale solum quod laude celebras.

Principio cuncti patria laetamur eadem,

Quae nos ambo creat germanaque nomina praestat,

25

Cui decus et famam per longas porrigis oras,

Cum te multimodis pangas virtutibus atque

Ore virum volites. Prudens, gravis atque modestus,

Munificus propriis, alienis fidus amicis,

Moribus ornatus pulchroque insignis amictu,

30

Maxima Veronae reddis praeconia nostrae.

Caelitus adde datum tantis cum dotibus ingens

Ingenium, artifices digitos doctosque colores,

Quis naturae opera, cunctis mirantibus, aequas.

Seu volucres, seu quadrupedes, freta saeva quietaque

35

Aequora describis, spumas albere, sonare

Littora iuremus; sudorem tergere fronte

Tento laboranti; hinnitus audire videmur

Bellatoris equi, clangorem horrere tubarum.

Noctis opus pingens circum volitare volucres

40

Nocturnas facis et nusquam apparere diurnas;

Astra, globum lunae cernas, sine sole tenebras.

Si gesta hyberno fingis, glacialibus horrent

Omnia frigoribus, frendet sine frondibus arbor.

Seu factum ponis sub verni temporis horam,

45

Arrident varii per prata virentia flores,

Arboribus lux prisca redit collesque nitescunt,

Hinc mulcent avium praedulces aethera cantus.

Singula quid refero? Praesens exemplar habetur.

Nobile Hieronymi munus quod mittis amandi,

50

Mirificum praefert specimen virtutis et artis.

Splendida canicies mento, frons ipsa severo

Sancta supercilio. Quae contemplatio mentem

Abstrahit in Superos! Praesens quoque cernitur absens,

Hic et adest et abest; corpus spelunca retentat,

55

Caelo animus fruitur. Quod cum declaret imago,

Picta quidem sed signa tamen vivacia monstrans,

Hiscere vix ausim clausisque susurro labellis,

Ne contemplantem caelestia regna deumque

Vox interpellet, vociter quoque rusticus, asper.

60

Quae lucis ratio aut tenebrae! Distantia qualis!

Symmetriae rerum! Quanta est concordia membris!

Quisnam hunc artificem divinae mentis et artis

Non miratus amet, venerans canat, imus honoret?

Germanam hanc sanctae genuit natura poesi:

65

Auribus haec subicit res, illa movebit ocellos,

Vtraque corda iuvat aptos formando colores,

Immortale aevum spondent mortalibus ambae.

Hanc magnis cultam ingeniis procerumque ducumque

Et quorum studium est causas tentare latentes,

70

Quis nescit? Clarum in primis tractasse Platonem

Socraticasque manus varias pinxisse figuras?

Pinxerunt Fabius, Lucilius: ambo quirites

Patricii. Verona parens nostra inclyta quondam

Turpilium vidit, cum membra simillima vivis

75

Ederet; hic fuerat tum ex ordine natus equestri.

Canacus, Euphranor, Polycletus et acer Apelles,

Praxiteles et Myrro Polygnotusque, Timanthes,

Munificus Zeuxis pleno celebrabilis ore.

Hic ubi iam tabulae perfecerat arte magistra,

80

Omnibus expletas numeris, donare solebat;

Quis divina queat pretiis mercarier ullis?

Caesaribus multis ea nota peritia, multis

Regibus, haec artes inter petebatur honestas.

His, Pisane, viris numerandum protulit aetas

85

Te nostra et tantus non indignabitur ordo,

Cui decus et laudem possis augere. Deorum

Mendaces illi effigies componere norant;

Tu Patrem aeternum, totum qui condidit orbem

Ex nihilo, sanctosque viros componis eos, qui

90

Religione viam ad superos docuere beatam.