9. Ad Poggium, virum clarissimum,
carmen incipit de nobilitate
Quid sit nobilitas - scribere liberis
Temptas quod pedibus, tollere dum cupis
Errores hominum - nunc ego carmine,
Poggi, magna tui gloria seculi,
5
Ludam, si potero; tum cithare modis
Aptabo levior, tu calamo gravi
Personisque libens hinc studiosius
Cures hec eadem reddere posteris.
Hic si Meonium vicerit aureis
10
Cresum divitiis, multaque pascua
Armentis gregibusque undique compleat,
Silvas Pheacias fontibus et riget
Sacris Alcinoi, multaque dulcia
Cellis mella fluant, cultaque pinguia
15
Centeno bove vertat, Priami et domum
Auratis trabibus seu Meneleam
Ornatam Attalicis incolet auleis,
Fastidit tenues et, sibi nobilis
Incessum simulans, pectora porrigit
20
Librans se pedibus bileque percitis
Suspendit populum naribus insolens,
Quamvis sit cupidus semper et anxius
Immensis cumulis addere queritet.
Non me, Musa, precor sic fore nobilem
25
Permittas, mage quam cum sale, cum ioco
Dicar ridiculi fabula Tantali;
Sed iam mi potius, pauperies, veni,
Qualis Fabricium vel Curium tulit
Vel qui signa suis perdita reddidit.
30
Tu certe es sapiens pectore Socratis,
Tu facunda modo, tu modo iustior;
Natus Lysimacho sic probat et Solon
Et quot si cupias dicere barbito
Lassaret, mihi crede, et manus et fides.
35
Est qui si proavum monstret imagines,
Vanus per veteres, undique et atria
Exornet Pario marmore et omnium
Maiorum statuis, ordine dictitans
Longo facta virum (quique securibus
40
Ornatus fuerit, qui Capitolio
Olim claruerit curribus aut equis,
Aut qui pertrepidis tempore civibus
Dictator patrie consulit anxie),
Illis quippe viris se similem putet,
45
Tamquam gloriole pars sibi cesserit
Heredi misero. Ah! Conspice, degener,
Quid dignum facias laude et honoribus,
Dignum quid titulis, dum Siculis vigil
Pernoctas dapibus, dumque Corinthiis
50
Vasis es stupidus, dum Sybariticum
Fingis Smindyridem pensaque dividis
Ardens Assyrias mollia pellices!
Sed iam, Musa procax, carpere desine
Nostras delicias; nunc tibi iambicis
55
Armatum Pariis pectus ut acuas
Dentes Archilochi, siquis erit gravi
Affinis sceleri; quin age arundinem
Auratam pharetra prome, oculos, manum
Tende et proposito limite inhereat
60
Telum dum feriat. Quid generositas,
Hic si nulla suis parta laboribus
Carpat, porticibus dum sedeat piger,
Nulli arti datus et militie aut domi,
Nec nostras Arabis navita odoribus
65
Res mutet neque querat sale quid rubro
In conchis lateat, quid mare et Indicum
Rugosi piperis mittat, eburneis
Fulcris unde elephans venerit aptior,
Nec duri chalybes ferrea tristibus
70
Bellis arma parent nullaque inertium
Demum cura sibi in pectore, dummodo
Spinther perniteat, notior ut satis
Ignotos alios ducit, ut Hercule
Sit forti Endymion clarior aut ape
75
Frugi fucus iners, tibia quod mea
Non laudat? Mage sed iustus et integer
Siquis cum fuerit, publica et legibus
Firmet iura sacris, tum sapientia
Prestet, non dubitet pro patria et mori,
80
Plebei ut Decii, Mutius et sue
Vite prodigus aut fortis Horatius,
Nulli nequitie deditus, et bonis
Drusus, Scipio sit moribus, et Xenocrates
Marmoreus frigeat ut lapis,
85
Quamvis Phirna suis blandula amoribus
Illum sollicitet, corpore que graves
Nudato potuit fallere iudices,
Hunc duco generosum, hunc ego nobilem,
Quamvis fictilibus cenet et in genus
90
Nullum se referat. Nam generositas
Virtus et probitas veraque et unica est,
Illis quin potius nata parentibus,
Virtutem sequitur umbra velut, neque
Fortune trahitur corporis aut bonis.
95
Quod si divitie cui superent nove,
Clarus sit patria et sanguine clarior,
Nec dotes animi corporis aut tamen
Illi deficiant, gaudet et omnium
Virtutum aureolos carpere vertices
100
(Vt tu, Cosme, decus gentis Etrurie,
Laurentique facis), desinat amplius
Velis Oceanum currere; nam mare,
Vltra quas posuit durior Hercules
Metas, navigiis est male pervium.