Marcantonio Aldegati Cynthia, 16

Reference basis text: G. Bottari, 1980

Editing of the digital edition: F. Boschetti


Cap. 16: scribit adventum Cynthiae, amicae ipsius,
Tribraco poetae; petit aquam Heliconis ut Cynthia potet

O decus Aonidum, doctum cui carmen ab ore

      Labitur et Phoebi numina sacra favent,

Qui facis Euterpen, Clion Cliusque sorores

      Ingenio ad Mantus arva venire tuo,

5

Pieridas orare precor tu, Tribrace, Musas

      (Placantur vatum carmine Pierides),

Vt mihi sint faciles, ut dent in carmina vires,

      Exorare precor, Tribrace, Maeonidas.

Ad me, nympharum coetu comitata, meavit

10

      Cynthia, quae in flammis pectora nostra tenet.

Est secum Drymoque Lageaque Philodocheque,

      Effusae nitidam per sua colla comam;

Venerunt hyali fucatae vellere nymphae

      Atque Ephire atque Opis et Boreaeque soror,

15

Clioque Xanto et flavos incincta capillos

      Lycoris, magnis conspicienda deis,

Cydippeque, novos Lucinae experta labores,

      Venit et ad nostros Deiopea Lares

Venit Asia, etiam velox Arethusaque venit,

20

      Nunc cui nulla manent spicula saeva manu;

Oceanitides nostram venereque ad aedem,

      Incinctae auratis, Tribrace, pelliculis;

Quas inter Clymene divorum cantat amores,

      Personat aurata Calliopesque lyra.

25

Elusam canit Europam sub imagine tauri

      - Hei mihi, qui taurus vulnera nostra tulit -,

Cantat et Asterien aquila luctante teneri

      Et Laedam cigno concubuisse suo.

Qualiter ut satyri coelatus imagine pulchram

30

      Anthiopam rapuit Iuppiter ipsa canit.

Te canit, Alchumene, ficto decepta marito,

      Qualiter et Danaen luserit ipse deus.

Qualiter Aeginam ficto vitiaverit igne,

      Messidam pastor, anguis et Aeolidam.

35

Et te mutatum flavo, Neptune, iuvenco

      Decantat cythara, dum capis Aeolidam.

Dum gignis Getum et fratrem tu visus Enipheus

      Tuque aries dictus, dum capis Aeoliam.

Sensit equum te flava parens mitissima frugum,

40

      Crudelis Gorgon te quoque sensit equum.

Te quoque caeruleum sensit delphina Melanto,

      Per mare qui Delphin nunc tua plaustra trahit,

Teque hominum, Thymbraee, canit, genitorque deorum,

      Quas capis accipiter, quas capis atque leo.

45

Qualiter et pastor Machareida luseris Hyxem,

      Qualiter Admeti filia lusa fuit.

Erigonen quali Liber deceperit uva,

      Saturnus Philyram luserit atque suam.

Illa canit Venerem et deprehensum in retia Martem

50

      Quosque alios nescit scribere nostra manus.

Inde Chyo cantat fugientia bella Gigantum

      Numina, cum Clymenes muta manet cythara.

Emissum de ventre canitque Typhonea Terrae,

      Quem propter divi terga dedere fugae,

55

Et fessos tenuisse deos Aegiptia tellus,

      Hostia qui et septem grandia Nilus habet.

Huc quoque crudelem venisse Typhonea cantat,

      Mostrantem faciem terribilesque manus,

Et superos varis tunc se coelasse figuris

60

      Ipsa canit: dux est Iuppiter ipse gregis,

Phoebus et in corvo est, proles Semeleia capro,

      Candida Saturni filia vacca fuit;

Fele soror Phoebi, coelata est Cypria pisce,

      Antigones alis Mercurius latuit.

65

Et canit offensas divorum quosque fuere

      Auctores, magnis qui nocuere deis.

Threiciam Rhodopem glacialem cantat et Haemum,

      Nomina qui magnis eripuere deis.

Cantat Pigmaeae fatum miserabile matris,

70

      Quondam Iunoni quae fera bella tulit.

Cantat et Antigonen ausam contendere magna

      Cum consorte Iovis, quae modo fata luit.

Cantat spernentes divorum templa puellae

      Qualiter in duro procubuere gradu.

75

Haec ubi dicta Chyo est, subito mihi Cynthia fatur,

      Cynthia formosior lucidiorque die:

"Praebe mihi Aonidum lymphas: nam langor in ore est,

      Aonidum lymphas sumere magna sitis".

Hei mihi, quid faciam? nulla est mihi copia lymphas

80

      Sumere Parnassi Pieridumque mihi.

Non apis Hyblaeo portat mihi littore mella,

      Attica necque thymum, Tribrace, portat apis,

Laurea nec rubeos ornant mihi serta capillos

      Altaque Pyrene nec mihi visa fuit,

85

Nec mihi Pegasides nec notus Pegasus ipse est,

      Non haec ingenio est sarcina digna meo.

Tu cui sunt Cyrrhae, cui sunt manifestaque Nissae

      Omnia quae Phoebus, quae quoque Liber habet,

Vt mihi sint faciles, ut sint in amore secundae,

90

      Exorare deas, Tribrace, Pieridas,

Vt placidae semperque ut sint orare secundae,

      Castalios fontes ut pateantque mihi;

Gaudeat ut nostro pulcherrima Cynthia dono

      Atque sibi saevam tollat ut unda sitim.

95

Fac modo Tantaleam ne sumat Cynthia poenam,

      Fac non ante oculos decidat illa meos,

Fac modo ne pereat vel me contemnat amantem,

      Fac modo ne vivam tempus in omne miser.