4. Sigismundus Pandulphus Mal. divae Isottae sal. dicit

Quae modo visa meam tentarunt gaudia mentem,

      Perlege, diva, novis irrita vota iocis.

Nanque ego magnanimo remeabam victor ab hoste,

      Nuper ubi Ethruscis murmurat unda vadis.

5

Obvia vis hominum, iuvenum manus atque puellae,

      Ante oculos steterant millia multa meos,

Perque vias omnis cuneos fecere frequentes

      Et crebris studio se statuere locis.

Atque inter tantos propero dum intrare tumultus,

10

      A tergo postquam porta relicta meo,

Sublatis acies nostri suspexit ocellis

      Nescio quas niveas corde pavente genas.

Nanque videbatur facies tua, diva, fenestris

      Stare, triumphantis et numerare duces:

15

Idem habitus, eadem facies et vultus eodem

      Lumine, colla nova candidiora nive

Oraque purpureis nimium formosa labellis

      Et nitor in solido corpore verus erat.

Obstupui atque illam fore te, mea vita, putavi,

20

      Corripuitque meas pallor utrinque genas.

Vsque adeo alternat cupidos deus acer amantes

      Deque triumphanti saepe triumphat amor.

Obstupuere duces dum me comitantur, ovanti

      Qui modo eram similis, nunc quia tristis eram.

25

Elatis mea tum veniebant agmina signis

      Militiae comitum millia multa meae,

Magnanimi proceres generosi sanguinis omnes,

      Experti magni Martis in omne decus.

Quod si non eadem, neque enim formosior ulla est,

30

      Esse videbatur nullaque talis erat.

Tale duae cupidum faciebant credere causae

      Me tamen et vultus cernere posse tuos:

Prima quidem tantos quod tu spectare triumphos,

      Altera quod cuperes me quoque, diva, sequi.

35

Saucius ut fueram, potui tum dicere: vulnus

      Vt levet omne meum cara puella venit.

Venerat Ausonias quoniam nova fama per urbes,

      Barbaricas nemo fuderat alter opes.

Conventusque novos ex omni parte videres

40

      Et magnae populos confluere Italiae.

Virgineique chori sacrum Paeana canebant

      Et iuvenes stratis corpora laeta viis.

Et captis omnis manus illudebat Hiberis,

      Qui dederant merito mille trophaea mihi.

45

Multa manus procerum, multi iuvenesque senesque

      Clamabant laeta voce "triumphe veni;

Victor io multos vivas, Pandulphe, per annos

      Vivat et invicti dextra fidesque ducis,

Qui pius ut nostros posset servare Penates,

50

      Saucius et proprio sanguine victor adest".

Haec mihi prae cunctis populi cecinistis Ethrusci,

      Altus inauratis ipse ferebar equis.

Sed nec pompa mihi, praeconiave ulla placebant

      Multaque quae possem facta referre tibi;

55

Incertusque animi mecum modo visa volutans,

      Quae foret illa prius scire puella velim.

Tum scitans novi quod non Isotta fuisset.

      Ingemui, cecidit spesque animusque mihi.

Hos, Isotta, iocos tibi scribere deinde cupivi,

60

      Vt noscas qua tum mente, puella, fui.

Qui modo laetus eram, qui te vidisse putabam,

      Frigidior gelidis ipse fui nivibus.

Acer amor tantos potuit mutare calores!

      Quam levis humanis mentibus errat amor!

65

Tum dixi: pereat sequitur quicunque triumphos,

      Si possit dominam deseruisse suam.

Famane post obitum cineres atque ossa iuvabit?

      Quam cupiunt homines multa nefanda sibi!

Vivite dum fas est teneras et amate puellas:

70

      Haec una est summi maxima causa boni.

Quis, nisi stultus, eat medios periturus in hostes?

      Demens qui proprio sanguine clarus erit.

Vivite dum properant velocis tempora vitae,

      Vivite nec cupidos gloria mortis agat.

75

Non est Infernis in sedibus ulla voluptas,

      Omnis in extincto corpore cessat amor.

Non ego nec claris adiuncta trophaea triumphis,

      Nec cupiam adversos sternere posse duces.

Mi satis iratam precibus placare puellam,

80

      Saepius aut dominae iurgia ferre meae.

Hic ego bella geram, procul o procul ite, triumphi.

      Non ego vos propter vos habuisse velim.

Vos propter dominamque meam, vos propter amorem,

      Vos sequor Isottae motus amore meae.

85

Illa decus nomenque mihi mea vita datura est:

      Haec me si laudet, certe ego clarus ero.

Penelopen propter vivit scelerosus Vlisses,

      Gloria summa tibi est Hippodamia, Pelops.

Atlantam propter vivit Calydonius heros,

90

      Vivit et Aesonides munere, Phasi, tuo.

Sic ego amore tui tam dudum nomen habebo,

      Quam dudum stabunt sidera fixa polo.

Quare cum mea spes tu sis, mea cara puella,

      Respondere iocis incipe, diva, meis.

95

Incipe: vulnus erit mihi mitius, unde lacertus,

      Est gravis et vires abstulit ipse dolor.

Carmine, crede, tuo tristi de pectore langor

      Excidet; acer amor vulnera saepe levat.

Vulnera doctus Amor medicata saepe pharetra

100

      Sanat et in vulnus cogit abire suum.